Bài giảng Tiết 4 - Bài 3: Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp (tiếp)

TiÕt 4. Bµi 3
kh¸i niÖm vÒ xµ phßng
vµ chÊt giÆt röa tæng hîp
Ngµy so¹n: ...... / ...... / 20 ......
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mÆt
Ghi chó
12a
12C2
12C4
I. Môc tiªu bµi häc:
	1. KiÕn thøc:
Biết được : 
- Khái niệm, thành chính của xà phòng và của chất giặt rửa tổng hợp.
- Phương pháp xản xuất xà phòng ; Phương pháp chủ yếu sản xuất chất giặt rửa tổng hợp.
- Nguyên nhân tạo nên đặc tính giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
	2. Kü n¨ng:
- Sử dụng hợp kí, an toàn xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp trong đời sống.
- Tính khõi lượng xà phòng sản xuất được theo hiệu suất phản ứng.
	3. T­ t­ëng:
	- Coù yù thöùc söû duïng hôïp lí coù hieäu quaû xaø phoøng vaø chaát giaët röûa toång hôïp.
 - Baûo veä taøi nguyeân moâi tröôøng.
II. Ph­¬ng ph¸p:
	§µm tho¹i kÕt hîp khÐo lÐo víi thuyÕt tr×nh.
III. §å dïng d¹y häc:
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
	1. æn ®Þnh tæ chøc líp: (1')
	2. KiÓm tra bµi cò: (5')
	Bµi 5/12.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña Häc sinh
Néi dung
10'
* Hoaït ñoäng 1:
v GV yªu cÇu HS nghieân cöùu SGK ñeå ruùt ra khaùi nieäm veà xaø phoøng.
v GV ?: Treân cô sôû khaùi nieäm veà xaø phoøng, em haõy cho bieát thaønh phaàn chính cuûa xaø phoøng laø gì?
v GV giôùi thieäu theâm moät soá thaønh phaàn khaùc cuûa xaø phoøng ?
v HS: Xaø phoøng thöôøng duøng laø hoãn hôïp muoái natri hoaëc muoái kali cuûa axit beùo, coù theâm moät soá chaát phuï gia.
v Laø muoái natri cuûa axit panmitic hoaëc axit stearic
v Nghe TT.
I – XAØ PHOØNG:
1. Khaùi nieäm:
 - KN:
- Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa xaø phoøng thöôøng: Laø muoái natri cuûa axit panmitic hoaëc axit stearic. Ngoaøi ra trong xaø phoøng coøn coù chaát ñoän (laøm taêng ñoä cöùng ñeå ñuùc baùnh), chaát taåy maøu, chaát dieät khuaån vaø chaát taïo höông,
10'
* Hoaït ñoäng 2:
v GV ?: Döïa vaøo khaùi nieäm veà xaø phoøng, em haõy cho bieát ñeå saûn xuaát xaø phoøng ta coù theå söû duïng phaûn öùng hoaù hoïc naøo ?
v GV cho HS bieát maët haïn cheá cuûa quaù trình saûn xuaát xaø phoøng töø chaát beùo: khai thaùc daãn ñeán caïn kieät taøi nguyeân. v Töø ñoù các e cho bieát phöông phaùp hieän ñaïi ngaøy nay ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát xaø phoøng laø ñi töø ankan.
v Pư xà phòng hoá.
v Nghe TT.
v Từ ankan:
2. Phöông phaùp saûn xuaát:
- TQ: Từ chất béo
- Hiện nay SX từ ankan:
Thí duï:
10'
* Hoaït ñoäng 3:
v GV ñaët vaán ñeà: Xaø phoøng thoâng thöôøng seõ maát ít nhieàu taùc duïng taåy röûa trong nöôùc cöùng neân hieän nay ngöôøi ta duøng chaát giaët röûa toång hôïp, chaát giaët röûa toång hôïp?
v GV yªu cÇu HS nghieân cöùu phöông phaùp saûn xuaát chaát giaët röûa toång hôïp töø nguyeân lieäu laø daàu moû.
v HS: Nhöõng hôïp chaát khoâng phaûi laø muoái natri cuûa axit cacboxylic nhöng coù tính naêng giaët röûa nhö xaø phoøng ñöôïc goïi laø chaát giaët röûa toång hôïp.
v HS nghieân cöùu phöông phaùp saûn xuaát chaát giaët röûa toång hôïp töø nguyeân lieäu laø daàu moû.
II – CHAÁT GIAËT RÖÛA TOÅNG HÔÏP:
Khaùi nieäm: (SGK-14)
2. Phöông phaùp saûn xuaát 
* Ñöôïc toång hôïp töø caùc chaát laáy töø daàu moû.
5'
* Ho¹t ®éng 4:
v GV treo moâ hình Sô ñoà quaù trình laøm saïch veát baån cuûa xaø phoøng vaø giaûi thích cho HS roû taùc duïng taåy röûa cuûa xaø phoøng vaø chaát giaët röûa toång hôïp.
v GV ?: C¬ chÕ giÆt tÈy vÕt bÈn cña xµ phßng ntn?
v GV bæ sung: Caùc muoái panmitat hay stearat cuûa caùc kim loaïi hoaù trò II thöôøng khoù tan trong nöôùc, do ñoù khoâng neân duøng xaø phoøng ñeå giaët röûa trong nöôùc cöùng (nöôùc coù chöùa nhieàu ion Ca2+, Mg2+). Caùc muoái cuûa axit ñoñexylbenzensunfonic laïi tan ñöôïc trong nöôùc cöùng, do ñoù chaát giaët röûa coù öu ñieåm hôn xaø phoøng laø coù theå giaët röûa caû trong nöôùc cöùng.
v Quan s¸t.
v Muoái natri trong xaø phoøng hay trong chaát giaët röûa toång hôïp coù khaû naêng laøm giaûm söùc caêng beà maët cuûa caùc chaát baån baùm treân vaûi, da, do ñoù veá baån ñöôïc phaân taùn thaønh nhieàu phaàn nhoû hôn vaø ñöôïc phaân taùn vaøo nöôùc
v Nghe TT.
III. TAÙC DUÏNG TAÅY RÖÛA CUÛA XAØ PHOØNG VAØ CHAÁT GIAËT RÖÛA TOÅNG HÔÏP:
Muoái natri trong xaø phoøng hay trong chaát giaët röûa toång hôïp coù khaû naêng laøm giaûm söùc caêng beà maët cuûa caùc chaát baån baùm treân vaûi, da, do ñoù veá baån ñöôïc phaân taùn thaønh nhieàu phaàn nhoû hôn vaø ñöôïc phaân taùn vaøo nöôùc.
	4. Cñng cè bµi gi¶ng: (3')
	Haõy ñieàn chöõ Ñ (ñuùng) hoaëc S (sai) vaøo oâ troáng ôû caùc phaùt bieåu sau:
a) Xaø phoøng laø saûn phaåm cuûa phaûn öùng xaø phoøng hoaù.
Ñ
b) Muoái natri hoaëc kali cuûa axit höõu cô laø thaønh phaàn chính cuûa xaø phoøng
S
c) Khi ñun noùng chaát beùo vôùi dung dòch NaOH hoaëc KOH ta ñöôïc xaø phoøng.
Ñ
d) Töø daàu moû coù theå saûn xuaát ñöôïc chaát giaët röûa toång hôïp.
Ñ
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vÒ nhµ: (1')
	Bµi 1/15 ®Õn Bµi 5/16.
V. Tù rót kinh nghiÖm sau bµi gi¶ng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyªn m«n duyÖt
Ngµy ...... / ...... / 20 ......