Bài giảng Ôn tập đầu năm hóa 12 (tiết 34)

êng:
Gọi tên danh pháp thông thường và danh pháp quốc tế các hợp chất amin, amino axit.
Viết chính xác các phương trình phản ứng hoá học.
Quan sát, phân tích các thí nghiệm chứng minh, so sánh phân biệt amin, amino axit, peptit và protein.
Giải các bài tập về các hợp chất của amin, amino axit, peptit và protein.
3. Thái độ:
Thấy được tầm quan trọng của các hợp chất chứa nitơ của chương. Những khám phá về cấu tạo phân tử và tính chất của nó sẽ tạo cho học sinh lòng ham muốn và say mê tìm hiểu về các hợp chất của amin, amino axit và các loại hợp chất peptit và protein.
Tiết thứ:18 Ngày soạn:
Bài dạy: AMIN 
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
Biết các loại amin, danh pháp của amin.
Hiểu cấu tạo phân tử, tính chất, ứng dụng và điều chế của amin.
2. Kĩ năng:
Nhận dạng các hợp chất của amin.
Gọi tên theo danh pháp IUPAC các hợp chất amin.
Viết chính xác các phương trình phản ứng hoá học của amin.
Quan sát, phân tích các thí nghiệm chứng minh.
3/ Thại âäü: Cáøn tháûn khi tiãúp xục våïi cạc hoạ cháút âäüc hải.
B/ PHỈÅNG PHẠP GIAÍNG DẢY: Trỉûc quan + nãu váún âãư + diãùn giaíng.
C. CHUẨN BỊ:
Dụng cụ: ống nghiệm, đũa thuỷ tinh, ống nhỏ giọt.
Hoá chất: các dd: CH3NH2, HCl, anilin, nước brôm.
Mô hình phân tử anilin, các tranh vẽ, hình ảnh có liên quan đến bài học.
D. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
I/. Ổn định trật tự:
II/. Kiểm tra bài cũ:
III/ Näüi dung baìi måïi:
 1/ Âàût váún âãư:
 2/ Triãøn khai baìi:
TiÕt 1 : Nghiªn cøu ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, danh ph¸p, ®ång ph©n cđa amin. TÝnh chÊt vËt lÝ cđa c¸c amin.
TiÕt 2: CÊu t¹o vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cđa c¸c amin. §iỊu chÕ vµ øng dơng cđa c¸c amin.
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng 1
* GV viÕt CTCT cđa NH3 vµ 4 amin kh¸c, yªu cÇu HS nghiªn cøu kÜ cho biÕt mèi liªn quan giøa cÊu t¹o cđa NH3 vµ c¸c amin.
* GV yªu cÇu HS nªu c¸ch ph©n lo¹i amin
I. ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, danh ph¸p vµ ®ång ph©n
1. §Þnh nghÜa
HS nghiªn cøu c¸c CTvµ nªu mèi liªn quan giøa cÊu t¹o cđa NH3 vµ c¸c amin. Tõ ®ã nªu ®Þnh nghÜa tỉng qu¸t vỊ amin.
Amin lµ nh÷ng hỵp chÊt h÷u c¬ ®­ỵc t¹o ra khi thay thÕ mét hoỈc nhiỊu nguyªn tư hi®ro trong ph©n tư NH3 b»ng mét hoỈc nhiỊu gèc hi®rocacbon.
ThÝ dơ:
NH3 ; C6H5NH2 ; CH3NH2 
CH3-NH-CH3 ; CH3-N-CH3
 |
 CH3
2. Ph©n lo¹i
HS tr×nh bµy c¸ch ph©n lo¹i vµ ¸p dơng ph©n lo¹i c¸c amin trong thÝ dơ ®· nªu ë trªn.
Amin ®­ỵc ph©n lo¹i theo 2 c¸ch:
- Theo lo¹i gèc hi®rocacbon.
- Theo bËc cđa amin.
Ho¹t ®éng 2
* GV yªu cÇu HS theo dâi b¶ng 2.1 SGK tõ ®ã cho biÕt:
- Quy luËt gäi tªn amin theo danh ph¸p gèc-chøc.
- Quy luËt gäi tªn theo danh ph¸p thay thÕ.
3. Danh ph¸p
C¸ch gäi tªn theo danh ph¸p gèc-chøc:
Ank + vÞ trÝ + yl + amin
C¸ch gäi tªn theo danh ph¸p thay thÕ:
Ankan+ vÞ trÝ+ amin
Tªn th«ng th­êng 
ChØ ¸p dơng cho mét sè amin nh­ :
C6H5NH2 Anilin
C6H5-NH-CH3 N-Metylanilin
Trªn c¬ së quy luËt trªn, HS ¸p dơng ®äc tªn víi mét sè thÝ dơ kh¸c SGK
Hỵp chÊt
Tªn gèc chøc
Tªn thay thÕ
CH3NH2
C2H5NH2
CH3CH2CH2NH2
CH3CH(NH2)CH3
C6H5NH2
C6H5 -NH-CH3
Metylamin
Etylamin
Prop-1-ylamin
(n-propylamin)
Prop-2-ylamin
(isopropylamin)
Phenylamin
Metylphenylamin
Metanamin
Etanamin
Propan-1-amin
Propan-2-amin
Benzenamin
N-Metylbenzenamin
Ho¹t ®éng 3
* GV l­u ý HS c¸ch viÕt ®ång ph©n amin theo bËc cđa amin theo thø tù amin bËc1, bËc 2, bËc 3, c¸c ®ång ph©n hi®rocacbon.
4. §ång ph©n
HS viÕt c¸c ®ång ph©n amin cđa hỵp chÊt h÷u c¬ cã cÊu t¹o ph©n tư C4H11N
Dïng quy luËt gäi tªn ¸p dơng cho 7 ®ång ph©n võa viÕt.
KÕt luËn: 
Amin cã c¸c lo¹i ®ång ph©n:
- §ång ph©n vỊ m¹ch cacbon.
- §ång ph©n vÞ trÝ nhãm chøc.
- §ång ph©n vỊ bËc cđa amin.
Ho¹t ®éng 4
* GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK.
* Cho HS xem mÊu anilin.
II. TÝnh chÊt vËt lÝ
HS nghiªn cøu SGK, cho biÕt c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ ®Ỉc tr­ng cđa amin vµ chÊt tiªu biĨu lµ anilin.
Ho¹t ®éng 5
Cđng cè tiÕt 1 HS lµm bµi 1 (sgk)
*Bäø sung, rụt kinh nghiãûm:
Tiết thứ:19 Ngày soạn:
 Bài dạy: AMIN(tiếp theo)
KiĨm tra bµi cị
1. ViÕt c¸c ®ång ph©n amin cđa hỵp chÊt h÷u c¬ cã cÊu t¹o ph©n tư C4H11N.
X¸c ®Þnh bËc vµ gäi tªn theo kiĨu tªn gèc chøc c¸c ®ång ph©n võa viÕt.
2. ViÕt c¸c ®ång ph©n amin cđa hỵp chÊt h÷u c¬ cã cÊu t¹o ph©n tư C4H11N.
X¸c ®Þnh bËc vµ gäi tªn theo kiĨu tªn thay thÕ c¸c ®ång ph©n võa viÕt.
Ho¹t ®éng 6
* GV yªu cÇu HS:
- Ph©n tÝch ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o cđa anilin.
- Tõ CTCT vµ nghiªn cøu SGK, HS cho biÕt anilin cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc g× ?
* GV yªu cÇu:
- HS quan s¸t GV biĨu diƠn thÝ nghiƯm t¸c dơng cđa CH3NH2 víi dd HCl, nªu c¸c hiƯn t­ỵng x¶y ra. ViÕt PTHH.
- HS nghiªn cøu SGK cho biÕt t¸c dơng cđa metylamin, anilin víi quú tÝm hoỈc phenolphtalein.
- HS so s¸nh tÝnh baz¬ cđa metylamin, amoni¨c, anilin. Gi¶i thÝch.
* GV lµm thÝ nghiƯm cho etylamin t¸c dơng víi axit nitr¬ (NaOH + HCl )
* GV l­u ý muèi ®iazoni cã vai trß quan träng trong tỉng hỵp h÷u c¬ vµ ®Ỉc biƯt tỉng hỵp phÈm nhuém azo.
* GV yªu cÇu:
HS nghiªn cøu SGK cho biÕt s¶n phÈm thu ®­ỵc khi cho amin bËc 1 t¸c dơng víi ankyl halogenua. ViÕt PTHH.
* GV yªu cÇu:
- HS quan s¸t GV biĨu diƠn thÝ nghiƯm t¸c dơng cđa anilin víi n­íc Br2, nªu c¸c hiƯn t­ỵng x¶y ra.
- ViÕt PTHH.
- Gi¶i thÝch t¹i sao nguyªn tư Brom l¹i thÕ vµo 3 vÞ trÝ 2, 4, 6 trong ph©n tư anilin.
- Nªu ý nghÜa cđa ph¶n øng.
III. CÊu t¹o vµ tÝnh chÊt ho¸ häc
HS ph©n tÝch: Do cã ®«i electron ch­a liªn kÕt ë nguyªn tư nit¬ mµ amin cã biĨu hiƯn nh÷ng tÝnh chÊt cđa nhãm amino nh­ tÝnh baz¬. Ngoµi ra anilin cßn biĨu hiƯn ph¶n øng thÕ rÊt dƠ dµng vµo nh©n th¬m do ¶nh h­ëng cđa nhãm amino. 
1. TÝnh chÊt cđa nhãm -NH2
HS ®äc c¸c c©u hái trong phiÕu häc tËp, quan s¸t thÝ nghiƯm, gi¶i thÝch vµ viÕt PTHH.
a) TÝnh baz¬
* CH3NH2 + HCl ® [CH3NH3]+Cl- 
Metylamin Metylaminclorua
* T¸c dơng víi quú hoỈc phenolphtalein
Metylamin
Anilin
Quú tÝm
Xanh
Kh«ng ®ỉi mµu
Phenolphtalein
Hång
Kh«ng ®ỉi mµu
* So s¸nh tÝnh baz¬ 
CH3-NH2 >NH3 > C6H5NH2
b) Ph¶n øng víi axit nitr¬
HS nghiªn cøu SGK cho biÕt hiƯn t­ỵng x¶y ra khi cho etylamin t¸c dơng víi axit nitr¬ (NaOH + HCl )
*Ankylamin bËc 1 + HNO2® Ancol+ N2+H2O
C2H5NH2 + HO NO ® C2H5OH + N2 + H2O
* Amin th¬m bËc 1 + HONO (to thÊp) ® muèi ®iazoni.
C6H5NH2+ HONO + HCl® C6H5N2+Cl- + 2H2O
 Phenyl®iazoni clorua
c) Ph¶n øng ankyl ho¸ thay thÕ nguyªn tư hi®ro cđa nhãm -NH2
HS nghiªn cøu SGK tr¶ lêi vµ viÕt PTHH.
 H CH3
C6H5 N + CH3 - I® C6H5-N + HI
 H H
 Anilin Metyl io®ua N-metylanilin
2. Ph¶n øng thÕ ë nh©n th¬m cđa anilin: Ph¶n øng víi n­íc brom
 NH2 NH2
 H2O Br Br
 + 3Br2 ® + 3HBr
 Br ¯tr¾ng
HS gi¶i thÝch: Do ¶nh h­ëng cđa nhãm -NH2 nguyªn tư Br dƠ dµng thay thÕ c¸c nguyªn tư H ë vÞ trÝ 2, 4, 6 trong nh©n th¬m cđa ph©n tư anilin.
HS nªu ý nghÜa cđa p­: dïng ®Ĩ nhËn biÕt anilin.
Ho¹t ®éng 7
* GV cho HS nghiªn cøu SGK.
* GV yªu cÇu:
HS nghiªn cøu c¸c ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ amin cho biÕt:
- Ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ ankylamin. Cho thÝ dơ.
- Ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ anilin. ViÕt PTHH.
IV. øng dơng vµ ®iỊu chÕ
1. øng dơng
HS nghiªn cøu SGK cho biÕt nh÷ng øng dơng cđa c¸c hỵp chÊt amin.
2. §iỊu chÕ
a) Ankylamin ®­ỵc ®iỊu chÕ tõ amoni¨c vµ ankyl halogenua
 + CH3I + CH3I + CH3I
NH3 ® CH3NH2 ® (CH3)2NH ® (CH3)3N
 -HI -HI -HI 
b) Anilin th­êng ®­ỵc ®iỊu chÕ b»ng c¸ch khư nitro benzen bëi hi®ro míi sinh (Fe + HCl)
 Fe + HCl
C6H5 NO2 + 6H ® C6H5 NH2 + 2 H2O
 t0
Ho¹t ®éng 8
Cđng cè
KÕt thĩc tiÕt 1 HS lµm bµi 1 (sgk)
KÕt thĩc tiÕt 2 HS lµm hµi 2, 3, 4, 7 (sgk)
IV/ Cuíng cäú: 
 1/ Viãút cäng thỉïc cáúu tảo cuía etylamin, âimetylamin, trietylamin, etyl metyl amin, phenylamin
 2/ Bàịng phaín ỉïng hoạ hoüc haỵy chỉïng minh ràịng trong phán tỉí anilin nhọm -NH2 cọ aính hỉåíng âãún gäúc phenyl vaì ngỉåüc lải.
V/ Dàûn doì:
	1/ Hoüc baìi cuỵ.
	2/ Baìi táûp vãư nhaì: 1Š8 (SGK)
*Bäø sung, rụt kinh nghiãûm:
§¸p ¸n mét sè bµi tËp
Bµi 4. LËp b¶ng
C2H5NH2
C6H5NH2
C6H12O6
CH2OHCHOHCH2OH
AgNO3, 
dd NH3, ®un nhĐ
N­íc Br2
Cu(OH)2
L¾c nhĐ
Bµi 6. 
Chän (D)
Bµi 7.
§¸p sè:
[NH3] = 0,036 mol/l
[C6H5NH2] = 0,064 mol/l
[C6H5OH] = 0,01 mol/l
C¸c phiÕu häc tËp
PhiÕu häc tËp sè 1
1. Nªu ®Þnh nghÜa tỉng qu¸t vỊ amin. ThÝ dơ.
2. Tr×nh bµy c¸ch ph©n lo¹i vµ ¸p dơng ph©n lo¹i c¸c amin trong thÝ dơ ®· nªu.
PhiÕu häc tËp sè 2
H·y nªu:
1. Quy luËt gäi tªn amin theo danh ph¸p gèc-chøc.
2. Quy luËt gäi tªn theo danh ph¸p thay thÕ.
PhiÕu häc tËp sè 3
1. ViÕt c¸c ®ång ph©n amin cđa hỵp chÊt h÷u c¬ cã cÊu t¹o ph©n tư C4H11N
2. Dïng quy luËt gäi tªn ¸p dơng cho 7 ®ång ph©n võa viÕt.
PhiÕu häc tËp sè 4
1. Ph©n tÝch ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o cđa anilin.
 Tõ CTCT vµ nghiªn cøu SGK, chobiÕt anilin cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc g× ?
2. Tõ thÝ nghiƯm t¸c dơng cđa CH3NH2 víi dd HCl, nªu c¸c hiƯn t­ỵng x¶y ra. ViÕt PTHH.
3. Cho biÕt t¸c dơng cđa metylamin, anilin víi quú tÝm hoỈc phenolphtalein.
4. So s¸nh tÝnh baz¬ cđa metylamin, amoni¨c, anilin. Gi¶i thÝch.
PhiÕu häc tËp sè 5
1. Nghiªn cøu SGK cho biÕt s¶n phÈm thu ®­ỵc khi cho amin bËc 1 t¸c dơng víi ankyl halogenua. ViÕt PTHH.
2. Tõ thÝ nghiƯm t¸c dơng cđa anilin víi n­íc Br2, nªu c¸c hiƯn t­ỵng x¶y ra.
- ViÕt PTHH.
- Gi¶i thÝch t¹i sao nguyªn tư Brom l¹i thÕ vµo 3 vÞ trÝ 2, 4, 6 trong ph©n tư anilin.
- Nªu ý nghÜa cđa ph¶n øng.
PhiÕu häc tËp sè 6
T×m hiĨu:
1. Ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ ankylamin. Cho thÝ dơ.
2. Ph­¬ng ph¸p ®iỊu chÕ anilin. ViÕt PTHH.
Tiết thứ:20 Ngày soạn:
Bài dạy: AMINO AXIT
A. MỦC TIÃU: 
 1. Kiãún thỉïc: Giụp hoüc sinh:
	* Nàõm âỉåüc âàûc âiãøm cáúu tảo cuía aminoaxit. 
	* Tỉì cáúu tảo suy ra vaì nàõm vỉỵng tênh cháút hoạ hoüc cuía aminoaxit.
	* Biãút cạch goüi tãn mäüt säú aminoaxit, biãút âỉåüc ỉïng dủng vaì yï nghéa cuía aminoaxit âäúi våïi sỉû säúng 
 2. Kyí nàng: 
	* Viãút âỉåüc cäng thỉïc cáúu tảo cuía aminoaxit.
	* Viãút âỉåüc cạc phaín ỉïng thãø hiãûn tênh cháút cuía aminoaxit.
B. PHỈÅNG PHẠP GIAÍNG DẢY: Diãùn giaíng + Âaìm thoải nãu váún âãư.
C. CHUÁØN BË GIẠO CỦ: 
	* Giạo