Tuyển tập Đề thi học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 9

t buộc và giao phối cận huyết qua nhiều thế hệ thì con cháu có sức sống kém dần, năng suất giảm, bộc lộ những tính trạng xấu, xuất hiện quái thai ...
- Vì: các cặp gen dị hợp đi vào trạng thái đồng hợp, trong đó có gen lặn ( thường có hại ) được biểu hiện. Qua các thế hệ, tỉ lệ đồng hợp tăng dần, tỉ lệ dị hợp giảm dần.
 Mỗi ý đúng cho 0,5 điểm.
1,0
- Ví dụ: ......
 1,0
b. Nếu kiểu gen ban đầu là đồng hợp về các gen trội có lợi thì tự thụ phấn hoặc giao phối cân huyết qua nhiều thế hệ sẽ không dẫn tới thoái hóa giống.
1,0
Câu 8. ( 2.0 điểm )
- Thể một nhiễm: 2n - 1 = 9
0,25
- Thể ba nhiễm: 2n + 1 = 11
0,25
- Thể bốn nhiễm: 2n + 2 = 12 
0,5
- Thể ba nhiễm kép: 2n + 1 + 1 = 12
0,5
- Thể không nhiễm: 2n - 2 = 8
0,5
Câu 9 ( 3.0 điểm )
a. Số loại và tỉ lệ phân li kiểu gen ở F1 :
 - Kiểu gen của P : AaBbDd ( Cao, muộn, dài ) x AABbdd ( cao, muộn, tròn )
0,5
 - Số kiểu gen ở F1 : 12
0,5
 - Tỉ lệ kiểu gen ở F1 : (1 : 1) (1 : 2 : 1) (1 : 1) = 2 : 2 : 2 : 2 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1
0,75
b. Số loại và tỉ lệ phân li kiểu hình ở F1 :
 - Số loại kiểu hình ở F1 : 4
0,5
 - Tỉ lệ kiểu hình ở F1 : (1) ( 3 : 1 ) (1 : 1) = 3 : 3 : 1 : 1
0,75
HS trình bày và ra kết quả đúng mới cho điểm, trường hợp HS viết SĐL hoặc lập khung pennet để thống kê thì không cho điểm.
...........Hết ...........
§Ò kiÓm tra häc sinh giái líp 9
M«n: Sinh häc
Thêi gian lµm bµI: 150 phót.
§Ò 1
Lý thuyÕt:
 C©u 1. (2 ®iÓm)
 Nªu nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n? 
 ý nghÜa cña gi¶m ph©n lµ g×?
C©u 2. (2 ®iÓm)
Tr×nh bµy ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cÊu tróc ARN víi cÊu tróc AND?
C©u 3. (1 ®iÓm)
C¬ chÕ nµo dÉn ®Õn sù h×nh thµnh thÓ ba nhiÔm vµ thÓ mét nhiÔm ? Cho vÝ dô ë ng­êi ?
C©u 4. (2 ®iÓm)
H·y so s¸nh ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng c¸c phÐp lai h÷u tÝnh víi ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng g©y ®ét biÕn?
Bµi tËp: (3 ®iÓm)
Tõ mét phÐp lai gi÷a 2 c©y ng­êi ta thu ®­îc:
120 c©y cã th©n cao, h¹t dµi.
119 c©y cã th©n cao, h¹t trßn.
121 c©y cã th©n thÊp, h¹t dµi.
120 c©y cã th©n thÊp, h¹t trßn.
 BiÕt hai tÝnh tr¹ng chiÒu cao th©n vµ h×nh d¹ng h¹t di truyÒn ®éc lËp víi nhau, th©n cao vµ h¹t dµi lµ hai tÝnh tr¹ng tréi.
 H·y gi¶I thÝch kÕt qu¶ ®Ó x¸c ®Þnh kiÓu gen vµ kiÓu h×nh cña bè, mÑ vµ lËp s¬ ®å lai.
biÓu ®IÓm vµ ®¸p ¸n ®Ò thi häc sinh giái líp 9
M«n: Sinh häc
§Ò 1
Lý thuyÕt.
C©u 1: Nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n vµ giµm ph©n.
 a) §iÓm gièng nhau:
 - §Òu x¶y ra c¸c k× t­¬ng tù nhau: k× ®Çu, k× gi÷a, k× sau vµ k× cuèi.	0,2®
 - §Òu cã sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST theo chu k× ®ãng vµ th¸o xo¾n.	0,2®
 - §Òu cã sù nh©n ®«i NST x¶y ra ë k× trung gian vµ thùc chÊt lµ sù nh©n ®«i AND 0,2®
 - §Òu lµ c¬ chÕ nh»m duy tr× sù æn ®Þnh cña loµi.	0,2®
 b) §iÓm kh¸c nhau gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n.
Nguyªn ph©n
Gi¶m ph©n
§iÓm
X¶y ra ë m« tÕ bµo sinh d­ìng vµ m« tÕ bµo sinh dôc s¬ khai. 
Tr¶i qua mét lÇn ph©n bµo.
NST sau khi nh©n ®«i h×nh thµnh tõng NST kÐp sÏ tËp trung thnhf mét hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o ë k× gi÷a. 
Tr¶i qua mét chu k× biÕn ®æi h×nh th¸i NST.
KÕt qu¶ t¹o ra 2 tÕ bµo con tõ 1 tÕ bµo mÑ cã bé NST 2n gièng tÕ bµo mÑ.
- C¬ chÕ duy tr× bé NST cña loµI trong 1 ®êi c¸ thÓ.
X¶y ra t¹i vïng chÝn cña tÕ bµo sinh dôc.
X¶y ra hai lÇn ph©n bµo liªn tiÕp: lÇn ph©n bµo I lµ ph©n bµo gi¶m ph©n, lÇn ph©n bµo II lµ ph©n bµo nguyªn ph©n.
NST sau khi nh©n ®«i thµnh tõng NST t­¬ng ®ång kÐp, tËp trung thµnh hai hµng trªn mÆt ph¼ng xÝt ®¹o ë k× gi÷a I theo nhiÒu kiÓu kh¸c nhau.
Tr¶i qua hai chu k× biÕn ®æi h×nh th¸i NST nh­ng nh©n ®«I NST chØ x¶y ra mét lÇn ë k× trung gian tr­íc khi b­íc vµo gi¶m ph©n I.
KÕt qu¶ t¹o ra 4 tÕ bµo con ®¬n béi cã bé NST gi¶m ®i mét n÷a, kh¸c nhau vÒ nguån gèc vµ sè l­îng NST.
C¬ chÕ duy tr× bé NST cña loµi qua c¸c thÕ hÖ trong dinh s¶n h÷u tÝnh.
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
C©u 2. §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cÊu tróc ARN víi cÊu tróc AND.
CÊu tróc AND
CÊu tróc ARN
§iÓm
Cã chiÒu dµi vµ khèi l­îng ph©n tö rÊt lín.
Lµ m¹ch kÐp.
Nguyªn liÖu x©y dùng lµ c¸c nuclª«tÝt: 
Trong nuclª«tÝt lµ ®­êng ®ªoxi ri b«z¬ (C5H10O4)
Trong AND cã chøa timin.
Liªn kÕt hãa trÞ trªn m¹ch ®¬n lµ nèi liªn kÕt gi÷a ®­êng C5H10O4 cña nuclª«tÝt nµy víi ph©n tö H3PO4 cña nuclª«tÝt bªn c¹nh, ®ã lµ liªn kÕt kh¸ bÒn v÷ng.
Cã chiÒu dµi vµ khèi l­îng ph©n tö rÊt bÐ.
Lµ m¹ch ®¬n.
Nguyªn liÖu x©y dùng lµ c¸c rib«nuclª«tÝt: A,U,G,X.
Trong rib«nuclª«tÝt lµ ®­êng rib«z¬ C5H10O4.
Trong ARN chøa uraxin.
Liªn kÕt hãa trÞ trªn m¹ch ARN lµ mèi liªn kÕt hãa trÞ gi÷a ®­êng C5H10O4 cña rib«nuclª«tÝt nµy víi H3PO4 cña rib«nuclª«tÝt bªn c¹nh, ®ã lµ liªn kÕt kÐm bÒn v÷ng.
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
C©u 3. 
C¬ chÕ h×nh thµnh thÓ ba nhiÔm vµ thÓ mét nhiÔm: Lµ sù kh«ng ph©n ly cña mét cÆp NST t­¬ng ®ång nµo ®ã (VÝ dô: cÆp NST 21 ë ng­êi).	0,2®
KÕt qu¶ lµ mét giao tö cña 2 NST cña mét cÆp, cßn mét giao tö kh«ng mang NST nµo cña cÆp ®ã.	0,2®
Sù thô tinh cña c¸c giao tö nµy víi c¸c giao tö b×nh th­êng sÏ t¹o ra c¸c thÓ dÞ béi (1 kiÓu hîp tö cã 3 NST 21, 1 kiÓu hîp tö thªm 1 NST 21, h×nh thµnh 2 c¬ thÓ: 3 nhiÔm vµ 1 nhiÔm .	0,2®
II
II
TÕ bµo sinh d­ìng Bè	 X	 MÑ
II
I
I
Gi¶m ph©n	 giao tö	 gi¶m ph©n rèi lo¹n 0,2®
I
III
 0,2®
3 NST 21	1 NST 21
(BÖnh ®ao)
(2n + 1)	 (2n – 1)
C©u 4:
 a) §iÓm gièng nhau gi÷a ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng lai h÷u tÝnh víi ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng g©y ®ét biÕn.
Muèn c¶i tiÕn tÝnh di truyÒn cña sinh vËt ph¶i t¸c ®éng vµo vËt chÊt di truyÒn lµ NST hay AND ë c¸c giai ®o¹n thÝch hîp .	0,25®
§a sè vËt nu«i, c©y trång lµ nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh giao phèi nªn thêi ®iÓm tèt nhÊt lµ lóc hîp tö míi b¾t ®Çu ph©n chia, lóc c¬ thÓ tiÕn hµnh gi¶m ph©n hay thô tinh.	0,25®
Sau khi ®­îc biÕn dÞ ph¶i chän läc vµ båi d­ìng míi t¹o ®­îc gièng míi.	0,25®
 b) §iÓm kh¸c nhau gi÷a ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng lai h÷u tÝnh víi ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng g©y ®ét biÕn.
Chän gièng b»ng lai h÷u tÝnh
Chän gièng b»ng g©y ®ét biÕn
§iÓm
ë thùc vËt cho tù thô phÊn, ë ®éng vËt cho giao phèi hoÆc thô tinh nh©n t¹o.
C¬ chÕ g©y biÕn dÞ: Ph©n ly ®éc lËp, tæ hîp tù do, ho¸n vÞ gen, t­¬ng t¸c qua l¹i gi÷a c¸c gen.
Lai h÷u tÝnh t¹o ra ­u thÕ lai vµ c¸c gièng míi do sù tæ hîp l¹i c¸c gen cña nhiÒu thø, nhiÒu nßi, nhiÒu loµi.
Cã thÓ dù ®o¸n ®­îc kÕt qu¶ t¹o ra khi n¾m ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm kiÓu h×nh vµ kiÓu gen cña c¬ thÓ bè mÑ ®­îc sö dông lµm vËt liÖu t¹o gièng.
Dïng c¸c t¸c nh©n vËt lÝ, hãa häc t¸c ®éng vµo c¸c giai ®o¹n thÝch hîp víi liÒu l­îng thÝch hîp.
C¬ chÕ rèi lo¹i ph©n chia NST, rèi lo¹n qu¸ tr×nh sao chÐp.
Gièng t¹o ra cã thÓ lµ c¸c d¹ng ®a béi thÓ, cã n¨ng suÊt, phÈm chÊt cao, thÝch nghi tèt, cã thÓ lµ c¸c gièng ®ét biÕn gen.
T¹o ra c¸c biÕn dÞ ®ét biÕn. §êi sau xuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng míi mµ ®êi tr­íc ch­a cã do ®ã khã ®o¸n tr­íc ®­îc kÕt qu¶.
0,25
0,25
0,25
0.25
Bµi tËp.
Gi¶i
 Theo bµi ra ta quy ­íc: A th©n cao, a th©n thÊp.	0,3®
	 B h¹t dµi, b h¹t trßn.
Ph©n tÝch tõng cÆp tÝnh tr¹ng cña con lai F1.
 - VÒ chiÒu cao c©y: 	0,25®
 Lµ tû lÖ cña phÐp lai ph©n tÝch suy ra P cã 1 c©y m¹ng tÝnh tr¹ng lÆn aa vµ mét c©y dÞ hîp Aa.	0,25®
	P. Aa (cao)	X	aa (thÊp)
 - VÒ h×nh d¹ng h¹t. 	0,25®
 Lµ tû lÖ cña phÐp lai ph©n tÝch. Suy ra ë P cã 1 c©y mang tÝnh tr¹ng lÆn bb vµ 1 c©y dÞ hîp Bb
	P: Bb(h¹t dµi)	X	bb (h¹t trßn)	0,25®
Tæ hîp 2 cÆp tÝnh tr¹ng, suy ra kiÓu gen, kiÓu h×nh cña P cã thÓ lµ.
P: AaBb (cao, h¹t dµi)	X	aabb (thÊp, h¹t trßn)	0,25®
HoÆc: P: Aabb(cao, h¹t trßn)	X	aaBb (thÊp, h¹t dµi)	0,25®
 S¬ ®å lai:
- NÕu: P: AaBb (cao, h¹t dµi)	X	aabb (thÊp, h¹t trßn)
GP: AB, Ab, aB, ab	ab
F1: AaBb, Aabb, aaBb, aabb	0,35®
KiÓu h×nh: 	1 c©y cao, h¹t dµi ; 1 c©y cao, h¹t trßn.
	1 c©y thÊp, h¹t dµi ; 1 c©y thÊp, h¹t trßn.	0,25®
- NÕu P: Aabb (cao, h¹t trßn)	X	aaBb (thÊp, h¹t dµi)
GP: Ab; ab	aB,ab
F1: AaBb; Aabb; aaBb; aabb.	0,35®
KiÓu h×nh: 	1 c©y cao, h¹t dµi ; 1 c©y cao, h¹t trßn.
	1 c©y thÊp, h¹t dµi ; 1 c©y thÊp, h¹t trßn.	0,25®
§Ò kiÓm tra häc sinh giái líp 9
M«n: Sinh häc
Thêi gian lµm bµI: 150 phót.
§Ò 1
Lý thuyÕt:
 C©u 1. (2 ®iÓm)
 Nªu nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n? 
 ý nghÜa cña gi¶m ph©n lµ g×?
C©u 2. (2 ®iÓm)
Tr×nh bµy ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cÊu tróc ARN víi cÊu tróc AND?
C©u 3. (1 ®iÓm)
C¬ chÕ nµo dÉn ®Õn sù h×nh thµnh thÓ ba nhiÔm vµ thÓ mét nhiÔm ? Cho vÝ dô ë ng­êi ?
C©u 4. (2 ®iÓm)
H·y so s¸nh ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng c¸c phÐp lai h÷u tÝnh víi ph­¬ng ph¸p chän gièng b»ng g©y ®ét biÕn?
Bµi tËp: (3 ®iÓm)
Tõ mét phÐp lai gi÷a 2 c©y ng­êi ta thu ®­îc:
120 c©y cã th©n cao, h¹t dµi.
119 c©y cã th©n cao, h¹t trßn.
121 c©y cã th©n thÊp, h¹t dµi.
120 c©y cã th©n thÊp, h¹t trßn.
 BiÕt hai tÝnh tr¹ng chiÒu cao th©n vµ h×nh d¹ng h¹t di truyÒn ®éc lËp víi nhau, th©n cao vµ h¹t dµi lµ hai tÝnh tr¹ng tréi.
 H·y gi¶I thÝch kÕt qu¶ ®Ó x¸c ®Þnh kiÓu gen vµ kiÓu h×nh cña bè, mÑ vµ lËp s¬ ®å lai.
biÓu ®IÓm vµ ®¸p ¸n ®Ò thi häc sinh giái líp 9
M«n: Sinh häc
§Ò 1
Lý thuyÕt.
C©u 1: Nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nguyªn ph©n vµ giµm ph©n.
 a) §iÓm gièng nhau:
 - §Òu x¶y ra c¸c k× t­¬ng tù nhau: k× ®Çu, k× gi÷a, k× sau vµ k× cuèi.	0,2®
 - §Òu cã sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST theo chu k× ®ãng vµ th¸o xo¾n.	0,2®
 - §Òu cã sù nh©n ®«i NST x¶y ra ë k× trung gian vµ thùc chÊt lµ sù nh©n ®«i AND 0,2®
 - §Òu lµ c¬ chÕ nh»m duy tr× sù æn ®Þnh cña loµi.	0,2®
 b) §iÓm kh¸c nhau gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n.
Nguyªn ph©n
Gi¶m ph©n
§iÓm
X¶y ra ë m« tÕ bµo sinh d­ìng vµ m« tÕ bµo sinh dôc s¬ khai. 
Tr¶i qua mét lÇn ph©n bµo.
NST sau khi nh©n ®«i h×nh thµnh tõng NST kÐp sÏ tËp trung thnhf mét hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o ë k× gi÷a. 
Tr¶i qua mét chu k× biÕn ®æi h×nh th¸i NST.
KÕt qu¶ t¹o ra 2 tÕ bµo con tõ 1 tÕ bµo mÑ cã bé NST 2n gièng tÕ bµo mÑ.
- C¬ chÕ duy tr× bé NST cña loµI trong 1 ®êi c¸ thÓ.
X¶y ra t¹i vïng chÝn cña tÕ bµo sinh dôc.
X¶y ra hai lÇn ph©n bµo liªn tiÕp: lÇn ph©n bµo I lµ ph©n bµo gi¶m ph©n, lÇn ph©n bµo II lµ ph©n bµo nguyªn ph©n.
NST sau khi nh©n ®«i thµnh tõng NST t­¬ng ®ång kÐp, tËp trung thµnh hai hµng trªn