Tiểu luận Máy móc đại Công nghiệp, vai trò của nó đối với nền kinh tế Việt Nam
TBCN là một chế độ xã hội mà ở đó nề kinh tế phát triển rất cao gắn liền với sự phát triển của lĩnh vực Công nghiệp. Khi phân tích quá trình sản xuất giá trị thặng dư tương đối Mác khái quát sự phát triển của lịch sử phát triển của TBCN trong Công nghiệp thành 3 giai đoạn: hiệp tác giản đơn TBCN, công trường thủ công trườngthủ công TBCN và đại Công nghiệp cơ khí. đây là 3 giai đoạn nâng cao năng xuất lao động và là quá trình phát triển của TBCN từ thấp lên cao. Nghiên cứu 3 giai đoạn phát triển của TBCN trong Công nghiệp còn gợi cho ta những vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn về quá trình phát triển, chuyển biến của nền sản xuất TBCN.
Nếu hiệp tác giản đơn là một bước tiến về tổ chức sản xuất công trường thủ công tạo đIều kiện cho sự ra đời của đại Công nghiệp cơ khí thì giai đoạn đại Công nghiệp là cơ sở vật chất đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của phương thức TBCN không những ở những nước phát triển mà cả ở những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam máy móc đại Công nghiệp luôn là một trong những cơ sở vững trắc để phát triển kinh tế . chính vì vậy nên em chọn đề tài “Máy móc đại Công nghiệp, vai trò của nó đối với nền kinh tế Việt Nam ” để đi sâu tìm hiểu
nông nghiệp (trồng bông, nuôI tằm) cung cấp nguyên liệu làm sợi cho dệt -Cách mạng Công nghiệp và nông nghiệp đòi hỏi nghành giao thông vận tảI phát triển thích ứng: hệ thống đường thuỷ(1807 Mỹ chế tạo tầu thuỷ đầu tiên chạy bằng hơI nước): Đường sắt(năm 1825 tạI Anh đầu tiên được xây dựng), Diện báo phù hợp với nền Công nghiệp lớn. - Cơ khí hoá rộng rãI trong các nghành sẽ tăng nhu cầu về máy móc, nghành sản xuất máy móc phát triển đểt TBCN tự tạo lên cơ sở kỹ thuật tương ứng , việc này đòi hỏi nhiều nghành khác cũng phát triển theo để trợ giúp: Điên, Than là ví dụ điển hình. -nhờ cách mạng Công nghiệp nước Anh biến thành công xưởng thế giới nhưng cuộc cách mạng Công nghiệp chỉ coi như hoàn thành công việc chế tạo máy được thực hiện (theo Mác) 3.2 Công nghiệp hoá TBCN + Cách mạng Công nghiệp mở đầu việc Công nghiệp hoá TBCN + Cơ sở Công nghiệp hoá là Công nghiệp nặng – là sản xuất TLSX + Công nghiệp hoá TBCN được thực hiện một cách tự phát trong quá trình theo đuổi lợi nhuận của các nhà tư bản + Công nghiệp hoá TBCN thường bắt đầu bằng Công nghiệp nhẹ: tức là các nghành sản xuất vật phẩm tiêu dùng cho cá nhân - So với Công nghiệp nặng sản xuất TLSX (máy móc, kim thuộc, nhiên liệu) Công nghiệp nhẹ đòi hỏi ít vốn chuyển vốn nhanh mau thu lợi nhuận và có sẵn thị trường - Sản xuất ra tư liệu tiêu dùng tăng NSLĐ trong Công nghiệp nhẹ sẽ hạ giá trị hàng hoá tư liệu tiêu dùng tức là hạ giá trị năng suất lao động từ đó bóc lột được nhiều hơn, tích luỹ được vốn để đầu tư cho Công nghiệp nặng. Khi Công nghiệp nhẹ phát triển sẽ tạo ra thị trường cho Công nghiệp nặng cho nên công nghiệp hoá TBCN là một quá trình kéo dài hàng mấy chục năm. + Trong lịch sử từng có nhiều con đường công nghệp hoá TBCN : - Thứ nhất là con đường xâm chiếm và cướp bóc thuộc địa (Anh) - Con đường chiến tranh, nước thắng trận lấy bồi thường của nước thua trận( Đức lấy của Pháp) - Thứ 3 là con đường tô nhượng và vay nợ các cường quốc phương tây với những đIều kiện có tính chất nô dịch ( Nga) - Hoặc hỗn hợp cả ba con đường nói trên(Mỹ vay nợ dài hạn của Anh, Pháp và bóc lột thổ dân châu Mý) II Vai trò, tính chất .Từ những phân tích như vậy cho thấy vai trò của máy móc đại Công nghiệp là rất quan trọng: . Máy móc đại Công nghiệp qua nó đã biểu hiện tính chất TBCN của đại Công nghiệp 1.Vai trò. -Từ những phân tích trên cho thấy vai trò của đại Công nghiệp : nó đã chuyển nền sản xuất dựa trên là thủ công lên lền sản xuất xã hội dựa trên lao động bằng máy móc, chuyển văn minh nông nghiệp lên lền văn minh Công nghiệp, - Thứ hai máy móc đại Công nghiệp hình thành ý thức tổ chức đại Công nghiệp tạo ra sự tất yếu phản giáo dục kiến thức “ Bách khoa “ cho người lao động. - Thứ ba phá vỡ những cát cứ phong kiến hình thành các đô thị và các trung tâm Công nghiệp lớn và hình thành giai cấp công nhân, giai cấp tư sản, hai giai cấp cấu thành xã hội TBCN - thứ tư : làm thay đổi phương thức canh tác của nghành nông nghiệp chuyển nghành tự cấp tự túc lên lền nông nghiệp hàng hoá. - Thứ 5 Thực hiện việc xã hội hoá lao động và tăng năng suất lao động xã hội cao hơn nhiều các thế hệ trước - Tạo ra “ Cơ sở, vật chất – nền Đại Công nghiệp” – Là nhân tố khẳng định sự thống trị hoàn toàn của nền sản xuất lớn TBCN, đồng thời là nhân tố phủ định hoàn toàn sản xuất nhỏ phong kiến lạc hậu. 2.Tính chất : - tạo nên sự đối lập giữa thành thị và nông thôn, giữa nông nghiệp và Công nghiệp và tăng cường bóc lột công nhân nông nghiệp và nông dân. - Sử dụng máy móc theo lối TBCN chẳng những không giảm nhẹ lao động, tráI lạI còn tăng cường bóc lột giai cấp công nhân nhiều hơn. - Nhà tư bản chỉ sử dụng máy móc khi tiền mua máy máy móc ít hơn tiền công nhân mà nhà tư bản phảI trr cho công nhân khi máy móc thay thế họ. * Một lần nữa có thể khẳng định rằng chính đai Công nghiệp cơ khí là cơ sở xác lập lền thống trị của phát triển sản xuất TBCN đảm bảo cho sự sống còn của TBCN. Nói tóm lạI nó là đôI chân vững trắc của TBCN Phần II: Vai trò của máy móc đại công nghiệp dối với nền kinh tế Việt Nam Đường nối công nghiệp hoá và hiện đại hoá đã nhấn mạnh tại đại hội Đảng CSVN ần thứ 8 “ hiện đại hoá công nghiệp hoá là cuộc cách mạng có tính chất toàn diện, không chỉ tập chung vào lĩnh vực công nghiệp mà cả các lĩnh vực khác như nông nghiệp , dịch vụ..” Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói rằng “ Đời sống có thể thật sự dồi dào khi chúng ta dùng máy móc để sản xuất một cách rộng rãi” và “ Công nghiệp và nông nghiệp là hai trân chủ yếu của nền kinh tế Công nghiệp phát triển thì nông nghiệp mới phát triển” từ đó có thể thấy rõ rằng công nghiệp có tầm quan trọng cao. Nhưng muốn phát triển thì phải có công nghệ và kỹ thuật và máy móc là nhân tố trực tiếp tác động đến sự phát triển đó. I Vai trò cuẩ máy móc đại công nghiệp đối với sản xuất công nghiệp Muốn thực hiện công nghiệp hoá và hiện đại hoá trức hết phải hiện đại hoá công nghiệp, theo đánh giá chung của các cơ quan chức năng nhà nước từ khi đổi mới cơ chế quản lý áp dụng máy móc tân tiến vào sản xuất dưới áp lực cạnh tranh của cơ chế thị trường và các nhân tố khác sản xuất tạ các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp nhà nước nói riêng đặc biệt là các liên doanh với nứơc ngoài đã có sự đổi mới đáng ghi nhận góp phần đáng kể vào sự tăng trưởng của sản xuất, cạnh tranh và trụ vững được trong cạnh tranh với sản phẩm và dịch vụ của nước ngoài ở một số lĩnh vực sản phẩm công nghiệp như: Quạt điện, xe đạp, chế biến thực phẩm . Cũng theo đánh giá của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền (bộ khoa học công nghệ và môi trường, Bộ công nghiệp ) thì công nghệ đổi mới đã đóng góp trên 30% tăng trưởng GDP của toàn nghành thậm trí trong một số doanh nghiệp nhà nước tỉ lệ này còn thể hiện cao hơn đạt tới 50- 60% (như một số ngành viễn thông tin học, điện tử năng lượng.) Sự đổi mới công nghệ có quan hệ không chỉ về phương pháp tổ chức , quản lý sản xuất, kỹ năng, trình độ nghề nghiệp của con người mà còn mà cả về phần không thể thiếu đó là máy móc, thiết bị. Từ đó sản phẩm của một số doanh nghiệp đạt được tiêu chuẩn ISO 9000 là những minh chứng cho nhận định trên. Như vậy sự áp dụng khoa học công nghệ máy móc hiện đại đã là thay đổi cơ cấu tổ chức của sản xuất công nghiệp. 1. Thay đổi theo hướng tiêu cực - Sự phát triển của công nghiệp trong thời gian vừa qua dàn trải, vưa phân tán và thiếu tập trung, thiếu định hướng và bao trùm nên cả là thiếu hiệu quả. Đó là tình trạng đổ xô đầu tư máy móc sản xuất vào các nghànhn thấy nơi này làm nơi khác cũng làm: như các nhà máy mía, xi măng , xây dựng bến cảng, khu công nghiệp Một số trường hợp khác là trang bị mua sắm ồ ạt thiết bị có tính năng kỹ thuật cao mà cơ sở hạ tầng và nhân lực chưa đủ đáp ứng Khắc phục tình trạng trên phải nâng cao năng lực quản lý của doanh nghiệp. Biết rằng công nghiệp hoá là quá trình đòi hỏi sự liên kết trong phát triển từ những ngành công nghiệp đơn giản chủ yếu sản xuất hàng hoá tiêu dùng như: thực phẩm, dệt may, nghành da đến những nghành công nghiệp cư bản (công nghiệp nặng ) như công nghiệp gỗ và giấy công nghiệp hoá chất, cao su, kim loạ mềm, và một số nghành công nghiệp chế tạo máy móc. Các công trình nghiên cứu ở nhiều nước công nghiệp trong giai doạn đầu chủ yếu dựa vào mức đóng góp của công nghiệp giản đơn, trong giai doạn tiếp theo công nghiệp tiếp tục tăng trưởng phải dựa vào đóng góp của các nghành công nghiệp cơ bản và ở trình độ cao hơn phải dựa vào các nghành có hàm lượng công nghệ cao. Nhưng để phát triển các nghành đó thì công nghiệp nhẹ phải phát triển trước. Điều này không chỉ là bài học từ thực tiễn mà còn là mối quan hệ liên nghành của nghành công nghiệp tạo nên. *Máy móc đại công nghiệp có tác động thay đổi cơ cấu nghành công nghiệp, Việt Nam đi từ xuất phát điểm rất thấp nhưng từ rất sớm chúng ta đã xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, hướng nội cao. Nếu cơ sở vật chất cho phép thì điều này đã được khuyến khích nhưng thực tế thì ngược lại nên tính hướng nội đã có nhưng lại có tác hại rất lớn, nghiên cứu khủng hoảng của công nghiệp trong những năm 1979-1981; 1989-1991; 1991- 1999 cho ta thấy chúng đã gắn với tính hướng nội cao. Trong thời điểm có tác nhân từ bên ngoài. Sau thời điểm khủng hoảng nền kinh tế năm 1997 nền kinh tế phát triển trậm lại. Công nghiệp hoá cho đến nay xét về thực chất là quá trình phát triển công nghiệp hướng vào những nghành thay thế nhập khẩu tuy đã có một số kết quả tích cực nhưng vẫn bộc lộ một số những khiếm khuyết. Tăng trưởng rất thấp, muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào nước ngoài thì lại phụ thuộc ngày càng tăng: Theo số liệu điều tra năm 1998 tổng chi phí nhập khẩu chiếm 27% giá trị sản xuất và bằng 81% giá trị tăng thêm trong công nghiệp hầu hết các nghành công nghiệp có hàm lượng trung bình và đều có tỉ lệ chi phí nhập khẩu từ 35- 50% giá trị sản xuất hoặc từ 10- 28% giá trị tăng thêm của công nghiệp Tóm lại hướng nội đã hạn chế sự phát triển của công nghiệp trong nhiều năm đem lại một tác hại rất lớn. Điều đó là kết quả của sự điều chỉnh chậm chạp những chính sách phát triển kinh tế của nhà nước. 2. Tác động tích cực Bên cạnh những yếu tố tác động tiêu cực chúng ta phải thừa nhận cái được của máy móc đại công nghiệp với nền kinh tế Việt Nam là vô cùng rõ ràng và cần thiết, đó là mặt tích cực của máy móc đại công nghiệp *Làm thay đổi cơ cấu công nghiệp và tăng trưởng công nghiệp Với sự đóng góp quan trọng của hệ thống máy móc hiện đại mang lại năng suất cao công nghiệp đã đạt được năng suất cao trong khoảng thời gian từ 1991- 2000. Ngay trong thời kỳ từ 1981- 1999 đầy biến động Công nghiệp cũng có mức tăng trưởng gần gấp đôi so với nông nghiệp (tính theo giá trị sản xuất ) sự suy giảm trong những năm 1979-1981 là do chính sách trong nước, sự tăng trưởng trở lại trong những năm 1982- 1985 là nhờ các cải cách tại TP Hồ Chí Minh . giai đoạn trì trệ 1986-1990 do cải cách kông dứt khoát, sau đó đến lạm phát bùng nổ, lưu thông tiền tệ bị rối loạn là một đòn giá mạnh vào nền kinh tế Việt Nam những yếubtố này chỉ làm tăng 5,9% về công nghiệp. Phải từ năm 1991 trở đi công nghiệ
File đính kèm:
- T010.doc