Tạp chí Thông tin toán học - Tập 10 Số 4 Tháng 12 Năm 2006
Tại Hội nghị Toán học Thế giới năm 1950 tại Cambridge, Mĩ, các đại biểu đã đi đến biểu quyết tái lập lại LĐTHTG mà không có bất kỳ một sự áp đặt nào về chính trị. Một năm sau đó LĐTHTG mới bắt đầu đi vào hoạt động thực sự. Từ đó đến nay, bất chấp mọi thay đổi trên thế giới, LĐTHTG vẫn tiếp tục hoạt động và tổ chức các Hội nghị Toán học Thế giới một cách rất đều đặn 4 năm một lần (trừ năm 1982, do tình hình bất ổn của chính nước chủ nhà Ba lan, nên Hội nghị ICM-1982 đã phải chuyển sang năm 1983).
ế hệ, nhiều nước khác nhau đã được trình bầy và thảo luận. Số lượng các nhà toán học tham dự ICM ngày càng tăng. Nếu ICM lần thứ nhất tại Zurich mới có 208 nhà toán học tham dự thì ICM-1998 tại Berlin đã có 3446 người tham dự. ICM-2002 tại Bắc Kinh số các nhà toán học tham dự lên đến 4270 người. Tại ICM-2006 , Madrid, lần này có trên 4500 nhà toán học từ trên 137 nước tham dự và đã trở thành ICM có quy mô lớn nhất từ trước đến nay. Thay lời kết. Các nhà khoa học những dịp gặp nhau, thường nói vui rằng, các nhà Toán học có 2 “báu vật” trời cho, đó là IMU (LĐTHTG) và ICM (Hội nghị Toán học Thế giới). Nhờ có 2 “báu vật” này mà các nhà Toán học sống hoà đồng và làm được nhiều việc. Nhận xét đó quả là chí lý! Chỉ có điều “hai báu vật” đó không phải từ trên trời rơi xuống, mà là kết tinh thành quả lao động và xây dựng của hàng nghìn, hàng vạn các nhà Toán học qua suốt chiều dài lịch sử hơn một trăm năm. Mà cũng không phải ngành khoa học nào cũng có được các báu vật này, cho dù họ rất muốn. Ngay cả hai người bạn láng giềng thân thiết và gần gũi của Toán học là Vật lý và Tin học, thì cho đến thời điểm hiện nay, ngành Vật lý mới chỉ có Tổ chức quốc tế vật lý, chưa tổ chức được Hội nghị Vật lý Thế giới, còn ngành Tin học lại còn chưa có cả hai ! Xin các nhà Toán học hãy gìn giữ các “báu vật” này “cho Ngày nay, cho Ngày mai, và cho Muôn đời sau” ! ______________________________ Chú thích : Có thể tham khảo thêm: (1) Nguyễn Đình Trí : Ban Quốc tế Giảng dậy Toán học, TTTH, Tập 8, số 4, năm 2004. (2) Trước đây đã có hai Việt kiều làm báo cáo mời tại các tiểu ban của các ICM, đó là Fréderic Pham, tại ICM-1970, Việt kiều ở Pháp, và Dương Hồng Phong, tại ICM-1994, Việt kiều ở Mỹ. (3) Phạm Trà Ân : Liên Đoàn Toán học Thế giới, TTTH, Tập 8, số 3, năm 2004. 13 Muèn biÕt c«ng tr×nh cña m×nh ®· ®−îc ai trÝch dÉn? NguyÔn Xu©n TÊn (ViÖn To¸n häc) Khi lµm To¸n, hoµn thµnh mét c«ng tr×nh, ai mµ ch¼ng vui? Khi göi cho mét t¹p chÝ nµo ®ã, ta th−êng mong ®îi ngµy cã ®−îc th«ng b¸o tõ «ng Tæng biªn tËp. Cßn g× sung s−íng b»ng tin: bµi b¸o cña m×nh ®· ®−îc nhËn ®¨ng! Dï cã ph¶i söa ch÷a ®«i chót, ch¾c ch¼ng ai cÇn ph¶i th¾c m¾c nhiÒu, chØ muèn ch÷a ngay vµ göi lu«n ®i kÎo muén. §−îc ®¨ng ®· vui råi, khi thÊy trªn Mathematical Reviews ng−êi ta tãm t¾t néi dung c«ng tr×nh cña m×nh th× l¹i ®−îc vui thªm. Khi thÊy ai ®ã trÝch dÉn bµi cña m×nh, ta l¹i thÊy vui thªm n÷a. Lµm To¸n cã nhiÒu niÒm vui nh− thÕ ®ã! Nh−ng, theo bµi b¸o “ViÖt nam Ýt Ên phÈm trªn c¸c t¹p chÝ khoa häc quèc tÕ”, trªn VietNamNet cña GS Ph¹m Duy HiÓn, dÉn b¸o c¸o cña Liªn hîp quèc tõ 117 quèc gia, c«ng bè th¸ng 9 n¨m ngo¸i, tÝnh theo sè bµi b¸o khoa häc tõ 117 n−íc, ViÖt Nam ta ®øng ë vÞ trÝ rÊt thÊp kÐm (82/117). C¸c nhµ khoa häc n−íc nhµ ®· rÊt cè g¾ng lµm viÖc, c«ng bè c¸c c«ng tr×nh khoa häc cña m×nh trªn c¸c t¹p chÝ trong vµ ngoµi n−íc. Nh−ng, h¬i buån, v× c¸c c«ng tr×nh cña ta Ýt ®−îc c¸c b¹n quèc tÕ quan t©m vµ sö dông, thÓ hiÖn qua viÖc trÝch dÉn. M−ßi n¨m qua (1995-2004), sè c¸c bµi b¸o do ng−êi ViÖt Nam trªn kh¾p thÕ giíi c«ng bè míi trªn 3 ngµn, chØ cã 800 bµi lµ thuÇn ViÖt, phÇn lín thuéc vÒ c¸c t¸c gi¶ ë ViÖn To¸n (300) vµ ë Trung t©m VËt lý lý thuyÕt (131). Kh«ng biÕt thèng kª nµy cña Liªn hîp quèc cã chÝnh x¸c hay kh«ng !? Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña m¹ng l−íi th«ng tin khoa häc ngµy nay, ta cã thÓ biÕt mét c¸ch kh¸ chi tiÕt néi dung tõng bµi, kÌm theo c¶ ®¸nh gi¸ s¬ bé cña c¸c ®ång nghiªp, theo mäi ngµnh nghÒ kh¸c nhau. NÕu vµo trang web: ta ®¸nh ®ñ hä vµ tªn t¸c gi¶ cÇn t×m, sau ®ã cho mòi tªn vµo tõ: Search, råi gâ Enter, ta cã ngay danh s¸ch liÖt kª mäi c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ Êy ë tÊt c¶ c¸c t¹p chÝ (kÓ c¶ s¸ch) ®· xuÊt b¶n trªn thÕ giíi (Ýt ra còng tõ n¨m 2000 tíi nay). §Æc biÖt, ta cßn biÕt c¶ th«ng tin bµi nµy cña ai ®ã, ®· ®−îc bao nhiªu ng−êi trÝch dÉn, trÝch dÉn ë ®©u... Ngoµi ra, cßn cã trang web riªng cho mçi ngµnh nghÒ kh¸c nhau. ViÖc t×m kiÕm trong trang riªng nµy cßn chi tiÕt vµ ®Çy ®ñ h¬n n÷a. Cô thÓ, trong ngµnh To¸n, ta cßn cã thªm trang Web: Vµo trang nµy, cho con trá vµo ch÷ authors råi d¸nh tªn m×nh vµo råi Ên Search, ta sÏ biÕt tæng sè c¸c bµi cña m×nh ®· ®−îc ®¨ng ë tÊt c¶ c¸c t¹p chÝ trªn thÕ giíi mµ ®· ®−îc Mathematical review tãm t¾t. NÕu muèn xem tãm t¾t cña tõng bµi, ta chØ cÇn bÊm vµo hang sè mµu xanh ë ®Çu bµi ®ã lµ ®−îc. NÕu muèn xem tÊt c¶ th× bÊm vµo Retrieve all ë bªn trªn, ta sÏ cã hÕt c¶ tãm t¾t, c¸c tµi liÖu tham kh¶o vµ tæng sè bµi ®· trÝch ®Én bµi cña ta. NÕu muèn biÕt chÝnh x¸c ai ®· trÝch, th× bÊm vµo con sè c¸c bµi ®· trÝch, ta cã lu«n danh s¸ch c¸c bµi, c¸c t¸c gi¶ ®· trÝch vµ ®· ®¨ng ë ®©u. NÕu ta bÊm vµo author citations råi ®¸nh tªn m×nh vµo, sau ®ã ®¸nh Search, ta biÕt ®−îc c¸c bµi cña ta ®· ®−îc trÝch tÊt c¶ bao nhiªu lÇn vµ bao nhiªu ng−êi ®· trÝch c¸c c«ng tr×nh cña ta. Sau ®ã lµ danh môc c¸c bµi ®· ®−îc trÝch dÉn, bµi ®−îc trÝch nhiÒu tr−íc, bµi ®−îc trÝch Ýt sau. NÕu muèn xem cô thÓ nh÷ng ai, nh÷ng bµi nµo ®· trÝch, ta l¹i bÊm chuét vµo con sè mµu xanh tr−íc bµi cña ta ®−îc trÝch lµ biÕt ngay sau vµi gi©y. * Rất tiếc phải trả tiền mới truy cập được đầy đủ thông tin trang này. Nhưng chi phí cho một trường có thể rất ít (xin liên hệ trực tiếp với Viện Toán học để biết cách thức). 14 Tin Toán học Thế giới Một vài nét về László Lovász, tân Chủ tịch LĐTHTG László Lovász sinh ngày 9 tháng Ba năm 1948 tại Budapest, Hungary. Ông bảo vệ luận án Tiến sĩ Toán học năm 1970 tại Đại học Lorand, dưới sự hướng dẫn của GS Tibor Gallai, ĐH Szeged. Lĩnh vực nghiên cứu của Ông là Lý thuyết Tổ hợp và Lý thuyết Khoa học Máy tính. Ông là thành viên của Ban Giải thưởng Abel. Trong những năm 1990, Ông là GS tại ĐH Yale, Mỹ. Hiện Ông là cộng tác viên của Trung tâm Nghiên cứu thuộc hãng Microsoft. L. Lovasz đã được nhận Giải thưởng Wolf-1994. Tại cuộc họp của Đại Hội đồng của LĐTHTG lần thứ 15, họp ở Santiago de Compostela, Tây Ban Nha, 19-20/8/2006, Ông đã được bầu làm Chủ tịch LĐTHTG, nhiệm kỳ 2007-2011. Nhiệm kỳ mới của Ông bắt đầu từ 1/1/2007. Và về Martin Grotschel, tân Tổng Thư ký LĐTHTG Martin Grotschel hiện là Giáo sư toán học tại Technische Universität Berlin, Institut für Mathematik. Lĩnh vực nghiên cứu của Ông bao gồm Tối ưu, Toán học rời rạc và Vận trù học (operations research). Ông là tác giả và chủ biên của 8 quyển sách và đã viết trên 100 bài báo khoa học. Ông am hiểu sâu sắc các ứng dụng của Toán học và đã từng là chủ của hơn 12 dự án ứng dụng Toán trong công nghiệp, trong đó có các dự án về truyền tin từ xa, về điện tử, về phần mềm, về giao thông vận tải và về công nghệ sản xuất. M. Grotschel đã được nhận Giải thưởng Dantzig về Lý thuyết quy hoạch toán học, Giải thưởng Leibniz về nghiên cứu cơ bản và Giải thưởng Beckurts về chuyển giao các nghiên cứu cơ bản cho công nghiệp. M. Grotschel là Chủ tịch của Hội Toán học Đức và đã từng là Chủ tịch Ban tổ chức của Hội nghị Toán học Thế giới năm 1998 tại Berlin, là uỷ viên của Ban Điều hành LĐTHTG, 2003-2007. Tại cuộc họp của Đại Hội đồng của LĐTHTG lần thứ 15, họp ở Santiago de Compostela, 19-20/8/2006, Ông đã được bầu làm Tổng thư ký LĐTHTG, nhiệm kỳ 2007-2011. Nhiệm kỳ mới của Ông bắt đầu từ 1/1/2007. Ông đã nhiều lần sang Việt Nam dự hội nghị và trao đổi khoa học. Giáo sư Jacob Palis được bầu làm Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới thứ Ba (TWAS) GS Jacob Palis, giáo sư toán học tại Viện Toán học lý thuyết và ứng dụng của Brazil vừa được bầu làm Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới thứ Ba (TWAS). Ông là một trong số các nhà toán học hàng đầu thế giới về lĩnh vực các Hệ động lực và đã được nhận nhiều giải thưởng toán học quốc tế. Ông là Viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới thứ Ba từ năm 1991. Nhiệm kỳ Chủ tịch Viện Hàn lâm Thế giới thứ Ba của Ông là 3 năm và sẽ bắt đầu từ 1 tháng Giêng năm 2007. 15 Một nhà toán học nữ Ấn Độ được nhận Giải thưởng Ramanujan-2006 Ban Giải thưởng Ramanujan vừa ra thông báo cho biết Giải thưởng Ramanujan-2006 đã được tặng cho PGS Ramdorai Sujatha, 44 tuổi, thuộc Viện Nghiên cứu Cơ bản Tata, (TIRF), Ấn Độ. Giải mang tên nhà Toán học Ấn Độ Srinivasa Ramanujan (1887-1920), một thiên tài toán học của Thế kỷ thứ IX. Giải được trao tặng hàng năm, mỗi năm một giải cho các công trình xuất sắc của các nhà toán học trẻ (dưới 45), thuộc Thế giới thứ Ba, với điều kiện công trình được giải đã được tiến hành nghiên cứu chủ yếu tại các nước đang phát triển. Giải được Trung tâm Vật lý Lý thuyết, ICTP, Trieste, Italy thành lập với sự cộng tác của LĐTHTG và Quỹ Giải thưởng Abel của Na Uy tài trợ. Giải trị giá 10.000 USD và sẽ được trao tặng tại một buổi lễ trọng thể, được tổ chức tại ICTP, Trieste, Italy, vào tháng 12 năm nay. Lennart Carleson, Nhà toán học được Giải thưởng Abel-2006, được sự uỷ nhiệm của Ban Giải thưởng sẽ trao Giải thưởng Ramanujan-2006 cho R. Sujatha. R. Sujatha đã được đào tạo chủ yếu ở các trường đại học ở trong nước của Ân Độ và về công tác tại Viện Nghiên cứu Cơ bản Tata (TIRF) từ năm 1985. Hiện nay Bà là Phó Giáo sư tại Trường Toán của Viện. R. Sujatha đã có những kết quả xuất sắc về số học các đa tạp đại số và trong Lý thuyết Iwasawa không giao hoán. Đặc biệt Bà đã cùng với Coates, Fukaya, Kato và Venjakob, hình thành một version không- giao hoán của một giả thuyết chính trong Lý thuyết Iwasawa, một giả thuyết có ảnh hưởng nhiều đến các công trình của nhiều người khác trong lĩnh vực này. Một điều thú vị là bà vừa tham gia và đọc báo cáo tại Hội nghị “Number Theory and related topics”, tổ chức tại Viện Toán học, 12-15/12/2006. Ban Giải thưởng Ramanujan gồm các Giáo sư: Bernt Oksendal (University Os
File đính kèm:
tap_chi_thong_tin_toan_hoc_tap_10_so_4_thang_12_nam_2006.pdf