Tài liệu ôn tập Sinh học Lớp 12: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Các dạng ĐB cấu trúc NST
Cơ chế phát sinh
Vai trò
Mất đoạn
 A B C D E F G H A B C E F G H
Một đoạn NST bị đứt, gãy ra khỏi NST (đoạn đứt có thể chứa hoặc không chứa tâm động).
- Làm giảm số lượng gen trên NST 
- ĐB mất đoạn lớn: Thường gây chết hoặc giảm sức sống của SV. 
Ví dụ: ĐB mất đoạn trên NST số 22 ở người gây bệnh ung thư máu.
- ĐB mất đoạn nhỏ ít gây ẩnh hưởng tới SV à Ứng dụng để loại ra khỏi NST những gen lặn có hại không mong muốn à Rất có ý nghĩa trong tiến hoá và chon giống.
Lặp đoạn
A B C D E F G H A B C B C D E F G H
2 NST tương đồng tiếp hợp và trao đổi chéo không đều.
 à Một đoạn NST nào đó lặp lại 1 hay nhiều lần.
à Làm tăng số lượng gen trên NST 
 Tăng hoặc giảm cường độ biểu hiện của tính trạng. 
- Ví dụ:
+ ĐB lặp đoạn 16A trên NST X ở ruồi giấm à mắt lồi trở thành mắt dẹt
+ ĐB lặp đoạn ở Đại Mạch à làm tăng hoạt tính của enzim Amilaza à Rất có ý nghĩa trong công nghệ sản xuất bia.
Đảo đoạn
Đảo đoạn gồm tâm động
Đảo đoạn ngoài tâm động
A B C D E F G H A B C G H
 F E D
 A B C D E F G H A E F G H
 D C B
NST bị đứt 1 đoạn, đoạn bị đứt quay 1800 rồi gắn vào NST. 
à Không làm thay đổi số lượng gen trên NST
à Sắp xếp lại trật tự các gen trên NST 
 Tăng sự đa dạng giữa các thứ, các nòi trong cùng một loài, ít ảnh hưởng đến sức sống
Chuyển đoạn
Chuyển đoạn trên 1 NST
A B C D E F G H A D E F B C G H
Làm thay đổi nhóm gen liên kết Chuyển đoạn lớn thường gây chết, mất khả năng sinh sản.
- Chuyển đoạn nhỏ được ứng dụng để chuyển gen tạo giống mới. 
Chuyển đoạn trên 2 NST
(Chuyển đoạn tương hỗ)
A B C D E F G H M N O C D E F G H
M N O P Q R
A B P Q R
(Chuyển đoạn không tương hỗ)
A B C D E F G H M N O A B C D E F G H
M N O P Q R
 P Q R
NST bị đứt 1 đoạn, đoạn bị đứt gắn vào vị trí khác trên NST hoặc giữa các NST không tương đồng trao đổi đoạn bị đứt.