Sáng kiến kinh nghiệm Một vài kinh nghiệm giúp trẻ cảm thụ văn học ở trường Mẫu giáo

 người xung quanh bằng ngôn ngữ một cách mạch lạc, chọn câu đủ nghĩa, hình thành một số kĩ năng giao tiếp ứng xử.
Giúp trẻ phát triển trí nhớ, cũng cố được kiến thức của trẻ.Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng , phát triển tâm hồn trẻ thơ.Truyền cho các cháu những vẽ đẹp truyền thống của cha ông lòng nhân ái thuỷ chúng tính công bằng, đức cần cù chăm chỉ, yêu nước thương nòi, tự tin lạc quan yêu đời.
	IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
	Trong năm học này tôi được phân công dạy tại lớp Nhỡ Mậu Lâm.Tỉ lệ trẻ chưa qua lớp bé hầu như chiếm 100% lớp, đến lớp trẻ còn khóc nhè không chịu học, ở nhà trẻ tiếp xúc ít nên ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế.Thời gian đầu khi mới vào lớp tôi nhận thấy trẻ hay nói trổng với cô và các bạn, trẻ nói chưa trọn vẹn câu, đa số trẻ dùng từ chưa đúng với ý nghĩa của câu.Tôi chợt nghĩ ra muốn trẻ lớp mình giao tiếp tốt với bạn bè cô giáo và với mọi người xung quanh tôi cần phải giúp trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ ngay từ bây giờ để trẻ tiếp thu ngôn ngữ khi nghe người khác nói và trẻ biết dùng ngôn ngữ của mình để diễn đạt điều trẻ cần muốn nói qua lời nói của mình cho người khác hiểu. Điều này không thật dễ dàng nhưng tôi tin rằng mình sẽ làm được điều đó trong thời gian đến.
	1.Ưu điểm, khó khăn, thách thức.
a.Ưu điểm.
-Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, BGH nhà trường và các bậc phụ huynh.
-Phòng học rộng thoáng mát có đủ ánh sáng, mát mẽ về mùa hè và ấm áp về mùa đông, không gian rộng giúp cho trẻ tham gia vào các hoạt động một cách dễ dàng, thoải mái và tự tin hơn.
-Đồ dùng đồ chơi đảm bảo cho trẻ tham gia vào các hoạt động.
-Lớp học có đầy đủ các góc cho trẻ vui chơi.
-Có đầy đủ công trình vệ sinh sạch sẽ.
-Lớp có hai cô nên trẻ được chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục tốt hơn.
-Nhà trường cho mượn máy vi tính để thuận lợi trong việc thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giờ học.
b.Khó khăn, thách thức:
-Lớp học có 34 cháu trong đó nam nhiều hơn nữ, hầu hết các cháu chưa được qua nhà trẻ và bé nên trẻ còn nhút nhát chưa hòa đồng cùng tập thể.
-Hầu hết phụ huynh sống bằng nghề nông kinh tế còn khó khăn nên việc chăm sóc nuôi dưỡng trẻ còn hạn chế.
-Lớp chưa có máy vi tính nên gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện ƯDCNTT để đáp ứng nhu cầu học của trẻ cũng như của bậc học trong thời gian hiện nay..
	-Tù cơ sở thực tiễn trên bản thân tôi đã nghiên cứu và áp dụng thành công trong nhà trường với một số biện pháp sau:
V. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
MỘT VÀI KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ CẢM THỤ
VĂN HỌC Ở TRƯỜNG MẪU GIÁO
1.Chuẩn bị tốt các điều kiện để thực hiện môn văn học.
*Đối với cô giáo.
-Xây dựng các góc đọc sách của bé ở lớp:vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh để trang trí ở góc cho cháu xem và thường xuyên thay đổi các loại truyện theo chủ điểm.
-Bản thân cô giáo muốn dạy tốt môn văn học thì phải thường xuyên xem sách, đọc truyện, thơ nhằm chọn lọc những câu chuyện, bài thơ hay, mới lạ, câu chuyện kể cho trẻ nghe phải ngắn gọn, dễ hiểu, có nội dung phù hợp đối với trẻ ở mẫu giáo nhỡ để đưa vào dạy trẻ.
-Bản thân cô giáo phải rèn luyện giọng đọc, giọng kể, phát âm chuẩn, câu từ gọn gàng khi kể chuyện hoặc hướng dẫn trẻ đóng kịch phải thể hiện được ngữ điệu, tính cách giọng nói của từng nhân vật trong câu chuyện.
-Cô giáo phải thường xuyên đổi mới phương pháp hình thức tổ chức tiết học như:phần giới thiệu bài kể chuyện qua mô hình, kể chuyện qua các nhân vật đã được hóa trang, kể chuyện bằng con rối, kể chuyện qua màn chiếu, kể chuyện sáng tạo theo suy nghĩ của trẻsao cho lôi cuốn được trẻ lắng nghe câu chuyện mà cô chuẩn bị kể.
*Đối với trẻ.
-Cô giáo tìm hiểu tâm sinh lí của trẻ,khả năng của từng trẻ để phân loại:cháu nào mạnh dạn, nói rõ lời có kĩ năng đọc, kể, cháu nào có giọng, nói không rõ lời, chưa mạnh dạn để cô thường xuyên động viên nhắc nhở, khuyến khích trẻ mạnh dạn và phát huy cho đúng đối tượng.
2. Cho trẻ làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi.
 	Tư duy của trẻ mẫu giáo còn hạn chế,vốn kinh nghiệm chưa cao.Vì vậy việc cho trẻ LQVH ở mọi lúc mọi nơi giúp trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ, cung cấp cho trẻ thêm vốn từ, giúp trẻ tiếp xúc với thế giới xung quanh thật dễ, và nhanh chóng.
 	Giáo viên cần tranh thủ thời gian rãnh hoặc vào giờ đón trẻ,vào giờ tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ tự do trả lời các câu hỏi của cô và nói ra những điều mà trẻ thắt mắc cho cô giải thích, chúng ta cũng nhắc nhỡ trẻ như nhắc nhở trẻ để đồ dùng đúng nơi qui định,biết tự rửa mặt đi tiêu đi tiểu,biết chào người lớn khi đi học, biết thưa cô khi vào lớpMỗi buổi sáng tôi đến lớp trong giờ đón trẻ tôi thường trò chuyện với trẻ theo từng chủ điểm trong chương trình dạy của mình.
Ví dụ: Chủ điểm thế giới động vật hay trò chuyện với trẻ bằng cách đặt các câu hỏi như:Gia đình con có nuôi những con vật gì?ở nhà các con làm gì để giúp mẹ chăm sóc các con vật nuôi?Từ đó giáo dục trẻ biết yêu thương, chăm sóc , bảo vệ những động vật nuôi trong gia đình của mình.
 	Trong khi trò chuyện với cô trẻ sẽ làm quen được với nhiều ngôn ngữ mới lạ, nhiều câu, nhiều cụm từ mà trẻ chưa sử dụngqua đó sẽ cung cấp thêm vốn từ cho trẻ, giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của câu, phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
3. Lồng ghép văn học vào các giờ học khác và các hoạt động khác.
 	Đối với tuổi mẫu giáo hoạt động học gắn với hoạt động vui chơi ”Học mà chơi,chơi mà học”.Trẻ rất dễ nhớ nhưng cũng rất mau quên vì vậy nhằm giúp trẻ ghi nhớ các bài thơ,câu chuyện ca dao,đồng dao nhằm cung cấp vốn từ cho trẻ tôi đã lồng ghép thích hợp văn học vào các hoạt động khác.
Ví dụ: Giờ học khám phá khoa học về thế giới thực vật.
Tôi cho trẻ kể một số cây ăn quả, một số loài hoa nhà trẻ trồng? Cách chăm sóc cây xanh và hoa, cho trẻ kế những công việc mà trẻ ở nhà đã giúp mẹ?
 	Việc lồng ghép làm quen văn học thông qua các giờ học khác giúp trẻ tự tin,mạnh dạn hơn trẻ học được nhiều điều hay.
Đồng thời qua hoạt động góc trẻ được tham gia vào rất nhiều vai chơi ở góc phân vai tôi lồng ghép văn học vào vai chơi mà trẻ đảm nhiệm.
Ví dụ: Chủ điểm “Trường mầm non” khi chơi ở góc phân vai cháu chơi đóng vai cô giáo dạy cháu đọc thơ “Cô giáo của em” ,“Tình bạn” hay chuyện “Món quà của cô giáo”
Ở góc nghệ thuật trẻ vẽ cô giáo từ đó giúp trẻ hiểu được tình cảm của cô giáo trong bài thơ “Cô giáo của em” trẻ sẽ hiểu được những từ thể hiện tình cảm trong các câu thơ.
Cần cho trẻ kế chuyện sáng tạo và đọc thơ sáng tạo ở mọi lúc, mọi nơi thông qua các giờ văn học
Việc lồng ghép văn học vào các hoạt động không chỉ làm trẻ tham gia hứng thú vào các hoạt động đó mà còn giúp trẻ hiểu về tác phẩm văn học,phát triển vốn từ cho trẻ,trẻ hiểu được từ trong câu.
4. Làm quen văn học trên giờ hoạt động chính.
 	Đối với trẻ mầm non giờ học văn học trẻ như thích thú muốn thể hiện được mình trước cô giáo và trước các bạn trong lớp.
Do vậy giờ hoạt động chính cô giáo nên cho trẻ thi đọc thơ cùng nhau, thi kế chuyện diễn cảm cùng nhau với các bạn trong lớp từ đó sẽ phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Nhưng bước đầu tiên chúng ta phải tạo được sự lôi cuối khi bước vào dạy một tác phẩm văn học như chúng ta có thể cho trẻ chơi một trò chơi, xem hình ảnh hoặc cho trẻ đi xem mô hình rồi đàm thoại với trẻ để dẫn dắt trẻ vào một bài thơ hay một câu chuyện cổ tích đầy bí ẩn và những điều bất ngờ kỳ diệu.
Khi vào nội dung chính của câu chuyện, bài thơ cần cho trẻ phát huy vai trò của mình, cho trẻ thể hiện bản thân, mình với các bạn trong lớp thông qua đọc thơ cùng nhau, thi đua đọc thơ, hay đóng vai nhân vật trong một câu chuyện cổ tích.
Cho trẻ kể chuyện sáng tạo thông qua các bức tranh trẻ nói lên được nội dung bức tranh thể hiện được sự sáng tạo của trẻ.
Qua đó trẻ thể hiện được tình cảm của mình qua giọng đọc giọng kể diễn cảm giúp vốn từ của trẻ phong phú hơn.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin ở trường tôi vẫn được áp dụng và ngày càng được phát triển vì vậy việc sử dụng hình ảnh nhằm phục vụ cho tiết dạy sẽ khơi dậy sự hứng thú cao ở trẻ.
Trước đây cho trẻ làm quen văn học chủ yếu là thông qua các tranh vẽ.Các nhân vật trong bài thơ, câu chuyện luôn trong trạng thái tỉnh không bộc lộ hết tính cách và tình cảm của nhân vật.
Với việc đưa hình ảnh động trong hoạt động làm quen văn học nhằm giúp trẻ hứng thú, thích nghe đọc thơ, kể chuyện.
Ví dụ: Dạy bài thơ “Đàn gà con”
 	Cô giáo phải sưu tầm quay những hình ảnh và tiếng động:các con vật nuôi trong nhà, trứng gà vừa nở, gà mẹ dẫn gà con đi trong sân, tiếng kêu của các con vật
Khi dạy trẻ đọc thơ kết hợp cho trẻ xem hình ảnh qua màn chiếu trẻ sẽ hứng thú hơn,chăm chú học hơn.
Hay cô kể cho trẻ nghe chuyện “ Qủa thị ”, cô cho trẻ chơi trò chơi trước khi cô kể chuyện cho trẻ nghe, sau đó cô mới kể chuyện cùng với các hình ảnh về quả thị, bà già và các nhân vật của câu chuyện tạo nên sự sống động bằng những hình ảnh động sẽ lôi cuốn trẻ vào câu chuyện nhanh hơn tạo cho trẻ sự hứng thú tham gia học và hiểu sâu sắc hơn nội dung của câu chuyện.
Qua việc dạy trẻ làm quen văn học bằng hình ảnh động trên Powerpoint tạo cho trẻ tâm thế thỏa mái,hứng thú trẻ hiểu được tình cảm, tâm trạng của từng nhân vật trong từng bài thơ, câu chuyện.Phát triển được tính ghi nhớ có chủ định cho trẻ.
5. Phối hợp với phụ huynh trong việc giúp trẻ LQVH.
Việc đưa đồng dao và các trò chơi dân gian vào việc thực hiện các hoạt động của trẻ đặc biệt là hoạt động LQVH là hết sức cần thiết.
Thông qua các giờ đón và trả trẻ hay các buổi họp phụ huynh tôi không chỉ trò chuyện với phụ huynh về tình hình của trẻ ở trường mà còn vận động phụ huynh ủng hộ các loại tranh ảnh,họa báo, kêu gọi phụ huynh cùng sáng tác các bài hò vè, đồng dao và vận động phụ huynh tranh thủ thời gian rãnh ở nhà cùng chơi với trẻ các trò chơi dân gian quen thuộc.
Ví dụ:Phụ huynh tranh thủ thời gian rãnh ở nhà chơi với trẻ trò chơi “Đúc cây dừa” qua đó đã giúp trẻ thuộc được bài đồng dao này và chơi thành thạo trò chơi đó.
-Đối với những trẻ chậm khó thuộc câu chuyện bài thơ cô dạy,cô giáo có thể gửi băng đĩa có nội dung bài thơ,câu chuyện cho phụ huynh ở nhà mở cho trẻ nghe để trẻ được làm quen trước.Hay khi ở nhà ch