Phương pháp 1: Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng (tiếp theo)

)
Giải hệ (1), (2) ta được: x = 0,4 mol ; y = 0,2 mol.
Þ	
	%Mg = 100% - 36% = 64%. (Đáp án B)
Ví dụ 5: Trộn 60 gam bột Fe với 30 gam bột lưu huỳnh rồi đun nóng (không có không khí) thu được chất rắn A. Hoà tan A bằng dung dịch axit HCl dư được dung dịch B và khí C. Đốt cháy C cần V lít O2 (đktc). Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. V có giá trị là
	A. 11,2 lít.	B. 21 lít.	PC. 33 lít.	D. 49 lít.
Hướng dẫn giải
Vì nên Fe dư và S hết.
Khí C là hỗn hợp H2S và H2. Đốt C thu được SO2 và H2O. Kết quả cuối cùng của quá trình phản ứng là Fe và S nhường e, còn O2 thu e.
Nhường e:	Fe ® Fe2+ + 2e
	 mol
	S ® S+4 + 4e 
	 mol
Thu e: Gọi số mol O2 là x mol.
	O2 + 4e ® 2O-2 
	x mol ® 4x
Ta có: giải ra x = 1,4732 mol.
Þ	lít. (Đáp án C)
Ví dụ 6: Hỗn hợp A gồm 2 kim loại R1, R2 có hoá trị x, y không đổi (R1, R2 không tác dụng với nước và đứng trước Cu trong dãy hoạt động hóa học của kim loại). Cho hỗn hợp A phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO3 dư thu được 1,12 lít khí NO duy nhất ở đktc.
Nếu cho lượng hỗn hợp A trên phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO3 thì thu được bao nhiêu lít N2. Các thể tích khí đo ở đktc.
	A. 0,224 lít.	PB. 0,336 lít.	C. 0,448 lít.	D. 0,672 lít.
Hướng dẫn giải
Trong bài toán này có 2 thí nghiệm:
TN1: R1 và R2 nhường e cho Cu2+ để chuyển thành Cu sau đó Cu lại nhường e cho để thành (NO). Số mol e do R1 và R2 nhường ra là
	 + 3e ® 
	 0,15 
TN2: R1 và R2 trực tiếp nhường e cho để tạo ra N2. Gọi x là số mol N2, thì số mol e thu vào là
	2 + 10e ® 
	 10x ¬ x mol
Ta có: 	10x = 0,15 ® x = 0,015
Þ	= 22,4.0,015 = 0,336 lít. (Đáp án B)
Ví dụ 7: Cho 1,35 gam hỗn hợp gồm Cu, Mg, Al tác dụng hết với dung dịch HNO3 thu được hỗn hợp khí gồm 0,01 mol NO và 0,04 mol NO2. Tính khối lượng muối tạo ra trong dung dịch.
	A. 10,08 gam.	B. 6,59 gam.	PC. 5,69 gam.	D. 5,96 gam.
Hướng dẫn giải
Cách 1: Đặt x, y, z lần lượt là số mol Cu, Mg, Al.
Nhường e: 	Cu = + 2e Mg = + 2e Al = + 3e 
	 x ® x ® 2x y ® y ® 2y z ® z ® 3z
Thu e: 	 + 3e = (NO) + 1e = (NO2)
	 0,03 ¬ 0,01 0,04 ¬ 0,04
Ta có: 	2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07
và 0,07 cũng chính là số mol NO3- 
Khối lượng muối nitrat là: 
	1,35 + 62´0,07 = 5,69 gam. (Đáp án C)
Cách 2: 
Nhận định mới: Khi cho kim loại hoặc hỗn hợp kim loại tác dụng với dung dịch axit HNO3 tạo hỗn hợp 2 khí NO và NO2 thì 
	mol
Þ	mol
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:
	1,35 + 0,12´63 = mmuối + 0,01´30 + 0,04´46 + 0,06´18
Þ	mmuối = 5,69 gam.
Ví dụ 8: (Câu 19 - Mã đề 182 - Khối A - TSĐH - 2007)
Hòa tan hoàn toàn 12 gam hỗn hợp Fe, Cu (tỉ lệ mol 1:1) bằng axit HNO3, thu được V lít (ở đktc) hỗn hợp khí X (gồm NO và NO2) và dung dịch Y (chỉ chứa hai muối và axit dư). Tỉ khối của X đối với H2 bằng 19. Giá trị của V là
	A. 2,24 lít. 	B. 4,48 lít. 	PC. 5,60 lít. 	D. 3,36 lít.
Hướng dẫn giải
Đặt nFe = nCu = a mol ® 56a + 64a = 12 ® a = 0,1 mol.
Cho e:	Fe ® Fe3+ + 3e	Cu ® Cu2+ + 2e
	0,1 ® 0,3	0,1 ® 0,2
Nhận e:	N+5 + 3e ® N+2	N+5 + 1e ® N+4
	 3x ¬ x	 y ¬ y
Tổng ne cho bằng tổng ne nhận.
Þ	3x + y = 0,5
Mặt khác:	30x + 46y = 19´2(x + y).
Þ	x = 0,125 ; y = 0,125.
	Vhh khí (đktc) = 0,125´2´22,4 = 5,6 lít. (Đáp án C)
Ví dụ 9: Nung m gam bột sắt trong oxi, thu được 3 gam hỗn hợp chất rắn X. Hòa tan hết hỗn hợp X trong dung dịch HNO3 (dư), thoát ra 0,56 lít (ở đktc) NO (là sản phẩm khử duy nhất). Giá trị của m là
	PA. 2,52 gam. 	B. 2,22 gam. 	C. 2,62 gam. 	D. 2,32 gam.
Hướng dẫn giải
m gam Fe + O2 ® 3 gam hỗn hợp chất rắn X 0,56 lít NO.
Thực chất các quá trình oxi hóa - khử trên là:
Cho e:	Fe ® Fe3+ + 3e 
	 ® mol e
Nhận e:	O2 + 4e ® 2O2-	N+5 + 3e ® N+2
	 ® mol e 0,075 mol ¬ 0,025 mol
	 = + 0,075
Þ	m = 2,52 gam. (Đáp án A)
Ví dụ 10: Hỗn hợp X gồm hai kim loại A và B đứng trước H trong dãy điện hóa và có hóa trị không đổi trong các hợp chất. Chia m gam X thành hai phần bằng nhau:
	- Phần 1: Hòa tan hoàn toàn trong dung dịch chứa axit HCl và H2SO4 loãng tạo ra 3,36 lít khí H2.
	- Phần 2: Tác dụng hoàn toàn với dung dịch HNO3 thu được V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất).
	Biết các thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Giá trị của V là
	PA. 2,24 lít.	B. 3,36 lít.	C. 4,48 lít.	D. 6,72 lít.
Hướng dẫn giải
Đặt hai kim loại A, B là M.
- Phần 1:	M + nH+ ¾® Mn+ + 	(1)
- Phần 2:	3M + 4nH+ + nNO3- ® 3Mn+ + nNO + 2nH2O	(2)
Theo (1): Số mol e của M cho bằng số mol e của 2H+ nhận;
Theo (2): Số mol e của M cho bằng số mol e của N+5 nhận.
Vậy số mol e nhận của 2H+ bằng số mol e nhận của N+5.
	2H+ + 2e ® H2 và N+5 + 3e ® N+2
	 0,3 ¬ 0,15 mol 0,3 ® 0,1 mol
Þ	VNO = 0,1´22,4 = 2,24 lít. (Đáp án A)
Ví dụ 11: Cho m gam bột Fe vào dung dịch HNO3 lấy dư, ta được hỗn hợp gồm hai khí NO2 và NO có VX = 8,96 lít (đktc) và tỉ khối đối với O2 bằng 1,3125. Xác định %NO và %NO2 theo thể tích trong hỗn hợp X và khối lượng m của Fe đã dùng?
	A. 25% và 75%; 1,12 gam.	PB. 25% và 75%; 11,2 gam.
	C. 35% và 65%; 11,2 gam.	D. 45% và 55%; 1,12 gam.
Hướng dẫn giải
Ta có:	nX = 0,4 mol; MX = 42.
Sơ đồ đường chéo:
Þ	
Þ	 ® 
và Fe - 3e ® Fe3+ N+5 + 3e ® N+2 N+5 + 1e ® N+4
 3x ® x 0,3 ¬ 0,1 0,3 ¬ 0,3
Theo định luật bảo toàn electron:
	3x = 0,6 mol ® x = 0,2 mol
Þ 	mFe = 0,2´56 = 11,2 gam. (Đáp áp B).
Ví dụ 12: Cho 3 kim loại Al, Fe, Cu vào 2 lít dung dịch HNO3 phản ứng vừa đủ thu được 1,792 lít khí X (đktc) gồm N2 và NO2 có tỉ khối hơi so với He bằng 9,25. Nồng độ mol/lít HNO3 trong dung dịch đầu là
	PA. 0,28M.	B. 1,4M.	C. 1,7M.	D. 1,2M.
Hướng dẫn giải
Ta có:	
là trung bình cộng khối lượng phân tử của hai khí N2 và NO2 nên:
và 	NO3- + 10e ® N2 NO3- + 1e ® NO2
	0,08 ¬ 0,4 ¬ 0,04 mol 0,04 ¬ 0,04 ¬ 0,04 mol
 	M ® Mn+ + n.e 
	 0,04 mol
Þ	
Nhận định mới: Kim loại nhường bao nhiêu electron thì cũng nhận bấy nhiêu gốc NO3- để tạo muối.
Þ	
Do đó:	
Þ	 (Đáp án A)
Ví dụ 13: Khi cho 9,6 gam Mg tác dụng hết với dung dịch H2SO4 đậm đặc, thấy có 49 gam H2SO4 tham gia phản ứng, tạo muối MgSO4, H2O và sản phẩm khử X. X là
	A. SO2	B. S	PC. H2S 	D. SO2, H2S 
Hướng dẫn giải
Dung dịch H2SO4 đạm đặc vừa là chất oxi hóa vừa là môi trường.
Gọi a là số oxi hóa của S trong X. 
	Mg ® Mg2+ + 2e	S+6 + (6-a)e ® S a
	0,4 mol 0,8 mol 0,1 mol 0,1(6-a) mol
Tổng số mol H2SO4 đã dùng là : (mol)
Số mol H2SO4 đã dùng để tạo muối bằng số mol Mg = 9,6 : 24 = 0,4 mol.
Số mol H2SO4 đã dùng để oxi hóa Mg là:
	0,5 - 0,4 = 0,1 mol.
Ta có: 0,1´(6 - a) = 0,8 ® x = -2. Vậy X là H2S. (Đáp án C)
Ví dụ 14: Để a gam bột sắt ngoài không khí, sau một thời gian sẽ chuyển thành hỗn hợp A có khối lượng là 75,2 gam gồm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4. Cho hỗn hợp A phản ứng hết với dung dịch H2SO4 đậm đặc, nóng thu được 6,72 lít khí SO2 (đktc). Khối lượng a gam là:
	P A. 56 gam.	B. 11,2 gam.	C. 22,4 gam.	D. 25,3 gam.
Hướng dẫn giải
Số mol Fe ban đầu trong a gam: mol.
Số mol O2 tham gia phản ứng: mol.
Quá trình oxi hóa: 	(1)
Số mol e nhường: 
Quá trình khử:	O2 + 4e ® 2O-2	(2)
	SO42- + 4H+ + 2e ¾® SO2 + 2H2O	(3)
Từ (2), (3) ® 
Þ	a = 56 gam. (Đáp án A)
Ví dụ 15: Cho 1,35 gam hỗn hợp A gồm Cu, Mg, Al tác dụng với HNO3 dư được 1,12 lít NO và NO2 (đktc) có khối lượng mol trung bình là 42,8. Tổng khối lượng muối nitrat sinh ra là:
	A. 9,65 gam	B. 7,28 gam	C. 4,24 gam	PD. 5,69 gam 
Hướng dẫn giải
Dựa vào sơ đồ đường chéo tính được số mol NO và NO2 lần lượt là 0,01 và 0,04 mol. Ta có các bán phản ứng:
	NO3- + 4H+ + 3e ¾® NO + 2H2O
	NO3- + 2H+ + 1e ¾® NO2 + H2O
Như vậy, tổng electron nhận là 0,07 mol.
Gọi x, y, z lần lượt là số mol Cu, Mg, Al có trong 1,35 gam hỗn hợp kim loại. Ta có các bán phản ứng: 
Cu ® Cu2+ + 2e Mg ® Mg2+ + 2e Al ® Al3+ + 3e
Þ	2x + 2y + 3z = 0,07.
Khối lượng muối nitrat sinh ra là:
	m = + + 
	 = 1,35 + 62(2x + 2y + 3z)
	 = 1,35 + 62 ´ 0,07 = 5,69 gam.
MỘT SỐ BÀI TẬP VẬN DỤNG GIAI THEO PHƯƠNG PHÁP BẢO TOÀM MOL ELECTRON
01. Hoà tan hoàn toàn m gam Al vào dung dịch HNO3 rất loãng thì thu được hỗn hợp gồm 0,015 mol khí N2O và 0,01mol khí NO (phản ứng không tạo NH4NO3). Giá trị của m là
	A. 13,5 gam.	B. 1,35 gam.	C. 0,81 gam.	D. 8,1 gam.
02. Cho một luồng CO đi qua ống sứ đựng 0,04 mol hỗn hợp A gồm FeO và Fe2O3 đốt nóng. Sau khi kết thúc thí nghiệm thu được chất rắn B gồm 4 chất nặng 4,784 gam. Khí đi ra khỏi ống sứ hấp thụ vào dung dịch Ca(OH)2 dư, thì thu được 4,6 gam kết tủa. Phần trăm khối lượng FeO trong hỗn hợp A là 
 	 A. 68,03%.	B. 13,03%.	C. 31,03%.	D. 68,97%.
03. Một hỗn hợp gồm hai bột kim loại Mg và Al được chia thành hai phần bằng nhau:
- Phần 1: cho tác dụng với HCl dư thu được 3,36 lít H2. 
- Phần 2: hoà tan hết trong HNO3 loãng dư thu được V lít một khí không màu, hoá nâu trong không khí (các thể tích khí đều đo ở đktc). Giá trị của V là
	A. 2,24 lít.	B. 3,36 lít.	C. 4,48 lít.	D. 5,6 lít.
04. Dung dịch X gồm AgNO3 và Cu(NO3)2 có cùng nồng độ. Lấy một lượng hỗn hợp gồm 0,03 mol Al; 0,05 mol Fe cho vào 100 ml dung dịch X cho tới khí phản ứng kết thúc thu được chất rắn Y chứa 3 kim loại.Cho Y vào HCl dư giải phóng 0,07 gam khí. Nồng độ của hai muối là 
	A. 0,3M.	B. 0,4M.	C. 0,42M.	D. 0,45M.
05. Cho 1,35 gam hỗn hợp Cu, Mg, Al tác dụng với HNO3 dư được 896 ml hỗn hợp gồm NO và NO2 có . Tính tổng khối lượng muối nitrat sinh ra (khí ở đktc).
 	 A. 9,41 gam.	B. 10,08 gam.	 C. 5,07 gam.	D. 8,15 gam.
06. Hòa tan hết 4,43 gam hỗn hợp Al và Mg trong HNO3 loãng thu được dung dịch A và 1,568 lít (đktc) hỗn hợp hai khí (đều không màu) có khối lượng 2,59 gam trong đó có một khí bị hóa thành màu nâu trong không khí. Tính số mol HNO3 đã phản ứng.
	A. 0,51 mol.	B. A. 0,45 mol.	C. 0,55 mol.	D. 0,49 mol.
07. Hòa tan hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm ba kim loại bằng dung dịch HNO3 thu được 1,12 lít hỗn hợp khí D (đktc) gồm NO2 và NO. Tỉ khối hơi của D so với hiđro bằng 18,2. Tính thể tích tối thiểu dung dịch HNO3 37,8% (d = 1,242g/ml) cần dùng.
	A. 20,18 ml.	B. 11,12 ml.	C. 21,47 ml.	D. 36,7 ml.
08. Hòa tan 6,25 gam hỗn hợp Zn và Al vào 275 ml dung dịch HNO3 thu được dung dịch A, chất rắn B gồm các kim loại chưa tan hết cân nặng 2,516 gam và 1,12 lít hỗn hợp khí D (ở đktc) gồm NO và NO2. Tỉ khối của hỗn hợp D so với H2 là 16,75. Tính nồng độ mol/l của HNO3 và tính khố