Ôn thi Đại học môn Hóa học - Bài 7: CO2 phản ứng với dung dịch Bazơ - Nguyễn Tấn Trung

GV. NGUYỄN TẤN TRUNG
(Trung Tâm Luyện Thi Chất Lượng Cao VĨNH VIỄN)
CO2 phản ứng
Với dung dịch
bazơ
CO2 phản ứng với dd Ca(OH)2
™Giáo khoa
CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3↓ + H2O (1)
Sau (1) còn CO2 thì:
CaCO3 + H2O + CO2→ Ca(HCO)3 (2)
Tóm lại:
CO2 + Ca(OH)2
TH1
TH2
?
CaCO3 ↓
CaCO3 ↓
Ca(HCO3)2
Ca(HCO3)2
?
™Trong định lượng:
‰ Phản ứng: (1), (2) nên viết lại
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O (1’)
2CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2 (2’)
‰ Bảng tóm tắt sản phẩm:
nCO2
nCa(OH)2
CaCO3↓
Ca(OH)2 
dư
Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2
CO2 dưCaCO3↓ CaCO3↓ Ca(HCO3)2
Sản
phẩm
(1’), (2’) ⇒ bảng TTSP:
1 2
™ CO2 phản ứng với dd Ca(OH)2
‰ Giáo khoa
CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3↓ + H2O (1)
Sau (1) còn CO2 thì:
CaCO3 + H2O + CO2→ Ca(HCO)3 (2)
Tóm lại:
CO2 + Ca(OH)2
TH1
TH2
?
CaCO3 ↓
CaCO3 ↓
Ca(HCO3)2
Ca(HCO3)2
?
™Trong định lượng:
‰ Phản ứng: (1), (2) nên viết lại
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O (1’)
2CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2 (2’)
‰ Bảng tóm tắt sản phẩm:
nCO2
nCa(OH)2
CaCO3↓
Ca(OH)2 
dư
CaCO3↓
Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2
CO2 dưCaCO3↓ Ca(HCO3)2
Sản
phẩm
(1’), (2’) ⇒ bảng TTSP:
1 2TH2TH1
‰ Đường biểu diễn lượng kết tủa
nCO2
nCa(OH)2
lượng↓
m↓=đề
21
n↓max = nCO2 hđ
TH1 TH2
Khi cho CO2 vào dd Ca(OH)2 thấy có ↓, suy ra
bài toán có hai trường hợp:
TH1: Bài toán chỉ có phản ứng
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O
TH2: Bài toán gồm các phản ứng
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O (1)
CaCO3+ CO2 + H2O → Ca(HCO3)2 (2)
CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3↓ + H2O (1’)
2CO2 + Ca(OH)2→ Ca(HCO3)2 (2’)
{
{Hoặc:
‰ Aùp dụng 1:
Cho 1,12 lít CO2 (ĐKC) vào bình
chứa 300 ml dd Ca(OH)2 0,1M. 
Tính khối lượng kết tủa thu được
300ml 
ddCa(OH)2 0,1M
Khối lượng Kết tủa:?
CO2
1,12lit
(đkc)
2 cách giải
‰ Giải:
22,4
nCO2 bđ = 1,12 = 0,05 mol
nCa(OH)2 bđ = 300. 0,11000 = 0,03 (mol)
Cáùch 1: Giải bằng phương pháp 3 dòng
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,03
0,03
0,03
0,02
CaCO3↓+ H2O (1)Ca(OH)2 + CO2 →
0,03 0,05 0 (mol)
CO2 + CaCO3 + H2O → Ca(HCO3)2 (2)
O,03 (mol)
(mol)
- Theo đề ta có pứ:
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,02
0,01
0,02 0,03
(mol)
(mol)
O,02 ⇒m CaCO3↓ = 1 g
Cáùch 2: Dựa vào bảng tóm tắt sản phẩm
‰ Ta có bảng tóm tắt sản phẩm:
Ca(HCO3)2
nCO2
nCa(OH)2
CaCO3↓
Ca(OH)2 
dư
CaCO3↓
Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2
CO2 dưCaCO3↓
Sản
phẩm
1 2
‰Theo đề ta có:
nCO2 = 0,05
nCa(OH)2=0,03 ⇒ nCO2
nCa(OH)2 0,03
0,05= = 1,67
Nên bài toán có 2 phản ứng sau:
CaCO3↓+ H2O (1’)CO2 + Ca(OH)2 →
2CO2 + Ca(OH)2→ Ca(HCO3)2 (2’)
Dễ dàng tính được: m CaCO3↓ = 1 g
CO2 phản ứng với dd NaOH (hay KOH)
™Giáo khoa
CO2 + NaOH→ NaHCO3 (1)
Sau (1) còn NaOH thì:
NaHCO3 + NaOH→ Na2CO3 + H2O (2)
Tóm lại:
CO2 + NaOH ?
NaHCO3
NaHCO3
Na2CO3
Na2CO3
?
™Trong định lượng:
‰ Phản ứng: (1), (2) nên viết lại
CO2 + NaOH→ NaHCO3 (1’)
CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O (2’)
‰ Bảng tóm tắt sản phẩm:
nNaOH
nCO2
NaHCO3
CO2 dư
NaHCO3 Na2CO3
NaOH
(dư)
NaHCO3 Na2CO3 Na2CO3
Sản
phẩm
(1’), (2’) ⇒ bảng TTSP:
1 2
‰ Aùp dụng 2:
Cho 1,12 lít CO2 (ĐKC) vào bình
chứa 300 ml dd NaOH 0,2M. Tính
khối lượng muối thu được
300ml 
ddNaOH 0,2M
Khối lượng muối:?
CO2
1,12lit
(đkc)
2 cách giải
‰ Giải:
22,4
nCO2 bđ = 1,12 = 0,05 mol
300. 0,2nNaOH bđ = 1000 = 0,06 (mol)
Cáùch 1: Giải bằng phương pháp 3 dòng
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,05
0,05
0,05
0,01
CO2 + NaOH → NaHCO3 (1)
0,05 0,06 0 (mol)
(mol)
(mol)
NaOH + NaHCO3→ Na2CO3 + H2O (2)
O,05
- Theo đề ta có pứ:
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,01
0,04
0,01 0,05
O,01 (mol)
(mol)
O,01
0,01
(1),(2) ⇒ m Muối =0,04.84 +0,01.106 =4,42 gam
Cáùch 2: Dựa vào bảng tóm tắt sản phẩm
‰ Ta có bảng tóm tắt sản phẩm:
Na2CO3
nNaOH
nCO2
NaHCO3
CO2 dư Na2CO3
NaHCO3 Na2CO3
NaOHdưNaHCO3
Sản
phẩm
1 2
‰Theo đề ta có:
nCO2 = 0,05
nNaOH=0,06 ⇒ nNaOH
nCO2 0,05
0,06= = 1,2
Nên bài toán có 2 phản ứng sau:
Các phản ứng:
CO2 + NaOH→ NaHCO3 (1’)
CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O (2’)
x x x
y 2y y
Theo (1’), (2’) ,đề có:
nCO2 =x +y = 0,05
nNaOH=x+2y =0,06 ⇒ x = 0,04; y = 0,01
⇒m Muối= 0,04.84 +0,01.106 =4,42 gam
™ Aùp dụngï 3:
(Trích đề ĐH Sư phạm TP HCM-2001)
Cho V lít khí CO2 đo ở 54,6oc và 2,4 atm
hấp thụ hoàn toàn vào 200 ml dd hh KOH 
1M và Ba(OH)2 0,75M thu đựơc 23,64 g 
kết tủa. Tìm V lít?
û ø
 v øø ( )2 ,
V = 1,344 (l) ; 4,256 (l)
GV. NGUYỄN TẤN TRUNG
(Trung Tâm Luyện Thi Chất Lượng Cao VĨNH VIỄN)