Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn Ngữ văn, cấp THCS

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐIỀU CHỈNH NỘI DUNG DẠY HỌC
MÔN NGỮ VĂN, CẤP THCS
(Kèm theo Công văn số 5842/BGDĐT-VP ngày 01 tháng 9 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo)
1. Mục đích 
 Điều chỉnh nội dung dạy học để dạy học phù hợp với chuẩn kiến thức, kĩ năng của chương trình giáo dục phổ thông (CT), phù hợp với thời lượng dạy học và điều kiện thực tế các nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục.
2. Nguyên tắc 
Điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng tinh giảm các nội dung để giáo viên, học sinh (GV, HS) dành thời gian cho các nội dung khác, tạo thêm điều kiện cho GV đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu của CT. Việc điều chỉnh nội dung dạy học thực hiện theo các nguyên tắc sau đây:
(1) Đảm bảo mục tiêu giáo dục của chương trình, sách giáo khoa (SGK) theo qui định của Luật Giáo dục.
(2) Đảm bảo tính lôgic của mạch kiến thức và tính thống nhất giữa các bộ môn; không thay đổi CT, SGK hiện hành. 
(3) Không thay đổi thời lượng dạy học đối với mỗi môn học trong một lớp và trong mỗi cấp học.
(4) Thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện tại các cơ sở giáo dục.
3. Nội dung điều chỉnh
Việc điều chỉnh nội dung dạy học tập trung vào những nhóm nội dung chính sau:
(1) Những nội dung trùng lặp trong CT, SGK của nhiều môn học khác nhau. 
(2) Những nội dung trùng lặp, có cả ở CT, SGK của lớp dưới và lớp trên do hạn chế của cách xây dựng CT, SGK theo quan điểm đồng tâm. 
(3) Những nội dung, bài tập, câu hỏi trong SGK không thuộc nội dung của CT hoặc yêu cầu vận dụng kiến thức quá sâu, không phù hợp trình độ nhận thức và tâm sinh lý lứa tuổi học sinh. 
(4) Những nội dung trong SGK trước đây sắp xếp chưa hợp lý.
(5) Những nội dung mang đặc điểm địa phương, không phù hợp với các vùng miền khác nhau. 
4. Thời gian thực hiện	
Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học được áp dụng từ năm học 2011 - 2012. 
5. Hướng dẫn thực hiện các nội dung 
- Hướng dẫn này dựa trên SGK của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam ấn hành năm 2011, là SGK của chương trình chuẩn đối với cấp THPT. Nếu GV và HS sử dụng SGK của các năm khác thì cần đối chiếu với SGK năm 2011 để điều chỉnh, áp dụng cho phù hợp. Toàn bộ văn bản này được nhà trường in sao và gửi cho tất cả GV bộ môn.
- Ngoài các nội dung đã hướng dẫn cụ thể trong văn bản, cần lưu ý thêm một số vấn đề đối với các nội dung được hướng dẫn là “không dạy” hoặc “đọc thêm”, những câu hỏi và bài tập không yêu cầu HS làm trong cột Hướng dẫn thực hiện ở các bảng dưới đây như sau:
+ Dành thời lượng của các nội dung này cho các nội dung khác hoặc sử dụng để luyện tập, củng cố, hướng dẫn thực hành cho HS. 
+ Không ra bài tập và không kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS vào những nội dung này, tuy nhiên, GV và HS vẫn có thể tham khảo các nội dung đó để có thêm sự hiểu biết cho bản thân.
- Trên cơ sở khung phân phối chương trình của môn học, GV điều chỉnh phân phối chương trình chi tiết đảm bảo cân đối giữa nội dung và thời gian thực hiện, phù hợp với điều chỉnh nội dung dạy học dưới đây. 
5.1. Lớp 6
TT
Phần
Bài
Trang
Nội dung điều chỉnh
Hướng dẫn điều chỉnh
1
Văn học
Con Rồng cháu Tiên
Tr.5 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Cây bút thần
Tr.80 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Ông lão đánh cá và con cá vàng
Tr.91 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Mẹ hiền dạy con
Tr.150 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm 
Lao xao
Tr.110 SGK tập 2
Cả bài
Đọc thêm
Cầu Long Biên chứng nhân lịch sử
Tr.123 SGK tập 2
Cả bài
Đọc thêm
Động Phong Nha
Tr.144 SGK tập 2
Cả bài
Đọc thêm
2
Tiếng Việt
Danh từ
Tr.86 SGK tập 1
Phần danh từ riêng, danh từ chung
Chọn danh từ riêng, danh từ chung để dạy.
Ẩn dụ
Tr.68 SGK tập 2
Phần nội dung nhận diện, tác dụng của ẩn dụ
Chọn nội dung nhận diện, bước đầu phân tích tác dụng của ẩn dụ để dạy.
Hoán dụ
Tr.82 SGK tập 2
Phần nội dung nhận diện, tác dụng của Hoán dụ
Chọn nội dung nhận diện, bước đầu phân tích tác dụng của hoán dụ để dạy.
5.2. Lớp 7
TT
Phần 
Bài
Trang
Nội dung điều chỉnh
Hướng dẫn điều chỉnh
1
Văn học
Những câu hát về tình cảm gia đình
Tr.35 SGK tập 1
Cả chùm bài
Chỉ dạy bài ca dao 1 và 4
Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người
Tr.37 SGK tập 1
Cả chùm bài
Chỉ dạy bài ca dao 1 và 4
Những câu hát than thân
Tr.48 SGK tập 1
Cả chùm bài
Chỉ dạy bài ca dao 2 và 3
Những câu hát châm biếm
Tr.51 SGK tập 1
Cả chùm bài
Chỉ dạy bài ca dao 1 và 2
Côn Sơn ca
Tr. 78 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Sau phút chia li (trích Chinh phụ ngâm khúc)
Tr.91 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Tr.131 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Sự giàu đẹp của tiếng Việt
Tr.34 SGK tập 2
Cả bài
Đọc thêm
Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
Tr.89 SGK tập 2
Cả bài
Đọc thêm
Chèo Quan Âm (Trích đoạn Nỗi oan hại chồng)
Tr.111 SGK tập 2
Cả bài
Đọc thêm
2
Làm văn
Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học
Tr.146 SGK tập 1
Cả bài
Chọn ngữ liệu phù hợp hơn để dạy.
Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận
Tr.30 SGK tập 2
Cả bài
Tự học có hướng dẫn
Cách làm bài văn nghị luận chứng minh
 Tr. 48 SGK tập 2
Cả bài
Chọn trọng điểm để dạy cho HS: Văn chứng minh là gì? Những nét đặc trưng của văn chứng minh?...
Cách làm bài văn nghị luận giải thích
 Tr. 84 SGK tập 2
Cả bài
Chọn trọng điểm để dạy cho HS: Văn giải thích là gì? Những nét đặc trưng của văn giải thích?...
5.3. Lớp 8
TT
Phần
Bài
Trang
Nội dung điều chỉnh
Hướng dẫn điều chỉnh
1
Văn học
Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác 
Tr.146 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
Tổng kết phần Văn học
Tr.130, 144, 148 SGK tập 2
Cụm bài
Chọn nội dung phù hợp ở 3 bài đó để dạy trong 2 tiết.
2
Tiếng Việt
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
Tr.10 SGK tập 1
Cả bài
Tự học có hướng dẫn
5.4. Lớp 9
TT
Phần
Bài
Trang
Nội dung điều chỉnh
Hướng dẫn điều chỉnh
1
Văn học
 Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
Tr.60 SGK tập 1
Cả bài
Đọc thêm
 Mã Giám Sinh mua Kiều
Tr.97 SGK tập 1
Cả bài
Không dạy
 Lục Vân Tiên gặp nạn 
Tr.118 SGK tập 1
Cả bài
Không dạy
 Cố hương
Tr.207 SGK tập 1
Phần viết chữ nhỏ
Không dạy
 Tôi và chúng ta (trích cảnh ba)
Tr.173 SGK tập 2
Cả bài
Không dạy
2
Làm văn
 Luyện tập tóm tắt VB tự sự 
Tr.58 SGK tập 1
Cả bài
Tự học có hướng dẫn
 Người kể chuyện trong văn bản tự sự
Tr.192 SGK tập 1
Cả bài
Tự học có hướng dẫn
6. Khung phân phối chương trình
Lớp 6: Cả năm: 37 tuần (140 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 72; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 140. 
Lớp 7: Cả năm: 37 tuần (140 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 72; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 140. 
Lớp 8: Cả năm: 37 tuần (140 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 72; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 140. 
Lớp 9: Cả năm: 37 tuần (175 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 90; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 175.