Giáo án Vật lý lớp 10- tiết 34: Bài 22: ngẫu lực

Bài 22: NGẪU LỰC
A. Mục tiêu.
1. Kiến thức: 
- Phát biểu được định nghĩa ngẫu lực và nêu được tác dụng của ngẫu lực. 
2. Kĩ năng: 
-Vận dụng được khái niệm ngẫu lực để giải thích một số hiện tượng vật lí thường gặp trong đời sống và kĩ thuật .
-Vận dụng được công thức tính momen của ngẫu lực để giải các bài tập liên quan .
3. Thái độ: 
- Sử dụng được kiến thức để giải quyết các bài toán vật lí trong đời sống hàng ngày
B. Chuẩn bị
1. Giáo viên:
- Chuẩn bị một số dụng cụ tạo ngẫu lực .
2. Học sinh: 
- Chuẩn bị các câu hỏi ở phần giao nhiệm vụ của bài trước .
C. Phương pháp
	- Diễn giảng, vấn đáp, 
- Giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm
D. Tiến trình lên lớp
	1. Ổn định tổ chức
- Ổn định lớp, điểm danh
- Kiểm tra sỉ số
2. Kiểm tra bài củ
Câu 1: Đặc điểm của chuyển động quay ? Tác dụng của mômen lực lên vật có trục quay cố định ?
Câu 2: Đặc điểm quán tính trong chuyển động quay của vật rắn ?
3. Bài mới:
Đặt vấn đề: Tìm hiểu về ngẫu lực và tác dụng của ngẫu lực
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: Tìm hiểu về ngẫu lực
GV: Nêu vài ví dụ về ngẫu lực .
GV: Yêu cầu học sinh tìm hợp lực của hai lực song song ngược chiều cùng tác dụng vào một vật ?
GV: Thông báo khái niệm ngẫu lực .
Ngẫu lực ảnh hưởng như thế nào đối với vật rắn ?
HS: Ngẫu lực tác dụng lên vật làm vật chuyển động quay.
Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng của ngẫu lực
GV: Yêu cầu học sinh đọc mục II.1 SGK 
 Ngẫu lực có tác dụng như thế nào ?
HS: Làm vật quay quanh một trục đi qua trọng tâm, khi đó trọng tâm sẽ không chịu tác dụng của lực.
GV: Vật sẽ chuyển động như thế nào sau khi hai lực cùng giá ?
HS: Vật sẽ cân bằng do mômen bằng 0.
GV: Đối với vật có trục quay cố định ngẫu lực có tác dụng như thế nào ?
HS: Ngẫu lực có tác dụng làm vật quay quanh trục quay cố định .
GV: Nêu ý nghĩa của việc nghiên cứu tác dụng của ngẫu lực đối với một vật rắn.
HS: Xác định được tác dụng của trọng tâm và tác dụng của ngẫu lực lên vật.
Hoạt động 3: Tìm hiểu khái niệm momen quán tính . 
GV: Áp dụng công thức tính momen lực, tìm momen của ngẫu lực ?
HS: M1 = F1.d1 = F.d1
 M2 = F2.d2 = F.d2
 M = F (d1 + d2 )
 M = F.d
GV: Yêu cầu HS hoàn thành câu C1?
HS: Thảo luận và hoàn thành câu C1.
I. NGẪU LỰC LÀ GÌ ? 
1.Định nghĩa :
 Hệ hai lực song song , ngược chiều , có độ lớn bằng nhau và cùng tác dụng vào một vật gọi là ngẫu lực .
 2.Ví dụ :
- Ngẫu lực tác dụng lên khóa vòi nước khi đóng hoặc mở
- Lực tác dụng lên tuốc nơ vít.
- Lực tác dụng lên vô lăng ô tô khi rẽ.
II. TÁC DỤNG CỦA NGẪU LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT RẮN : 
 1.Trường hợp vật không có trục quay cố định : 
Ngẫu lực có tác dụng làm vật quay quanh một trục đi qua trọng tâm, khi đó trọng tâm sẽ không chịu tác dụng của lực.
 2.Trường hợp vật có trục quay cố định :
 Ngẫu lực có tác dụng làm vật quay quanh trục quay cố định .
 3.Momen của ngẫu lực : 
- Mô men của ngẫu lực tác dụng lên môït vật:
M = F.d
- F là độ lớn của mỗi lực 
- d là cánh tay đòn của ngẫu lực tính từ khoảng cách giữa hai giá của ngẫu lực.
* Momen của ngẫu lực không phụ thuộc vào vị trí của trục quay vuông góc với mặt phẳng chứa ngẫu lực.
	4. Củng cố và luyện tập.
- Ngẫu lực là gì ? Tác dụng của ngẫu lực đối với vật rắn?
- Nêu một vài ví dụ về ngẫu lực và tác dụng của nó ?
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
	- Học bài củ, làm các bài tập 4,5,6/118 SGK.
- Chuẩn bị bài mới: “Bài tập”