Giáo án Vật lý 9 Trường THCS XUÂN PHÚ

i câu hỏi C1.
-Hướng dẫn HS thảo luận chung câu C1 để rút ra nhận xét về sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi đưa nam châm vào, kéo nam châm ra khỏi cuộn dây.
*Chuyển ý: Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dây dẫn kín thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng. Vậy sự xuất hiện của dòng điện cảm ứng có liên quan gì đến sự biến thiên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây hay không?
I.Sự BIếN ĐổI Số ĐƯờNG SứC Từ XUYÊN QUA TIếT DIệN CủA CUộN DÂY.
*) C1 sgk tr 87.
Số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây trong trường hợp:
- Đưa nam châm lại gần cuộn dây: Số dường sức từ xuyên qua tiết diện S tăng.
- Đưa nam châm ra xa cuộn dây: Số dường sức từ xuyên qua tiết diện S giảm.
- Để nam châm đứng yên, đưa cuộn dây lại gần nam châm: Số dường sức từ xuyên qua tiết diện S tăng.
Nhận xét: Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn tăng hoặc giảm (biến thiên).
*H.Đ.2: TìM HIểU MốI QUAN Hệ GIữA Sự TĂNG HAY GIảM CủA Số ĐƯờNG SứC Từ QUA TIếT DIệN S CủA CUộN DÂY VớI Sự XUấT HIệN DòNG ĐIệN CảM ứNG. ĐIềU KIệN XUấT HIệN DòNG ĐIệN CảM ứNG.
-Yêu cầu cá nhân HS trả lời C2 bằng việc hoàn thành bảng 1.
-GV hướng dẫn đối chiếu, tìm điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng -> nhận xét 2
-GV yêu cầu cá nhân HS vận dụng nhận xét đó để trả lời C4. 
+Khi đóng (ngắt ) mạch điện thì dòng điện qua nam châm điện tăng hay giảm? Từ đó suy ra sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên tăng hay giảm.
-GV hướng dẫn HS thảo luận C4 
-Từ nhận xét 1 và 2, ta có thể đưa ra kết luận chung về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì?
II. ĐIềU KIệN XUấT HIệN DòNG ĐIệN CảM ứNG.
Nhận xét 2: Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.
C4: 
+Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện giảm về 0, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng.
+Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện tăng, từ trường của nam châm mạnh lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Kết luận: Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng.
*H.Đ.4: VậN DụNG-CủNG Cố 
-GV gọi 2, 3 HS nhắc lại điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
-Y/c cá nhân HS hoàn thành câu C5, C6.
-Yêu cầu giải thích tại sao khi cho nam châm quay quanh trục trùng vói trục của nam châm và cuộn dây trong TN phần mở bài thì trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng.
-GV: Như vậy không phải cứ nam châm hay cuộn dây chuyển động thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng mà điều kiện để trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng là cuộn dây dẫn phải kín và số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây phải biến thiên.
-HS ghi nhớ điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
C5: Khi quay núm của đinamô xe đạp, nam châm quay theo. Khi 1 cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng.
C6: Tương tự C5.
-Khi cho nam châm quay theo trục quay trùng với trục của nam châm và cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây không biến thiên, do đó trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng.
 3. Hướng dẫn về nhà: 
- “Đọc phần có thể em chưa biết”.
-Học và làm bài tập 32 (SBT)
- Ôn tập chuẩn bị thi học kì I
******************************************
 Ngày soạn : 12/ 01/2014
 Ngày dạy : 15/ 01/ 2014 
Tiết 39
Bài 33: DòNG ĐIệN XOAY CHIềU.
 I. MụC TIÊU 
1. Kiến thức :
 - Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây.
 - Phát biểu được đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi.
 - Bố trí được TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo 2 cách : cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay. Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều của dòng điện.
 - Dựa vào quan sát TN để rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
2. Kỹ năng :
 - Quan sát và mô tả chính xác hiện tượng xảy ra.
3. Thái độ : 
 - Cẩn thận, tỉ mỉ, yêu thích môn học.
II. CHUẩN Bị : 
1. Phương tiện, thiết bị:
 Đối với mỗi nhóm HS :
- 1 cuộn dây dẫn kín có hai bóng đèn LED mắc song song ngược chiều vào mạch điện.
- 2 nam châm vĩnh cửu.
- Cặp nam châm có trục quay.
 Đối với GV :
- 1 cuộn dây dẫn kín có mắc hai bóng đèn LED song song ngược chiều có thể quay trong từ trường của nam châm.
- 1 mô hình khung dây quay trong từ trường của một nam châm.
2. Phương pháp
Phương pháp thực nghiệm
III.tiến trình DạY HọC. 
1. Kiểm tra bài cũ: 
-Gọi 1 HS chữa bài 32.1 và 32.3. 
- Một học sinh lên bảng chữa bài 32.l và 32.2,các HS khác chú ý theo dõi để nêu nhận xét.
Bài 32.1
a,…biến đổi của số đường sức từ…
b.,…dòng điện cảm ứng
Bài 32.3 Khi cho nam châm quay trước một cuộn dây dẫn kín thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên, do đó trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng.
2. Bài mới: 
*ĐVĐ : Trên máy thu thanh ở nhà em có hai chỗ đưa điện vào máy, một chỗ có kí hiệu 6V, còn chỗ kia có kí hiệu AC 220V. Em hiểu các kí hiệu đó có ý nghĩa gì ?
*H.Đ.1 : PHáT HIệN DòNG ĐIệN CảM ứNG Có THể ĐổI CHIềU Và TìM HIểU TRONG TRƯờNG HợP NàO DòNG ĐIệN CảM ứNG ĐổI CHIềU.
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
- Yêu cầu HS làm TN hình 33.1 theo nhóm, quan sát kĩ hiện tượng xảy ra để trả lời câu hỏi C1.
- So sánh sự biến thiên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín trong 2 trường hợp.
- Nêu cách sử dụng đèn LED đã học ở lớp 7 (đèn LED chỉ cho dòng điện theo một chiều nhất định). Từ đó cho biết chiều dòng điện cảm ứng trong 2 trường hợp trên có gì khác nhau ? 
I.CHIềU CủA DòNG ĐIệNCảM ứNG.
1. Thí nghiệm :
C1 : Khi đưa nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn tăng, còn khi kéo nam châm từ trong ra ngoài cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn giảm.
- Khi đưa nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây 1 đèn LED sáng còn khi đưa nam châm từ trong ra ngoài cuộn dây thì đèn LED thứ 2 sáng . Mà 2 đèn LED được mắc song song và ngược chiều nhau, đèn LED chỉ cho dòng điện đi theo một chiều nhất định . Chiều dòng điện trong 2 trường hợp trên là ngược nhau.
2. Kết luận : Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng thì dòng điện cảm ứng trong cuộn dây có chiều ngược với chiều dòng điện cảm ứng khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện đó giảm.
 *H. Đ. 2 : TìM HIểU KHáI NIệM MớI : DòNG ĐIệN XOAY CHIềU 
-Yêu cầu cá nhân đọc mục 3- Tìm hiểu khái niệm dòng điện xoay chiều.
-GV có thể liên hệ thực tế: Dòng điện trong mạng điện sinh hoạt là dòng điện xoay chiều. Trên các dụng cụ sử dụng điện thường ghi AC 220V (AC : Dòng điện xoay chiều), hoặc ghi DC 6V (Dòng điện 1 chiều không đổi).
3. Dòng điện xoay chiều 
- Dòng điện luân 
phiên đổi chiều gọi là dòng điện xoay chiều.
*H. Đ.3 : TìM HIểU 2 CáCH TạO RA DòNG ĐIệN XOAY CHIềU 
- Gọi HS đưa các cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
- HS có thể nêu 2 cách đó là cho nam châm quay trước cuộn dây hoặc cho cuộn dây quay trong từ trường sao cho số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây dẫn kín phải luân phiên tăng giảm.
-Yêu cầu HS đọc câu C2, nêu dự đoán về chiều dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây, giải thích.
-Làm TN theo nhóm kiểm tra dự đoán => đưa ra kết luận.
-Gọi HS nêu dự đoán về chiều dòng điện cảm ứng có giải thích.
-GV làm TN kiểm tra, yêu cầu cả lớp quan sát . Lưu ý HS quan sát kỹ TN.
-Hướng dẫn HS thảo luận đi đến kết luận cho câu C3.
-Yêu cầu HS ghi kết luận chung cho 2 trường hợp.
	Trục quay
N
 Cuộn dây dẫn
II. Cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
1. Cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn kín.
C2 : Khi cực N của nam châm lại gần cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng. Khi cực N ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua S giảm. Khi nam châm quay liên tục thì số đường sức từ xuyên qua S luân phiên tăng giảm. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng xoay chiều.
2. Cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường.
=> Rút ra kết luận câu C3 :
 Khi cuộn dây quay từ vị trí 1 sang vị trí 2 thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng. 
 Khi cuộn dây từ vị trí 2 quay tiếp thì số đường sức từ giảm. Nếu cuộn dây quay liên tục thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S luân phiên tăng, giảm. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng điện xoay chiều.
3. Kết luận : Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm hay cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn thì trong cuộn dây có thể xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
*H. Đ 5 : VậN DụNG-CủNG Cố.
- Yêu cầu HS nhắc lại điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín.
- Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi C4 của phần vận dụng SGK.
- Dành thời gian cho HS tìm hiểu phần ‘‘Có thể em chưa biết’’
- Dòng điện cảm ứng xoay chiều xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín luân phiên tăng, giảm.
- Cá nhân HS hoàn thành câu C4 : Khi khung dây quay nửa vòng tròn thì số đường sức từ qua khung dây tăng. Trên nửa vòng tròn sau, số đường sức từ giảm nên dòng điện đổi chiều, đèn thứ hai sáng.
- HS đọc phần ‘‘Có thể em chưa biết’’.
3: Hướng dẫn về nhà : 
- Học và làm bài tập 33.1->33.4 (SBT)
- Xem trước bài 34 ‘ Máy phát điện xoay chiều’’
******************************************
Ngày soạn : 12/ 01/ 2014 Ngày dạy : 17/ 01/ 2014
 Tiết 40 
Bài 34 : MáY PHáT ĐIệN XOAY CHIềU.
 I .MụC TIÊU:
 1