Giáo án Vật lý 9-Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn

Tuần : 4	 Ngày soạn:
Tiết :7 	 Ngày dạy
§7 SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO
CHIỀU DÀI DÂY DẪN
I/ MỤC TIÊU:
 1/ KIẾN THỨC:
- Nêu được điện trở phụ thuộc vào chiều dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn.
- Nêu được điện trở cùng chất liệu, tiết diện tỷ lệ thuận với chiều dài.
 2/ KỸ NĂNG:
- Suy luận và tiến hành được TN kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài.
- Biết cách xác định điện trở phụ thuộc vào một trong các yếu tố.
 3/ THÁI ĐỘ:
- Chấp nhận điện trở phụ thuộc vào ba yếu tố.
- Chấp nhận mối quan hệ điện trở phụ thuộc vào chiều dài.
II/ CHUẨN BỊ: Đối với mỗi nhóm HS
 1 nguồn 3V; 1 ampe kế; 1 vôn kế; 3 dây điện trở; 8 dây dẫn.
 Đối với cả lớp
 1 dây đồng 80 cm 1mm2; 1 dây thép 50cm 3mm2; 1 cuộn hợp kim 10m 0,1mm2
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH.
HỌAT ĐỘNG CỦA HS
TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN
NỘI DUNG
Hoạt động 1 (8 phút)
 Tìm hiểu về công dụng của dây dẫn và các loại dây dẫn thường được sử dụng.
Các nhóm HS thảo luận (dựa trên hiểu biết và kinh nghiệm sẵn có) về các vấn đề:
a. Công dụng của dây dẫn trong các mạch điện và trong các thiết bị điện.
b. Các vật liệu được dùng để làm dây dẫn.
* Nêu các câu hỏi gợi ý sau:
- Dây dẫn được dùng để làm gì? (để cho dòng điện chạy qua)
- Quan sát thấy dây dẫn ở đâu xung quanh ta? (Ở mạng điện trong gia đình, trong các thiết bị điện như trong bóng đèn, quạt điện, tivi, nồi cơm điện…, dây dẫn của mạng điện quốc gia).
* Đề nghị HS, bằng vốn hiểu biết của mình nêu tên các vật liệu có thể được dùng để làm dây dẫn (thường làm bằng đồng, có khi bằng nhôm, bằng hợp kim; dây tóc bóng đèn làm bằng vônfam, dây nung của bếp điện, của nồi cơm điện được làm bằng hợp kim…)
Hoạt động 2 (10 phút)
 Tìm hiểu điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào.
a. Các nhóm HS thảo luận để trả lời câu hỏi: Các dây dẫn có điện trở không? Vì sao?
b. HS quan sát các đoạn dây dẫn khác nhau và nêu được các nhận xét và dự đoán: Các đoạn dây dẫn này khác nhau ở những yếu tố nào, điện trở của dây dẫn này liệu có như nhau hay không, những yếu tố nào của dây dẫn có thể ảnh hưởng tới điện trở của dây…
c. Nhóm HS thảo luận tìm câu trả lời đoid với câu hỏi mà GV nêu ra.
* Có thể gợi ý để HS trả lời câu hỏi này như sau:
- Nếu đặt vào hai đầu dây dẫn một hiệu điện thế U thì có dòng điện chạy qua nó hay không? 
- Khi đó dòng điện này có cường độ I nào đó hay không?
- Khi đó dây dẫn có một điện trở xác định hay không?
* Đề nghị HS quan sát hình 7.1 SGK hoặc cho HS quan sát trực tiếp các đoạn hay cuộn dây dẫn đã chuẩn bị như hướng dẫn trong phần II.
* Yêu cầu HS dự đoán xem điện trở của các dây dẫn này có như nhau hay không, nếu có thì những yếu tố nào có thể ảnh hưởng tới điện trở của dây.
* Nêu câu hỏi: Để xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố thì phải làm nheư thế nào?
* Có thể gợi ý cho HS nhớ lại trường hợp khi tìm hiểu sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi của một chất lỏng vào một trong các yếu tố là nhiệt độ, diện tích mặt khoáng và gió thì các em đã làm như thế nào?
I/ Xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào 1 trong những yếu tố khác nhau:
1.Các dây dẫn h 7.1 khác nhau về chiều dài , tiết diện và vật liệu làm dây.
2.Để xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào 1 yếu tố x nào đó thì cần phải đo điện trở của các dây dẫn có yếu tố x khác nhau , nhưng tất cả các yếu tố khác như nhau.
Hoạt động 3 (15 phút)
 Xác định sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn.
a. HS nêu dự kiến cách làm hoặc đọc hiểu mục 1 phần II trong SGK.
b. Các nhóm HS thảo luận và nêu dự đoán như yêu cầu của C1 trong SGK.
c. Từng nhóm HS tiến hành thí nghiệm kiểm tra theo mục 2 phần II trong SGK và đối chiếu kết quả thu được với dự đoán đã nêu theo yêu cầu của C1 và nêu nhận xét.
• Đề nghị từng nhóm HS nêu dự đoán theo yêu cầu của C1 và ghi lên bảng các dự đoán đó.
* Theo dõi, kiểm tra và giúp đỡ các nhóm tiến hành thí nghiệm, kiểm tra việc mắc mạch điện, đọc và ghi kết quả đo vào bảng 1 trong từng lần thí nghiệm.
* Sau khi tất cả hoặc đa số các nhóm HS hoàn thành bảng 1, yêu cầu mỗi nhóm đối chiếu kết quả thu đựoc với dự đoán đã nêu.
* Đề nghị một vài HS nêu kết luận về sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây.
II/ Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn 
1.Dự kiến cách làm:
Đo điện trở của những dây dẫn có chiều dài l. 2l, 3l. nhưng có tiết diện như nhau và làm từ cùng một loại vật liệu.
C1: 
Dây dẫn có chiều dài l có điện trở R.
Dự đoán: 
Dây dài 2l có điện trở 2R
Dây dài 3l có điện trở 3R
2. Thí nghiệm kiểm tra.
Sơ đồ mạch điện:
Kết luận: SGK
Hoạt động 4 (7 phút)
 Củng cố và vận dụng.
a.Từng HS trả lời C2.
b.Từng HS làm C3.
c.Từng HS tự đọc phần Có thể em chưa biết.
d. Ghi nhớ phần đóng khung ở cuối bài.
Ghi vào vở những điều GV dặn dò và các bài tập sẽ làm ở nhà.
* Có thể gợi ý cho HS trả lời C2 như sau:
Trong hai trường hợp mắc bóng đèn bằng dây dẫn ngắn và bằng dây dẫn dài, thì trong trường hợp đoạn mạch có điện trở lớn hơn và do đó dòng điện chạy qua sẽ có cường độ nhỏ hơn?
* Có thể gợi ý cho HS như sau:
Trước hết, áp dụng điịnh luật Ôm để tính điện trở của cuộn dây, sau đó vận dụng kết luận đã rút ra trên dây để tính chiều dài của cuộn dây.
* Nếu còn thời gian, đề nghị HS đọc phần Có thể em chưa biết.
* Đề nghị một số HS phát biểuđiều cần ghi nhớ của bài học này.
* Lưu ý HS những điều cần thiết khi học bài này ở nhà. Giao C4 và thêm một hoặc hai bài trong SBT để HS làm ở nhà.
III/ Vận dụng:
C2:	
Khi giữ HĐT không đổi, nếu mắc bóng đèn vào HĐT này bằng dây dẫn càng dài thì điện trở của đoạn mạch càng lớn, theo đinh luật Ôm, cường độ dòng điện càng nhỏ, do đó đèn sáng yêùu hơn.
C3:
Điện trở cuộn dây là
Chiều dài cuộn dây là
C4:
Vì I1=0,25I2=I2
Nên R1=4R2
PHẦN BỔ SUNG:
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------