Giáo án Vật lý 7 - Trường THCS Phan Đình Phùng

.Thái độ (Giáo dục): Giáo dục tính chính xác, khoa học.
II/Chuẩn bị:
1.GV : Một gương phẳng có giá đỡ, 1 cây bút chì, 1 thước đo độ, 1 thước thẳng 
2.HS : Mỗi nhóm như trên, mỗi học sinh một mẫu báo cáo
III/Phương pháp dạy học:
 Vấn đáp đàm thoại, thuyết trình, trực quan
IV/Tiến trình:
1)ổn định tổ chức: Kiểm diện học sinh
2)Kiểm tra bài cũ:
- Nêu tính chất ảnh qua gương phẳng?(7 đ ).
 Trả lời:
 +ảnh của vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn gọi là ảnh ảo.
 +Lớn bằng vật.
 +Khoảng cách từ 1 điểm của vật đến gương phẳng bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương.
 -Vẽ ảnh S’ của S tạo bởi gương phẳng? (3đ)
 S R 
 Vẽ ss’ gương
 H SH = HS’
 Các tia phản xạ kéo dài đi qua ảnh S’
 S¢
3)Giảng bài mới:
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Giáo viên phân phối dụng cụ thí nghiệm theo các nhóm.
Hoạt động 2: Giáo viên nêu nội dung bài thực hành
-Yêu cầu HS đọc C1 trong SGK
+Các nhóm bố trí thí nghiệm như hình 6.1 trong sgk
- HS vẽ lại vị trí gương , bút chì và ảnh vào mẫu báo cáo ( mỗi HS viết 1 báo cáo )
Hoạt động 3: Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng ( vùng quan sát ):
 - Yêu cầu HS đọc C2 trong SGK.
 *Vùng nhìn thấy là vùng quan sát được.
 *Gv hướng dẫn, các nhóm tiến hành thí nghiệm
 + Vị trí người ngồi và vị trí gương cố định.
 + Mắt nhìn sang phải cho HS khác đánh dấu vùng nhìn thấy P.
 + Mắt nhìn sang trái cho HS khác đánh dấu vùng nhìn thấy Q.
- HS đọc C3 và tiến hành làm TN theo C3 SGK.
 + Để gương ra xa.
 + Đánh dấu vùng quan sát.
 + So sánh với vùng quan sát trước. 
-Yêu cầu HS giải thích bằng hình vẽ
( vẽ hình )
- Giải thích câu C4 SGK, vẽ hình.
Chú ý:
-Xác định ảnh của N và M bằng tính chất đối xứng.
-Tia phản xạ tới mắt thì nhìn thấy ảnh.
I/Xác định ảnh của 1 vật tạo bởi gương phẳng:
1) Ảnh song song và cùng chiều với vật:
2) Ảnh cùng phương và ngược chiều vật.:
 II/Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng
C2:
PQ là bề rộng vùng nhìn thấy của gương phẳng.
C3:
Vùng nhìn thấy của gương sẽ hẹp đi (giảm ).
C4:
- Ta nhìn thấy ảnh M’ của M khi có tia phản xạ trên gương vào mắt ở O có đường kéo dài đi qua M’.
- Vẽ M’ . Đường M’O cắt gương ở I. Vậy tia tới MI cho tia phản xạ IO truyền đến mắt. Ta nhìn thấy ảnh M’.
 - Vẽ ảnh N’của N. Đường N’O không cắt mặt gương (điểm K ở ngoài gương), vậy không có tia phản xạ lọt vào mắt ta nên ta không nhìn thấy ảnh N’ của N.
( vẽ hình )
4)Củng cố và luyện tập:
 - Thu bài báo cáo thí nghiệm của HS.
- Nhận xét thí nghiệm, thái độ, ý thức, tinh thần làm việc giữa các nhóm, thu dọn dụng cụ, kiểm tra dụng cụ. 
- Vẽ lại H 6.1, H 6.3.
- Aûnh và vật đối xứng qua gương.
- Ta thấy được ảnh khi tia phản xạ truyền tới mắt.
5)Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
- Học bài: tính chất ảnh tạo bởi gương phẳng.
- Xem trước bài: “Gương cầu lồi”: chuẩn bị một cây nến cho mỗi nhóm.
**************************************************. .
 Ngày soạn:27/9/2011 Ngày dạy:28/9/2011
Tuần 7 Tiết 7 GƯƠNG CẦU LỒI
 I/Mục tiêu:
 1.Kiến thức: Nêu được tính chất ảnh của vật được tạo bởi gương cầu lồi. Nhận biết được vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước, giải thích được các ứng dụng của gương cầu lồi
 2.Kĩ năng: Làm thí nghiệm để xác định được tính chất ảnh của vật qua gương cầu lồi.
 3.Thái độ: Biết vận dụng được các phương án thí nghiệmđã làm. Tìm ra phương án kiểm tra tính chất ảnh của vật qua gương cầu lồi.
II/Chuẩn bị:
1.GV : Một gương phẳng, một gương cầu lồi,1 cây nến,1 que diêm, 3 bảng phụ.
2.HS : Mỗi nhóm như trên.
 III/Phương pháp dạy học:
 Vấn đáp đàm thoại, thuyết trình, trực quan
IV/Tiến trình:
1) Ổn định tổ chức: Kiểm diện học sinh
2) Kiểm tra bài cũ:
-Tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng ? (8đ)
Trả lời:
Aûnh ảo, to bằng vật, khoảng cách từ một điểm của vật đến gương phẳng bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương.
 - Giải thích vì sao ta nhìn thấy ảnh mà không hứng được ảnh đó trên màn chắn ? ( 2đ )
 Trả lời:
Vì các tia phản xạ lọt vào mắt coi như đi thẳng từ ảnh S’ đến mắt không hứng được S’ trên màn vì chỉ có đường kéo dài của các tia phản xạ gặp nhau ở S’ chứ không có ánh sáng thật đến S’.
3) Giảng bài mới:
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Giới thiệu bài (SGK).
* Giáo viên cho HS quan sát 1 số vật nhẵn bóng không phẳng: cái thìa, muôi múc canh, gương xe máy .HS quan sát ảnh của mình trong gương và và nhận xét ảnh có giống mình không ? Mặt ngoài của muôi, thìa là gương cầu lồi, mặt trong là gương cầu lõm
 => Xét ảnh của gương cầu lồi.
Hoạt động 2: Quan sát ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi :
- Gv giới thiệu dụng cụ TN. Phân nhóm HS. Phát phiếu học tập. Phát dụng cụ.
- Gv yêu cầu HS đọc h7.1 SGK, nêu dự đoán.
( ảnh đó có phải là ảnh ảo không ? ảnh lớn hơn vật hay ảnh nhỏ hơn vật )
 => TN kiểm tra 
- Bố trí TN như H.7.2 trong SGK.
- GV nêu phương án so sánh độ lớn của ảnh của 2 cây nến tạo bởi 2 gương ? ( 2 cây nến giống nhau – khoảng cách 2 cây nến đến 2 gương bằng nhau )
- Nêu tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi ?
- HS điền kết luận trong SGK.
Hoạt động 3: Quan sát vùng nhìn thấy của gương cầu lồi :
- Cho HS đọc TN mục II SGK ( C2 )
- Có phương án nào khác để xác định vùng nhìn thấy của gương cầu lồi ?
- Cho 3 nhóm TN theo SGK.
- Cho 3 nhóm TN theo phương án sau:
+ Đặt gương phẳng cao hơn đầu quan sát các bạn trong gương, xác định được khoảng bao nhiêu bạn. Rồi tại vị trí đó ( gương phẳng ) đặt gương cầu lồi sẽ thấy số bạn quan sát được nhiều hơn hay ít hơn.
- Yêu cầu HS rút ra kết luận điền vào SGK.
- Cho HS vẽ vùng nhìn thấy của gương cầu lồi vào phiếu học tập. 
I/Ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi
Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có những tính chất sau
- Là ảnh ảo không hứng được trên màn chắn.
- Ảnh nhỏ hơn vật.
II/Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi:
Nhìn vào gương cầu lồi, ta quan sát được 1 vùng rộng hơn so với khi nhìn vào gương phẳng có cùng kích thước.
4) Củng cố và luyện tập:
- Hs làm việc cá nhân trả lời câu C3, C4 ?
=> C3: Vùng nhìn thấy của GCL rộng hơn vùng nhìn thấy của GP, vì vậy giúp người lái xe nhìn được khoảng rộng hơn ở đằng sau
=> C4: Người lái xe nhìn thấy trong GCL xe cộ và người bị các vật cản ở bên đường che khuất, tránh được tai nạn.
- Hướng dẫn Hs đọc phần có thể em chưa biết ( GCL có thể coi như gồm nhiều gương phẳng nhỏ ghép lại. Vì thế có thể xác định tia phản xạ bằng định luật phản xạ ánh sáng cho gương phẳng nhỏ tại mỗi vị trí đó ).
5)Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
- Làm bài tập 7.1 à 7.4 / SBT trang 8. học bài, làm bài tập trong vở bài tập.
- Gv cho Hs xem trước 1 gương cầu lõm: Hs về nhà tìm 1 vài gương cầu lõm.
*************************************************
Ngày soạn:3/10/2011 Ngày dạy: 5/10/2011
Tuần 8 Tiết 8 GƯƠNG CẦU LÕM
I/ Mục tiêu:
 1. Kiến thức: 
Nhận biết được ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm.
Nêu được tính chất của ảnh tạo bởi gương cầu lõm.
Nêu được tác dụng của gương cầu lõm trong cuộc sống và trong kỹ thuật.
2. Kỹ năng:
Bố trí được thí nghiệm để quan sát ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm.
Quan sát được tia sáng đi qua gương cầu lõm.
3. Thái độ:
Nghiêm túc trong hoạt động nhóm.
II/ Chuẩn bị:
GV:gương cầu lõm, gương phẳng, pin tròn nhỏ, màn chắn, nguồn sáng.
HS: mỗi nhóm
+ 1 gương cầu lõm
+ 1 gương phẳng cùng đường kính với gương cầu lõm.
+ pin
+ 1 màn chắn có giá
+ nguồn sáng có khe hẹp
+ dây nối.
III/Phương pháp dạy học:
 Vấn đáp đàm thoại, thuyết trình, trực quan
IV/ Tiến trình:
 1)Ổ n định tổ chức: Kiểm diện học sinh
 2)Kiểm tra bài cũ:
 -Nêu các tính chất ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi?
Trả lời:
Aûnh ảo tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn vật
 -So sánh vùng nhìn thấy của gương cầu lồi và gương phẳng?
Trả lời:
Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng
 -Bài tập 7.2 SBT
Trả lời:
Câu C
 3)Giảng bài mới:
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập.
( Như SGK )
Hoạt động 2: Nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm :
 * Gv phát dụng cụ cho mỗi nhóm và giới thiệu với HS gương cầu lõm có mặt phản xạ là mặt trong của một phần hình cầu.
 * Gv yêu cầu HS đọc thí nghiệm SGK.
- HS nêu phương án thí nghiệm.
- Cho HS tiến hành thí nghiệm => nhận xét ảnh khi để vật gần gương và xa gương trả lời câu C1?
- HS: Vật đặt ở mọi vị trí trước gương
 + gần gương: ảnh ảo lớn hơn vật.
 + xa gương: ảnh thật nhỏ hơn vật ngược chiều.
 * Yêu cầu HS nêu phương án kiểm tra ảnh khi vật để gần gương.
=> gv gợi ý HS như đã làm để kiểm tra dự đoán về ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi. HS trả lời câu C2?
- HS tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống, bổ sung hoàn chỉnh. 
Hoạt động 3: Nghiên cứu sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm :
- Cho HS đọc và nêu phương án TN.
- HS bố trí thí nghiệm và trả lời câu C3?
=> Thu được chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm ở trước gương .
- Cho HS điền vào kết luận ( bảng phụ ) bổ sung hoàn chỉnh ghi vào tập.
- Cho HS đọc và thảo luận giải thích câu C4?
=> vì Mặt Trời ở xa, chùm tia tới gương là chùm sáng song song do đó chùm sáng phản xạ hội tụ tại vật -> vật nóng lên.
- Cho HS đọc thí nghiệm .
- HS làm thí nghiệm như câu C5
- Rút ra nhận xét -> điền vào kết luận ghi vào tập.
I/ Ảnh tạo bởi gương cầu lõm
Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm lớn hơn vật.
II/Vùng nhìn thấy của gương cầu lõm
Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi một chùm tia tới song song thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm.
Và ngược lại, biến đổi một chùm tia tới phân kỳ thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song. 
4) Củng cố và luyện tập:
Cho mỗi nhóm tìm hiểu đèn pin thảo luận trả lời câu C6,C7 vào phiếu học tập của nhóm.
Câu C6: Nhờ có gương cầu trong pha đèn pin nên khi xoay pha đèn đến vị trí thích hợp ta sẽ thu được một chùm sáng phản xạ song song, ánh sáng sẽ truyền đi xa được, không bị phân tán mà vẫn sáng tỏ.
Câu C7: Ra xa gương
5) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
 - Học bài: ghi nhớ SGK
Hoàn chỉnh từ câu C1 -> C7 SGK
Làm bài tập 8.1