Giáo án tự chọn Ngữ văn 8

tr¸nh sa vµo tr×nh bµy nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng tiªu biÓu.
-§Ó bµi v¨n thuyÕt minh cã tÝnh thuyÕt phôc,dÔ hiÓu,s¸ng râ,ng­êi ta cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh nh­: ®Þnh nghÜa,gi¶i thÝch,dïng sè liÖu,so s¸nh…
a.Ph­¬ng ph¸p ®Þnh nghÜa,gi¶i thÝch:
-VÞ trÝ: PhÇn lín ë ®Çu bµi,®Çu ®o¹n v¨n, nã th­êng gi÷ vai trß giíi thiÖu.
-Quy sù vËt ®­îc ®Þnh nghÜa vµo lo¹i cña nã, vµ chØ ra ®Æc ®iÓm,c«ng dông riªng, khi ®Þnh nghÜa ta th­êng sö dông ®Õn hÖ tõ “lµ”.
VD: S¸ch lµ mét ®å dïng häc tËp thiÕt yÕu cña häc sinh.
b.Ph­¬ng ph¸p liÖt kª:
LiÖt kª b»ng c¸ch chØ ra c¸c ®Æc ®iÓm,tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng theo mét tr×nh tù hîp lÝ nµo ®ã. 
Vai trß:Gióp ng­êi ®äc hiÓu s©u s¾c, toµn diÖn,Ên t­îng vÒ néi dung ®­îc thuyÕt minh.
c.Ph­¬ng ph¸p nªu vÝ dô:
Lµ nªu vÝ dô cô thÓ ®Ó ng­êi ®äc tin vµo nh÷ng néi dung ®­îc thuyÕt minh.
d.Ph­¬ng ph¸p dïng sè liÖu:
Lµ ph­¬ng ph¸p dïng sè liÖu chÝnh x¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh ®é tin cËy cña c¸c tri thøc ®­îc cung cÊp.Ph­¬ng ph¸p nªu sè liÖu gióp ng­êi ®äc tin t­ëng vµo vÊn ®Ò thuyÕt minh,kh¼ng ®Þnh ng­êi viÕt kh«ng suy diÔn.
e.Ph­¬ng ph¸p so s¸nh:
So s¸nh hai ®èi t­îng cïng lo¹i hoÆc kh¸c lo¹i nh»m lµm næi bËt c¸c ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña ®èi t­îng cÇn thuyÕt minh.
g.Ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i,ph©n tÝch:
-NghÜa lµ ta chia ®èi t­îng thuyÕt minh ra tõng mÆt,tõng khÝa c¹nh,tõng bé phËn,tõng vÊn ®Ò dÓ thuyÕt minh.
-T¸c dông: Gióp ng­êi ®äc hiÓu ®­îc tõng mÆt cña ®èi t­îng mét c¸ch cã hÖ thèng,cã c¬ së ®Ó hiÓu ®èi t­îng mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn.
D.Cñng cè:
-Gi¸o viªn kh¾c s©u kiÕn thøc träng t©m trong bµi
E.H­íng dÉn häc tËp ë nhµ:
-Häc kÜ kÝ thuyÕt vµ chuÈn bÞ cho giê sau thùc hµnh
TiÕt 13:
§Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y:
I.Môc tiªu cÇn ®¹t:
 -Gióp häc sinhn¾m ®­îc c¸c ®Ò v¨n thuyÕt minh d­íi nhiÒu kiÓu cÊu tróc c©u diÔn ®¹t kh¸c nhau, n¾m ch¾c c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh cã ®Çy ®ñ bè côc ba phÇn vµ yªu cÇu lµm bµi trong tõng phÇn.
 -RÌn kÜ n¨ng ph¸t hiÖn dÒ chÝnh x¸c,diÔn ®¹t bµi v¨n tr«i ch¶y,mang søc thuyÕt phôc cao.
II.ChuÈn bÞ:
-GÝao viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n.
-Häc sinh :¤n bµi.
III.TiÕn tr×nh d¹y vµ häc:
A.æn ®Þnh tæ chøc:KiÓm tra sÜ sè
B.KiÓm tra bµi cò:
?KÓ tªn c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh?Nªu râ c¸c kh¸i niÖm?
C.Bµi «n:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
?§Ò v¨n thuyÕt minh lµ g×?
?§èi t­îng ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong v¨n thuyÕt minh?
?Cã mÊy d¹ng ®Ò v¨n thuyÕt minh?Cho vÝ dô?
?Cã thÓ quy c¸c ®Ò v¨n thuyÕt minh vµo c¸c nhãm nµo?
?Tr­íc khi lµm bµi v¨n thuyÕt minh,cÇn ph¶i lµm g×?
?Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu nµo?
?Bè côc bµi v¨n thuyÕt minh gåm mÊy phÇn? Nªu néi dung cña mçi phµn?
GV:§äc v¨n b¶n: “ë x· ®ång Th¸p …h«m nay”.
?H·y x¸c ®Þnh dµn ý chi tiÕt cña v¨n b¶n trªn?
?H·y x¸c ®Þnh c¸c phÇn cña v¨n b¶n?
1/§Ò v¨n thuyÕt minh:
-§Ò v¨n thuyÕt minh nªu c¸c ®èi t­îng ®Ó ng­êi lµm bµi tr×nh bµy c¸c tri thøc vÒ chóng.
-§èi t­îng d­îc ®Ò cËp ®Õn trong bµi v¨n thuyÕt minh rÊt réng v× lÜnh vùc nµo trong ®êi sèng còng cã rÊt nhiÒu ®èi t­îng cÇn ®­îc giíi thiÖu.
-Cã hai d¹ng ®Ò:
+D¹ng ®Ò cã cÊu tróc ®Çy ®ñ:
VD:ThuyÕt minh vÒ mét lä hoa, ®Üa hoa em ®· c¾m ®Ó tÆng mÑ nh©n ngµy QT Phô n÷ 8/3.
-D¹ng ®Ò cã cÊu tróc kh«ng ®Çy ®ñ, th­êng chØ ®Ò cËp dÕn ®èi t­îng ®­îc thuyÕt minh.
VD: ThuyÕt minh vÒ mät g­¬ng mÆt trÎ cña thÓ thao ViÖt Nam?
-C¸c nhãm ®Ò v¨n thuyÕt minh:
+ThuyÕt minh vÒ ng­êi.
+ThuyÕt minh vÒ ®å dïng gia ®×nh.
+ThuyÕt minh vÒ vËt dông c¸ nh©n.
+ThuyÕt minh vÒ phong tôc tËp qu¸n.
+ThuyÕt minh vÒ mãn ¨n.
+ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh.
+ThuyÕt minh vÒ loµi hoa,loµi c©y.
+ThuyÕt minh vÒ vËt nu«i.
+ThuyÕt minh vÒ t¸c phÈm v¨n häc…
2.C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh:
-§Ó lµm bµi v¨n thuyÕt minh cÇn x¸c ®Þnh râ yªu cÇu cña ®Ò.T×m hiÓu kÜ dèi t­îng cÇn thuyÕt minh, x¸c ®Þnh râ ph¹m vi tri thøc vÒ ®èi t­îng ®ã, sö dông ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh thÝch hîp.
+Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cao,dÔ hiÓu.
-Bè côc: Gåm ba phÇn:
+MB: Giíi thiÖu ®èi t­îng cÇn thuyÕt minh.
+TB: Gåm cã nhiÒu ý,s¾p xÕp theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh.
Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm,cÊu t¹o,lîi Ých cña ®èi t­îng…
+KB: Bµy tá th¸i ®é víi ®èi t­îng.
II.Thùc hµnh:
§Ò bµi: Cho v¨n b¶n: Héi thæi c¬m thi ë §ång V©n
-VB trªn gåm ba phµn:
+MB:Tõ ®Çu-d©n gian: Gií thiÖu héi thæi c¬m thi ë §ång V©n
+TB:TiÕp –víi d©n lµng: Giíi thiÖu cô thÓ cuéc thi.
+KB: Cßn l¹i:Tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ héi thi.
D.Cñng cè:
-Gi¸o viªn kh¾c s©u kiÕn thøc träng t©m trong bµi
E.H­íng dÉn häc tËp ë nhµ:
-Häc kÜ kÝ thuyÕt vµ chuÈn bÞ cho giê sau thùc hµnh
TiÕt 14:
c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét thø då dïng
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y:
I.Môc tiªu cÇn ®¹t:
-Gióp häc sinh cñng cè bµi lµm v¨n thuyÕt minh vÒ ®å dïngg trong dêi sèng; ThuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸.
-RÌn kÜ n¨ng dïng tõ, diÔn ®¹t c©u tr«i ch¶y,bµi viÕt trong s¸ng,râ rµng.
II.ChuÈn bÞ:
-GÝao viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n.
-Häc sinh :¤n bµi.
III.TiÕn tr×nh d¹y vµ häc:
A.æn ®Þnh tæ chøc:KiÓm tra sÜ sè
B.KiÓm tra bµi cò:
?KÓ tªn c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh?Nªu râ c¸c kh¸i niÖm?
C.Bµi «n:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung d¹y vµ häc
?Muèn lµm ®­îc bµi v¨n thuyÕt minh vÒ ®å dïng,ta ph¶i lµm nh­ thÕ nµo?
?Nªu bè côc cña v¨n b¶n thuyÕt minh?
?X¸c ®Þnh thÓ lo¹i cña ®Ò?
?X¸c ®Þnh vÒ néi dung?
GV h­íng dÉn häc sinh lËp dµn ý ®Ó viÕt bµi.
?Më bµi em cÇn dÉn d¾t,giíi thiÖu nh­ thÕ nµo?
?LÇn l­ît giíi thiÖu nh÷ng néi dung nµo?
?PhÇn kÕt bµi nªu nh­ thÕ nµo?
I.Lý thuyÕt:
1.Muèn lµm mét bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ®å dïng,tr­íc tiªn ph¶i quan s¸t, t×m hiÓu kÜ cÊu t¹o,tÝnh n¨ng, t¸c dông,c¬ chÕ ho¹t ®éng cña ®å dïng ®ã.
-Khi tr×nh bµy,cÇn giíi thiÖu lÇn l­ît nh÷ng bé phËn t¹o thµnh, nãi râ t¸c dông vµ c¸ch sö dông, b¶o qu¶n cña nã,sao cho ng­êi ®äc hiÓu.
2.Bè côc: Ba phÇn:
-MB: Giíi thiÖu ®èi t­îng cÇn thuyÕt minh.
-TB:LÇn l­ît giíi th thiÖu c¸c ý chÝnh vµ pp thuyÕt minh:
+Nguån gèc.
+CÊu t¹o,®Æc ®iÓm,h×nh d¸ng.
+Ph©n lo¹i .
+T¸c dông-ý nghÜa.
+C¸ch b¶o qu¶n,sö dông(nÕu cã)
-KB:Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ ®èi t­îng thuyÕt minh.
II>Bµi tËp thùc hµnh:
§Ò 1:Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.
T×m hiÓu ®Ò:
-ThÓ lo¹i:Thuýªt minh.
-Néi dung: ChiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.
Dµn ý:
*MB: ChiÕc nãn l¸ ViÖt Nam gãp phÇn kh«ng nhá t¹o nªn nÐt ®éc ®¸o, sù duyªn d¸ng tinh tÕ thËt ®Ñp vµ ®Æc biÖt cho ng­êi phô n÷ ViÖt Nam.
*T B: 
-Nguån gèc:Do n­íc ta n»m ë khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa quanh n¨m n¾ng l¾m,m­a nh×eu.
-H×nh d¸ng: Nãn cã h×nh chãp nhän.
-Nguyªn liÖu: Chñ yÕu lµm b»ng l¸ cä.
 -Ph¶i chän l¸ võa tuæi,vÒ ph¶i ph¬i n¾ng hoÆc s©y kh« l¸ b»ng than cñi,c¾t bít ®Çu ®u«i ®Ó ®é dµi cßn kho¶ng 50cm.Ng­êi thî cßn ph¶i lµm vµnh nãn-vµnh d­íi cïng to,dËm h¬n,cµng lªn cao cµng nhá.
 -Khi ®· cã l¸,vµnh, ng­êi thî b¾t ®Çu kh©u nãn. VÕt kh©u ph¶i ®Òu vµ th¼ng hµng. Nãn kh©u xong ®­îc ®Ýnh thªm c¸i “xoµi” kÕt b»ng chØ t¬ cho bÒn vµ ®Ñp.
 -Lßng nãn ®­îc trang trÝ thªm hoa v¨n h×nh hoa l¸ cá c©y kÌm theo mÊy c©u th¬ ®Æc s¾c.
 -Nh÷ng n¬i lµm nãn:Lµng Chu«ng, HuÕ, Qu¶ng B×nh.
 -T¸c dông cña nãn:
+Nãn gióp con ng­êi che n¾ng m­a.
+Nãn cã thÓ lµm quµ ®Ó tÆng nhau, nãn còng cã thÓ ®­îc dïng ®Ó móa nh»m t«n thªm vÎ duyªn d¸ng…
+Nãn ®i vµo th¬ ca, nh¹c,häa…
*KB: Nªu suy nghÜ cña em vÒ chiÕc nãn l¸.
ChiÕc nãn l¸ ®­îc coi nh­ mét di s¶n v¨n ho¸ bÒn v÷ng.ChiÕc nãn vÉn lµ nÐt ®Æc tr­ng riªng cña thÞ hiÕu thÈm mÜ hÕt søc tinh tÕ víi ng­êi ViÖt Nam, lµ niÒm tù hµo cña d©n täc ViÖt Nam.
D.Cñng cè:
-Gi¸o viªn kh¾c s©u kiÕn thøc träng t©m trong bµi
E.H­íng dÉn häc tËp ë nhµ:
-Häc kÜ kÝ thuyÕt vµ viÕt hoµn chØnh ®Ò v¨n trªn vµo vë
TiÕt 15:
c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét thø då dïng
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y:
I.Môc tiªu cÇn ®¹t:
-Gióp häc sinh cñng cè bµi lµm v¨n thuyÕt minh vÒ ®å dïngg trong dêi sèng; ThuyÕt minh vÒ ®«i dÐp lèp.
-RÌn kÜ n¨ng dïng tõ, diÔn ®¹t c©u tr«i ch¶y,bµi viÕt trong s¸ng,râ rµng.
II.ChuÈn bÞ:
-GÝao viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n.
-Häc sinh :¤n bµi.
III.TiÕn tr×nh d¹y vµ häc:
A.æn ®Þnh tæ chøc:KiÓm tra sÜ sè
B.KiÓm tra bµi cò:
?Nªu nh÷n ý chÝnh trong bµi v¨n thuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸?
C.Bµi «n:
§Ò 2:ThuyÕt minh vÒ ®«i dÐp lèp cao su.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung d¹y vµ häc
?X¸c ®Þnh thÓ lo¹i cña ®Ò?
?X¸c ®Þnh vÒ néi dung?
GV h­íng dÉn häc sinh lËp dµn ý ®Ó viÕt bµi.
?Më bµi em cÇn dÉn d¾t,giíi thiÖu nh­ thÕ nµo?
?LÇn l­ît giíi thiÖu nh÷ng néi dung nµo?
?Nªu h×nh d¸ng cña ®«i dÐp?
?Nªu c«ng dông vµ c¸ch sö dông?
?Chóng ta b¶o qu¶n dÐp cao su nh­ thÕ nµo?
?Nªu suy nghÜ cña em vÒ ®«i dÐp?
*T×m hiÓu ®Ò:
-ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh.
-Néi dung: ®èi t­îng lµ ®«i dÐp lèp cao su.
*Dµn ý:
-MB: C¸c b¹n ¹! ®«i dÐp lèp cao su b©y giê víi chóng ta qu¸ xa l¹ ph¶i kh«ng? ThÕ nh­ng trong hia cué ckh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, MÜ nã l¹i rÊt g¾n bã víi c¸n bé vµ chiÕn sÜ ViÖt Nam ta.®«i dÐp lµ mét vËt dông rÊt tiÖn lîi vµ cÇn thiÕt,thÓ hiÖn sù s¸ng t¹o ®éc ®¸o.§Ó hiÓu rã h¬n t«i xin giíi thiÖu ®Ó c¸c b¹n cïng nghe.
-TB:
+H×nh d¸ng:
®«i dÐp cao su cã h×nh d¸ng gièng c¸c ®«i dÐp kh¸c,quai dÐp ®­îc lµm b»ng s¨m xe « t« cò. Hai quai tr­íc b¾t chÐo nhau,hai quai sau song song v¾nt ngang vµo cæ ch©n. BÒ ngoµi cña quai kho¶ng 1,5cm.Quai ®­îc luån xuèng ®Õ qua c¸c lç thñng võa khÝt víi quai.§Õ dÐp ®­îc lµm b»ng lèp.
2.C«ng dông;C¸ch sö dông:
-DÐp lèp cao su dÔ lµm, gi¸ rÎ tiÖn sö dông trong mäi thêi tiÕt n¾ng m­a.
-Trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ MÜ ®«i dÐp cao su lµ vËt dông ®Ó c¸c chiÕn sÜ hµnh qu©n ®¸nh giÆc.
-Dïng dÐp lèp cao su ®Ó hµnh qu©n th× mäi viÖc ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu.Trêi n¾ng dÐp nhÑ dÔ vËn ®éng.NÕu trêi m­a gÆp ®­êng lÇy chØ cÇn ®æ mét Ýt bi ®«ng n­íc ra th× cã thÓ ®i tiÕp kh«ng bÞ tr­ît ch©n.
-§«i dÐp cao su lµ biÓu t­îng gi¶n dÞ,thuû chung trong hai cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng oanh liÖt cña d©n téc ta.§«i dÐp cao su cßn g¾n víi cuéc ®êi gi¶n dÞ cña ChØ tÞch Hå ChÝ Minh.®«i dÐp cao su, ®«i dÐp B¸c Hå d· trë thµnh mét ®Ò tµi phong phó cña biÕt bao nhiªu nhµ th¬ Qu©n ®éi.
3.C¸ch b¶o qu¶n:
-DÐp cao su cã Ých víi nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn.Chóng ta cÇn b¶o qu¶n tèt,tr