Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tuần 8 - Năm học 2009-2010

Ngy soạn: 10 tháng 10 năm 2009 
 Tuần 8 – Tiết 15 
 CHƯƠNG III : ADN VÀ GEN 
 	 ADN 
( Axit Đêoxiribônucleic ) 
I. Mục tiêu :
a) Kiến thức : - Phân tích được thành phần hóa học của ADN , đặc biệt là tính đặc thù và đa dạng của nó 
 - Mô tả được cấu trúc không gian của ADN theo mô hình của J. Oatxơn và F. Crick 
b) Kĩ năng : - Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình 
 - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm 
II. Chuẩn bị : - Tranh : mô hình cấu trúc phân tư ADN 
 - Hộp mô hình ADN phẳng 
 - Mô hình phân tử ADN 
III. Tiến trình : 
Ổn định : 
Kiểm tra : ( 8 phút ) - Thế nào là di truyền liên kết ? Hiện tượng này đã bổ sung cho qui luật phân li độc lập của Menđen như thế nào ? 
 - Giải thích kết quả thí nghiệm của Moocgan về sự di truyền liên kết dựa trên cơ sở tế bào học 
Bài dạy : 
Mở bài : ADN không chỉ là thành phần quan trọng của NST mà còn liên quan mật thiết với bản chất hóa học của gen . Vì vậy nó là cơ sở vật chất của hiện tượng di truyền ở cấp độ phân tử . 
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
NỘI DUNG
* HOẠT ĐỘNG I : Tìm hiểu cấu tạo hóa học của phân tử ADN : ( 15 phút )
- Yêu cầu HS nghiên cứu thong tin SGK à Nêu thành phần hóa học của ADN ? 
- Cho HS đọc lại thông tin , quan sát và phân tích hình 15 , thảo luận : 
+ Vì sao ADN có tính đa dạng và đặc thù ? 
- Hoàn thiện kiến thức 
- Cấu trúc theo nguyên tắc đa phân với 4 loại đơn phân khác nhau là yếu tố tạo nên tính đa dạng và đặc thù cho ADN 
* HOẠT ĐỘNG II : Cấu trúc không gian của phân tử ADN : ( 12 phút )
- Yêu cầu quan sát hình 15 và mô hình phân tử ADN : 
+ Mô tả cấu trúc không gian của phân tử ADN ? 
- Thảo luận : 
+ Các loại Nu nào liên kết với nhau thành cặp ? 
+ Cho trình tự 1 mạch đơn à yêu cầu HS xác định trình tự các Nu ở mạch còn lại 
+ Nêu hệ quả của nguyên tắc bổ sung ? 
- Chú ý : Tỉ số A + T 
 G + X 
 Trong các phân tử ADN thì khác nhau và đặc trưng cho loài 
- Thảo luận nhóm : 
+ Gồm các nguyên tố : C , H , O , N , P 
 + Đơn phân là Nucleotit 
- Thảo luận nhóm , thống nhất : 
+ Tính đặc thù do số lượng , trình tự , thành phần các loại Nu 
+ Cách sắp xếp khác nhau của 4 loại Nu tạo nên tính đa dạng 
- Đại diện nhóm phát biểu , các nhóm khác bổ sung 
- Thảo luận nhóm . Cử 1 đại diện trình bày trên tranh ( hoặc mô hình ) . Lớp theo dõi , bổ sung 
- A – T ; G – X 
- Vận dụng NTBS à Ghép các Nu ở mạch 2 
- Sử dụng tư liệu SGK , TRẢ LỜI 
I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
- ADN ( Axit Đeoxiribônucleic ) được cấu tạo từ các nguyên tố C , H , O , N và P . Thuộc loại đại phân tử , có kích thước và khối lượng lớn 
- ADN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân , do các đơn phân là các Nucleotit hợp lại . Có 4 loại Nucleotit là : Adenin ( A ) , Guanin ( G ) , Timin ( T ) và Xitozin ( X ) 
- Các Nucleotit liên kết với nhau theo chiều dọc tạo thành hai mạch 
- Bốn loại Nu sắp xếp với thành phần , số lượng và trật tự khác nhau tạo nên vô số loại ADN khác nhau . Vì vậy , ADN có tính đa dạng và đặc thù Đó là cơ sở cho tính đa dạng và đặc thù của sinh vật 
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN : 
- ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song quấn quanh một trục từ trái sang phải ( xoắn phải ) 
- Mỗi chu kì xoắn cao 34 A gồm 10 cặp Nucleotit 
- Đường kính vòng xoắn là 20 A 
- Các Nucleotit giữa hai mạch liên kết với nhau bằng các liên kết Hidro tạo thành cặp theo nguyên tắc bổ sung A – T ; G – X và ngược lại 
* Hệ quả của nguyên tắc bổ sung : 
 + Biết được trình tự các Nu của mạch đơn này , suy được trình tự các Nu của mạch đơn kia 
 + Số A = số T ; Số G = số X 
 à A + G = T + X 
4) Củng cố : ( 5 phút ) Chọn ý trả lời đúng : 
 1- Tính đa dạng của phân tử ADN là do : 
 a / Số lượng , thành phần và trật tự sắp xếp các Nu 
 b / Hàm lượng ADN trong nhân tế bào 
 c / Tỉ lệ A + T / G + X 
 d / Chỉ b và c đúng 
 2 – Theo NTBS thì : 
 a / A = T ; G = X b / A + T = G + X 
 c / A + X + T = G + X + T d / Chỉ b và c đúng 
5) Hướng dẫn học ở nhà : ( 2 phút ) - Học bài theo nội dung SGK 
 - Làm BT 4 , 5 , 6 vào vở BT 
 - Đọc mục “ Em có biết “ 
Ngày soạn: 10 tháng 10 năm 2009 
 Tuần 8 – Tiết 16 
ADN VÀ BẢN CHẤT CỦA GEN
I. Mục tiêu :
a) Kiến thức : - Trình bày được các nguyên tắc của sự tự nhân đôi của ADN
 - Nêu được bản chất hóa học của gen 
 - Phân tích được các chức năng của ADN 
 b) Kĩ năng : - Tiếp tục phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình 
 - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm 
II. Chuẩn bị : Tranh phóng to hình 16 SGK 
III. Tiến trình : 
 1 ) Ổn định : 
 2 ) Kiểm tra : ( 8 phút ) - Nêu đặc điểm cấu tạo của ADN , vì sao nói ADN có tính đa dạng và đặc thù ?
 - Mô tả cấu trúc không gian của ADN . Hệ quả của NTBS được thể hiện ở những điểm nào ? 
 3 ) Bài dạy : 
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
NỘI DUNG
* HOẠT ĐỘNG I : Tìm hiểu ADN tự nhân đôi theo những nguyên tắc nào ? ( 15 phút )
- Yêu cầu nghiên cứu thông tin đoạn 1 , 2 à Thông tin trên cho em biết điều gì ? 
- Treo hình 16 . Yêu cầu thảo luận : 
+ Hoạt động đầu tiên của ADN khi bắt đầu tự nhân đôi ? 
+ Qúa trình tự nhân đội diễn ra trên mấy mạch của ADN ? 
+ Các Nu nào liên kết với nhau thành từng cặp ? 
+ Sự hình thành mạch mới ở 2 ADN diễn ra như thế nào ? 
+ Nhận xét về cấu tạo của ADN mẹ và 2 ADN con ? 
- Hoàn chỉnh kiến thức 
+ Mô tả sơ lược quá trình tự nhân đôi của ADN ? 
- Cho HS làm BT vận dụng : GV viết 1 đoạn mạch à HS viết cấu trúc của 2 đoạn ADN được tạo thành từ đoạn ADN trên ? 
+ Qúa trình tự nhân đôi của ADN diễn ra theo nguyên tắc nào ? 
* HOẠT ĐỘNG II : Bản chất của gen : ( 7 phút ) 
+ Gen là gì ? Nêu bản chất của gen? 
- Gen nằm trên NST à Bản chất hóa học là ADN à 1 phân tử ADN gồm nhiều gen 
+ Gen có chức năng gì ? 
* HOẠT ĐỘNG III : Chức năng của ADN : ( 5 phút )
- GV phân tích , chốt lại 2 chức năng của ADN 
- Sự tự nhân đôi của ADNà nhân đôi NST à Đặc tính di truyền ổn định qua các thế hệ 
- Dựa vào thông tin , trả lời 
- Thảo luận nhóm , thống nhất : 
+ Phân tử ADN tháo xoắn , 2 mạch đơn tách nhau dần 
+ Diễn ra trên 2 mạch 
+ Các Nu trên mạch khuôn và ở môi trường nội bào liên kết theo nguyên tắc bổ sung 
+ Mạch mới hình thành theo mạch khuôn của mẹ 
+ Cấu tạo 2 ADN con giống nhau và giống hệt ADN mẹ 
- 1 hs trình bày trên tranh , lớp nhận xét , bổ sung 
- 3 nguyên tắc : khuôn mẫu , bổ sung và giữ lại một nửa 
- Gen là 1 đoạn của phân tử AND , có cấu tạo giống AND 
- Có nhiều loại gen có chức năng khác nhau
- Tự nghiên cứu thông tin 
- Ghi nhớ kiến thức 
I. Qúa trình tự nhân đôi của ADN : 
Qúa trình tự nhân đôi của ADN diễn ra theo nguyên tắc bổ sung , nguyên tắc khuôn mẫu và nguyên tắc giữ lại một nửa : 
- Ở kì trung gian của quá trình phân bào , dưới tác dụng các Enzim , phân tử ADN tháo xoắn và tách dần hai mạch đơn ra 
- Mỗi mạch đơn trở thành một mạch gốc ( mạch khuôn ) lần lượt liên kết với các Nu tự do của môi trường nội bào để dần hình thành mạch đơn mới . Mạch mới và mạch gốc xoắn lại với nhau tạo ADN con 
- Kết quả : Từ một ADN mẹ tạo hai ADN con giống nhau v giống hồn toan ADN mẹ
II. Bản chất hóa học và chức năng của gen : 
- Gen là một đoạn mạch của phân tử ADN có chức năng di truyền xác định à Bản chất hóa học của gen là ADN
- Chức năng của gen là mang thông tin di truyền và truyền đạt thông tin di truyền 
III. Chức năng của ADN : 
Lưu giữ thông tin di truyền và truyền đạt thông tin di truyền 
 4) Củng cố : ( 7 phút ) Chọn ý trả lời đúng : 
 1 / Qúa trình tự nhân đôi của ADN xảy ra ở : 
 a – Kì trung gian b – Kì đầu c – Kì giữa d – Kì sau e – Kì cuối 
 2 / Phân tử ADN nhân đôi theo nguyên tắc : 
 a- Khuôn mẫu b - Bổ sung c - Gĩư lại một nửa d - Cả a , b đúng e- Cả a , b , c đúng 
 5) Hướng dẫn học ở nhà : ( 3 phút ) - Học bài theo nội dung SGK 
 - Làm bài 2 , 4 vào vở BT