Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 27: Thực hành: Nhận dạng một vài dạng đột biến - Năm học 2009-2010

Ngµy: 02/12/ 2009
TiÕt 27: Thùc hµnh: NhËn d¹ng mét vµi d¹ng ®ét biÕn
A. Mơc tiªu.
- Häc sinh nhËn biÕt 1 sè ®ét biÕn h×nh th¸i ë thùc vËt vµ ph©n biƯt sù sai kh¸c vỊ h×nh th¸i cđa th©n, l¸, hoa, qu¶, h¹t gi÷a thĨ l­ìng béi vµ thĨ ®a béi trªn tranh, ¶nh.
- NhËn biÕt ®­ỵc mét sè hiƯn t­ỵng mÊt ®o¹n NST trªn ¶nh chơp hoỈc trªn tiªu b¶n hiĨn vi.
II. ChuÈn bÞ
- Tranh ¶nh vỊ c¸c ®ét biÕn h×nh th¸i: th©n, l¸, b«ng, h¹t ë lĩa, hiƯn t­ỵng b¹ch t¹ng ë lĩa chuét vµ ng­êi.
- Tranh ¶nh vỊ c¸c kiĨu h×nh ®ét biÕn cÊu trĩc NST ë hµnh t©y hoỈc hµnh ta, vỊ biÕn ®ỉi sè l­ỵng NST ë hµnh t©y, hµnh ta, d©u t©y, d­a hÊu...
- 2 tiªu b¶n vỊ bé NST b×nh th­êng vµ bé NST cã hiƯn t­ỵng mÊt ®o¹n ë hµnh t©y hoỈc hµnh ta.
+ Bé NST l­ìng béi (2n), tam béi (3n), tø béi (4n).
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc
2.KiĨm tra
kiĨm tra 15 phĩt
C©u 1: Ph©n biƯt th­êng biÕn vµ ®ét biÕn?
C©u 2: Chän c©u tr¶ lêi ®ĩng:
BiƯn ph¸p kÜ thuËt nµo ®Ỉt lªn hµng ®Çu:
Cung cÊp n­íc, ph©n bãn, c¶i t¹o ®ång ruéng.
Gieo trång ®ĩng thêi vơ.
Phßng trõ s©u bƯnh, ch¨m sãc ®ång ruéng.
Gièng tèt.
3. Bµi häc
- GV nªu yªu cÇu cđa bµi thùc hµnh.
- Ph¸t dơng cơ cho c¸c nhãm (mçi nhãm 10 – 15 HS).
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng 1: NhËn biÕt c¸c ®ét biÕn gen g©y ra biÕn ®ỉi h×nh th¸i
- H­íng dÉn HS quan s¸t tranh ¶nh ®èi chiÕu d¹ng gèc vµ d¹ng ®ét biÕn, nhËn biÕt c¸c d¹ng ®ét biÕn gen.
- HS quan s¸t kÜ c¸c tranh, ¶nh chơp. So s¸nh víi c¸c ®Ỉc ®iĨm h×nh th¸i cđa d¹ng gèc vµ d¹ng ®ét biÕn, ghi nhËn xÐt vµo b¶ng.
§èi t­ỵng quan s¸t
D¹ng gèc
D¹ng ®ét biÕn
1. L¸ lĩa (mµu s¾c)
2. L«ng chuét (mµu s¾c)
Ho¹t ®éng 2: NhËn biÕt c¸c ®ét biÕn cÊu trĩc NST
- Yªu cÇu HS nhËn biÕt qua tranh vỊ c¸c kiĨu ®ét biÕn cÊu trĩc NST.
- Yªu cÇu HS nhËn biÕt qua tiªu b¶n hiĨn vi vỊ ®ét biÕn cÊu trĩc NST.
- GV kiĨm tra trªn tiªu b¶n, x¸c nhËn
- HS quan s¸t tranh c©m c¸c d¹ng ®ét biÕn cÊu trĩc NST vµ ph©n biƯt tõng d¹ng.
- 1 HS lªn chØ tranh, gäi tªn tõng d¹ng ®ét biÕn.
- C¸c nhãm quan s¸t d­íi kÝnh hiĨn vi.
- l­u ý: quan s¸t ë béi gi¸c bÐ råi chuyĨn sang quan s¸t ë béi gi¸c lín.
- VÏ l¹i h×nh ®· quan s¸t ®­ỵc,
Ho¹t ®éng 3: NhËn biÕt mét sè kiĨu ®ét biÕn sè l­ỵng NST
- GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh: bé NST ng­êi b×nh th­êng vµ cđa bƯnh nh©n §ao.
- GV h­íng dÉn c¸c nhãm quan s¸t tiªu b¶n hiĨn vi bé NST ë ng­êi vµ bƯnh nh©n §ao (nÕu cã).
- So s¸nh ¶nh chơp hiĨn vi bé NST ë d­a hÊu.
- So s¸nh h×nh th¸i thĨ ®a béi víi thĨ l­ìng béi.
- HS quan s¸t, chĩ ý sè l­ỵng NST ë cỈp 21.
- C¸c nhãm sư dơng kÝnh hiĨn vi, quan s¸t tiªu b¶n, ®èi chiÕu víi ¶nh chơp vµ nhËn biÕt cỈp NST bÞ ®ét biÕn.
- HS quan s¸t, so s¸nh bé NST ë thĨ l­ìng béi víi thĨ ®a béi.
- HS quan s¸t ghi nhËn xÐt vµo b¶ng theo mÉu.
§èi t­ỵng quan s¸t
§Ỉc ®iĨm h×nh th¸i
ThĨ l­ìng béi
ThĨ ®a béi
1.
2.
3.
4.
4. NhËn xÐt - ®¸nh gi¸
- GV nhËn xÐt tinh thÇn, th¸i ®é thùc hµnh cđa c¸c nhãm.
- NhËn xÐt chung kÕt qu¶ giê thùc hµnh.
5. DỈn dß
- ViÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 26 SGK.
- S­u tÇm tranh ¶nh minh ho¹ th­êng biÕn.
- Mang mÉu vËt: mÇm khoai lang mäc trong tèi vµ ngoµi ¸nh s¸ng. Th©n c©y dõa n­íc mäc ë m« ®Êt cao vµ tr¶i trªn mỈt n­íc. 
Ngµy: 03/12/ 2009
TiÕt 28: Thùc hµnh: Quan s¸t th­êng biÕn
A. Mơc tiªu.
- Häc sinh nhËn biÕt mét sè th­êng biÕn ph¸t sinh ë mét sè ®èi t­ỵng th­êng gỈp qua tranh, ¶nh vµ mÉu vËt sèng.
- Qua tranh, ¶nh HS ph©n biƯt sù kh¸c nhau gi÷a th­êng biÕn vµ ®ét biÕn.
- Qua tranh ¶nh vµ mÉu vËt sèng rĩt ra ®­ỵc:
+ TÝnh tr¹ng chÊt l­ỵng phơ thuéc chđ yÕu vµo kiĨu gen, kh«ng hoỈc rÊt Ýt chÞu t¸c ®éng cđa m«i tr­êng.
+ TÝnh tr¹ng sè l­ỵng th­êng chÞu ¶nh h­ëng nhiỊu cđa m«i tr­êng.
- RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, kÜ n¨ng thùc hµnh.
II. ChuÈn bÞ
- Tranh ¶nh minh ho¹ th­êng biÕn.
- ¶nh chơp th­êng biÕn.
- MÉu vËt: 	+ MÇm khoai lang mäc trong tèi vµ ngoµi s¸ng.
	+ 1 th©n c©y rau dõa n­íc tõ m« ®Êt bß xuèng ven bê vµ tr¶i trªn mỈt n­íc.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc
2.KiĨm tra 
3.Bµi häc:
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng 1: NhËn biÕt mét sè th­êng biÕn
- GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh, ¶nh, mÉu vËt c¸c ®èi t­ỵngvµ:
+ NhËn biÕt th­êng biÕn ph¸t sinh d­íi ¶nh h­ëng cđa ngo¹i c¶nh.
+ Nªu c¸c nh©n tè t¸c ®éng g©y th­êng biÕn.
- GV chèt ®¸p ¸n.
- HS quan s¸t kÜ c¸c tranh, ¶nh vµ mÉu vËt: MÇm khoai lang, c©y rau dõa n­íc.
- Th¶o luËn nhãm ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng b¸o c¸o thu ho¹ch.
- §¹i diƯn nhãm tr×nh bµy.
§èi t­ỵng
§iỊu kiƯn m«i tr­êng
KiĨu h×nh t­¬ng øng
Nh©n tè t¸c ®éng
1. MÇm khoai
- Cã ¸nh s¸ng
- Trong tèi
- MÇm l¸ cã mµu xanh
- MÇm l¸ cã mµu vµng
- ¸nh s¸ng
2. C©y rau dõa n­íc
- Trªn c¹n
- Ven bê
- Trªn mỈt n­íc
- Th©n l¸ nhá
- Th©n l¸ lín
- Th©n l¸ lín h¬n, rƠ biÕn thµnh phao.
- §é Èm
3. C©y m¹
- Trong bãng tèi
- Ngoµi s¸ng
- Th©n l¸ mµu vµng nh¹t.
- Th©n l¸ cã mµu xanh
- ¸nh s¸ng
Ho¹t ®éng 2: Ph©n biƯt th­êng biÕn vµ ®ét biÕn
- GV h­íng dÉn HS quan s¸t trªn ®èi t­ỵng l¸ c©y m¹ mäc ven bê vµ trong ruéng, th¶o luËn:
- Sù sai kh¸c gi÷a 2 c©y m¹ mäc ë 2 vÞ trÝ kh¸c nhau ë vơ thø 1 thuéc thÕ hƯ nµo?
- C¸c c©y lĩa ®­ỵc gieo tõ h¹t cđa 2 c©y trªn cã kh¸c nhau kh«ng? Rĩt ra kÕt luËn g×?
- T¹i sao c©y m¹ ë ven bê ph¸t triĨn kh«ng tèt b»ng c©y m¹ trong ruéng?
- GV yªu cÇu HS ph©n biƯt th­êng biÕn vµ ®ét biÕn.
- C¸c nhãm quan s¸t tranh, th¶o luËn vµ nªu ®­ỵc:
+ 2 c©y m¹ thuéc thÕ hƯ thø 1 (biÕn dÞ trong ®êi c¸ thĨ)
+ Con cđa chĩng gièng nhau (biÕn dÞ kh«ng di truyỊn)
+ Do ®iỊu kiƯn dinh d­ìng kh¸c nhau.
- 1 vµi HS tr×nh bµy, líp nhËn xÐt, bỉ sung.
Ho¹t ®éng 3: NhËn biÕt ¶nh h­ëng cđa m«i tr­êng ®èi víi tÝnh tr¹ng sè l­ỵng vµ tÝnh tr¹ng chÊt l­ỵng
- GV yªu cÇu HS quan s¸t ¶nh 2 luèng su hµo cđa cïng 1 gièng, nh­ng cã ®iỊu kiƯn ch¨m sãc kh¸c nhau.
- H×nh d¹ng cđ su hµo ë 2 luèng kh¸c nhau nh­ thÕ nµo?
- Rĩt ra nhËn xÐt.
- HS nªu ®­ỵc:
+ H×nh d¹ng gièng nhau (tÝnh tr¹ng chÊt l­ỵng).
+ Ch¨m sãc tèt " cđ to. Ch¨m sãc kh«ng tèt " cđ nhá (tÝnh tr¹ng sè l­ỵng)
- NhËn xÐt: tÝnh tr¹ng chÊt l­ỵng phơ thuéc kiĨu gen, tÝnh tr¹ng sè l­ỵng phơ thuéc ®iỊu kiƯn sèng
4. NhËn xÐt - ®¸nh gi¸
- GV nhËn xÐt tinh thÇn, th¸i ®é thùc hµnh cđa c¸c nhãm.
- NhËn xÐt chung kÕt qu¶ giê thùc hµnh.
- Nh¾c HS thu dän vƯ sinh líp häc.
 DỈn dß
- ViÕt b¸o c¸o thu ho¹ch.
- §äc tr­íc bµi 28.