Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 56 đến 67 - Năm học 2007-2008
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
+ Phân tích được những điểm giống và khác nhau giữa các phản xạ có điều kiện ở người với các PXCĐK ở động vật nói chung và thú nói riêng
+ Trình bày vai trò của tiếng nói, chữ viết và khả năng tư duy trừu tượng ở người
2. Kĩ năng:tư duy, suy luận, hoạt động nhóm
3. Thái độ: Giáo dục ý thức học tập, xây dựng các thói quen, nếp sống văn hoá
II. Phương pháp dạy học: trực quan, thảo luận nhóm, vấn đáp
III. Phương tiện dạy học:
1. Giáo viên:
+ Tranh cung phản xạ
+ Tranh các vùng vỏ não
2. Học sinh: xem bài trước ở nhà
IV .Tiến trình bài học:
* Mở bài: Sự thành lập và ức chế PXCĐK có ý nghĩa rất lớn trong đời sống. Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu sự giống và khác nhau giữa các PXCĐK ở người và động vật
* Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Sự thành lập và ức chế các PXCĐK ở người
+ Mục tiêu: Hiểu rõ sự thành lập và ức chế PXCĐK ở người, từ đó chỉ ra được sự giống và khác nhau giữa các PXCĐK ở người và động vật
+ Tiến hành:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
+ Yêu cầu học sinh đọc thông tin SGK ghi nhớ kiến thức
+ Hỏi: Tìm ví dụ trong đời sống thực tiễn về sự thành lập các phản xạ mới và ức chế các phản xạ cũ không còn thích hợp nữa?
+ Nhấn mạnh: PXCĐK hình thành ở trẻ từ rất sớm. Khi PXCĐK không được củng cố ức chế sẽ xuất hiện
+ Hỏi: Sự thành lập và ức chế PXCĐK ở người giống và khác ở động vật những điểm nào? Cho ví dụ?
+ Gọi học sinh trình bày Chốt lại kiến thức + Đọc thông tin, ghi nhớ kiến thức:
- PXCĐK hình thành ở trẻ từ rất sớm
- Bên cạnh sự thành lập, xảy ra quá trình ức chế giúp cơ thể thích nghi với đời sống
+ Lấy ví dụ: thói quen dậy đúng giờ và sự ức chế thói quen này .
+ Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi:
- Giống hhau về quá trình thành lập và ức chế PXCĐK và ý nghĩa của chúng đối với đời sống
- Khác nhau về số lượng phản xạ, mức độ phức tạp của phản xạ
TuyÕn tơy vµ tuyÕn trªn thËn cã vai trß quan tränđtong ®iỊu hßa lỵng ®êng trong m¸u . VËy ho¹t ®éng cđa 2 tuyÕn nµy nh thÕ nµo ®bµi míi Ho¹t ®éng 1 TuyÕn tơy - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái : + h·y nªu chøc n¨ng cđa tuyÕn tơy mµ em biÕt ? - HS nªu râ 2 chøc n¨ng cđa tuyÕn tơy lµ : TiÕt dÞch tiªu hãa vµ tiÕt hooc m«n. - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 57.1, ®äc th«ng tin chøc n¨ng cđa tuyÕn tơy ®ph©n biƯt chøc n¨ng néi tiÕt vµ chøc n¨ng ngäai tiÕt cđa tuyÕn tơy dùa trªn cÊu t¹o ? - HS quan s¸t kü h×nh , kÕt hỵp víi th«ng tin SGK ®th¶o luËn ®¸p ¸n + Chøc n¨ng ngo¹i tiÕt : Do c¸c tÕ bµo tiÕt dÞch tơy® èng dÉn . + Chøc n¨ng néi tiÕt : do c¸c tÕ bµo ë ®¶o tơy tiÕt ra hooc m«n. - GV hoµn thiƯn l¹i kiÕn thøc . - §¹i diƯn nhãm ph¸t biĨu , c¸c nhãm kh¸c ph¸t biĨu , c¸c nhãm kh¸c bỉ sung. - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin vµ vai trß cđa Hooc m«n tuyÕn tơy ® tr×nh bµy tãm t¾t qu¸ tr×nh ®iỊu hßa lỵng ®êng huyÕt ë møc ỉn ®Þnh - GV hoµn chØnh kiÕn thøc . - GV liªn hƯ t×nh tr¹ng bƯnh lý : +BƯnh tiĨu ®êng . + Chøng h¹ huyÕt ¸p. - HS dùa vµo th«ng tin SGK ® rao dỉi nhãm thèng nhÊt ý kiÕn . Yªu c©ïu nªu ®ỵc : + Khi ®êng huyÕt t¨ng TÕ bµo b: tiÕt In sulin. T¸c dơng chuyĨn Gluc«z¬ ® glic«gen. + Khi ®êng huyÕt gi¶m ® TÕ bµoa tiÕt Glucg«n. t¸c dơng chuyĨn Glic«gen ® Glu c«z¬ - §¹i diƯn nhãm ph¸t biĨu nhãm kh¸c bỉ sung. KÕt luËn - Vai trß cđa hỗc m«n : + Nhê t¸c dơng ®èi lËp cđa 2 lo¹i Hỗc m«n ® tØ lƯ ®êng huyÕt lu«n ỉn ®Þnh ®®¶m b¶o ho¹t ®«ng sinh lý diƠn ra b×nh thêng . Ho¹t ®éng 2 TuyÕn trªn thËn - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 57.2® tr×nh bµy kh¸i qu¸t cÊu t¹o cđa tuyÕn trªn thËn ? - GV treo tranh , gäi HS lªn tr×nh bµy . - GV hoµn thiƯn kiÕn thøc . - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK (tr.180) ® nªu chøc n¨ng cđa Hooc m«n tyÕn trªn thËn? + Vá tuyÕn +Tđy tuyÕn ? - GV lu ý HS : Hooc m«n phÇn tđy tuyÕn trªn thËn cïng glucag«n ( tuyÕn tơy ) ® ®iỊu chØnh lỵng ®êng huyÕt khi bÞ h¹ ®êng huyÕt . - HS lµm viƯc ®éc lËp víi SGK , t×m hiĨu , ghi nhí cÊu t¹o tuyÕn trªn thËn. - Mét HS lªn m« t¶ vÞ trÝ, cÊu t¹o cđa tuyÕn trªn tranh . Líp theo dâi bỉ sung . - HS tr×nh bµy l¹i vai trß cđa Hooc m«n nh phÇn th«ng tin . KÕt luËn - VÞ trÝ : Gåm 1 ®«i n»m trªn ®Ønh 2 qu¶ thËn . - CÊu t¹o : + PhÇn vor : 3 líp + PhÇn tđy . - Chøc n¨ng : SGK(tr.180) iv.kiĨm tra ®¸nh gi¸ 1- LËp b¶ng tỉng kÕt vai trß cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt theo mÉu b¶ng 56.2 (tr.178 SGK). 2. Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ vai trß cđa tuyÕn trªn thËn v. dỈn dß -Häc bµi theo néi dung SGK. -Lµm c©u hái 3 vµo vë. -§äc mơc "em cã biÕt?" Ngµy d¹y:18/4/2007 tuyÕn sinh dơc TiÕt: 61 i. mơc tiªu 1. KiÕn thøc - Tr×nh bµy ®ỵc chøc n¨ng cđa tinh hoµn vµ buång trøng. - KĨ tªn c¸c hooc m«n sinh dơc nam vµ hooc m«n sinh dơc n÷. - HiĨu râ ¶nh hëng cđa hỗc m«n sinh dơc nam vµ n÷ ®Õn nh÷ng biÕn ®ỉi c¬ thỊ ë tuỉi d¹y th×. 2. Kü thuËt. Ph¸t triĨn kü n¨ng quan s¸t ph©n tÝch kªnh h×nh. 3. Th¸i ®é. Gi¸o dơc ý thøc vƯ sinh vµ b¶o vƯ c¬ thĨ. ii. ®å dïng d¹y - häc - Tranh phãng to h×nh 58.1; 28.2; 58.3 - Ph«t« b¶ng 58.1; 58.2 (®đ sè lỵng HS). iii. ho¹t ®éng d¹y - häc Më bµi: Khi ph¸t triĨn ®Õn ®é tuỉi nhÊt ®Þnh c¬ thĨ c¸c em b¾t ®Çu cã nh÷ng biÕn ®ỉi. Nh÷ng biÕn ®ỉi ®ã do ®©u mµ cã ® bµi míi. Sau ®ã GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin ® t×m hiĨu chøc n¨ng kÐp cđa tinh hoµn vµ buång chøng. Ho¹t ®éng 1 Tinh hoµn vµ hooc m«n sinh dơc nam Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh - gi¸o viªn híng dÉn häc sinh quan s¸t h×nh 58.1; 58.2 ® lµm bµi tËp ®iỊn tõ (tr.182) - C¸ nh©n lµm viƯc ®éc lËp víi SGK, quan s¸t kü h×nh ®äc chĩ thÝch ® tù thu nhËn kiÕn thøc. - Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt tõ cÇn ®iỊn. - §¹i diƯn nhãm ph¸t biĨu, c¸c nhãm kh¸c bỉ sung - GV nhËn xÐt,c«ng bè ®¸p ¸n ®ĩng 1. LH, FSH 2. TÕ bµi kÏ 3. Testosteron. ® Nªu chøc n¨ng cđa tinh hoµn? - HS dùa vµo bµi tËp ®· hoµn chØnh tù rĩt ra kÕt luËn - GV ph¸t bµi tËp b¶ng 58.1 cho c¸c HS nam ® yªu cÇu c¸c em ®¸nh dÊu vµo nh÷ng dÊu hiƯu cã ë b¶n th©n. - HS nam ®äc kü néi dung b¶ng 58.1, ®¸nh dÊu vµo c¸c « lùa chän. - Thu bµi tËp nép cho GV. - GV nªu nh÷ng dÊu hiƯu xuÊt hiƯn ë tuỉi dËy th× nh b¶nt 58.1 (SGK). - NhÊn m¹nh xuÊt tinh lÇn ®Çu lµ dÊu hiƯu cđa giai ®o¹n dËy th× chÝnh thøc. - GV lu ý gi¸o dơc ý thøc gi÷ vƯ sinh - DÊu hiƯu xuÊt hiƯn ë tđ«i dËy th× cđa nam (B¶ng 58.1) KÕt luËn - Tinh hoµn + S¶n sinh tinh trïng. + TiÕt hooc m«n sinh dơc nam Testosteron - Hooc m«n sinh dơc nam g©y biÕn ®ỉi c¬ thĨ ë tuỉi dËy th× cđa nam. - DÊu hiƯu xuÊt hiƯn ë tuỉi dËy th× cđa nam (b¶ng 58.1). Ho¹t ®éng 2 Buång trøng vµ hooc m«n sinh dơc n÷ - GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh 58.3 ® lµm bµi tËp ®iỊn tõ (tr.183) - C¸ nh©n quan s¸t kü h×nh t×m hiĨu qu¸ tr×nh ph¸t triĨn trøng (tõ c¸c nang trøng gèc) vµ tiÕt Hooc m«n buång trøng. - Trao ®ỉi trong nhãm, lùa chän tõ cÇn thiÕt. - GV nhËn xÐt, c«ng bè ®¸p ®ĩng: 1. TuyÕn yªn 2. Nang trøng 3. ¥strogen 4. Progesteron - §¹i diƯn ph¸t biĨu, c¸c nhãm kh¸c bỉ sung. ® nªu chøc n¨ng cđa buång trøng? - HS dùa vµo bµi tËp ®· hoµn chØnh ® rĩt ra kÕt luËn - HS n÷ ®äc kü néi dung b¶ng 58.2, ®¸nh dÊu vµo c¸c « lùa chän - Thu bµi tËp nép cho GV. - GV ph¸t bµi tËp b¶ng 58.2 cho c¸c HS n÷ ® yªu cÇu häc sinh ®¸nh dÊu vµo « trèng c¸c dÊu hiƯu cđa b¶n th©n. - GV tỉng kÕt l¹i nh÷ng dÊu hiƯu xuÊt hiƯn ë tuỉi dËy th× nh b¶ng 58.2 - NhÊn m¹nh: Kinh nguyƯt lÇn ®Çu lµ dÊu hiƯu cđa giai ®o¹n dËy th× chÝnh thøc. - GV gi¸o dơc ý thøc gi÷ vƯ sinh kinh nguyƯt. KÕt luËn - Buèng trøng: + S¶n sinh trøng: + TiÕt Hooc m«n sinh dơc n÷ ¥strogen. + ¥strogen g©y biÕn ®ỉi c¬ thĨ ë tđ«i dËy th× cđa n÷. - DÊu hiƯu xuÊt hiƯn ë tuỉi dËy th× cđa n÷ (B¶ng 58.2). iv. kiĨm tra ®¸nh gi¸ 1. Tr×nh bµy chøc n¨ng cđa tinh hoµn vµ buång trøng? 2. Nªu chøc n¨ng cđa tuyÕn sinh dơc? V× sao nãi tuyÕn sinh dơc võa lµ tuyÕn néi tiÕt võa lµ tuyÕn ngo¹i tiÕt? 3. Nguyªn nh©n dÉn tíi biÕn ®ỉi c¬ thĨ ë tuỉi dËy th× ë nam vµ n÷? v. dỈn dß - Häc bµi theo néi dung SGK - §äc mơc "Em cã biÕt?". - ¤n l¹i toµn bé ch¬ng néi tiÕt. Ngµy d¹y:20/4/2007 sù ®iỊu hoµ vµ phèi hỵp Ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt TiÕt: 62 i. mơc tiªu. 1. KiÕn thøc. - Nªu ®ỵc c¸c vÝ dơ ®Ĩ chøng minh c¬ thĨ tù ®iỊu hoµ trong ho¹t ®éng néi tiÕt. - HiĨu râ ®ỵc sù phèi hỵp trong ho¹t ®éng néi tiÕt ®Ĩ gi÷ v÷ng tÝnh ỉn ®Þnh cđa m«i trêng trong. 2. Kü n¨ng - Ph¸t triĨn kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh. - Kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm 3. Th¸i ®é Gi¸o dơc ý thøc gi÷ g×n søc khoỴ. ii. ®å dïng d¹y - häc Tranh phãng to h×nh 59.1; 59.2; 59.3 iii. ho¹t ®éng d¹y - häc Më bµi: Cịng nh hƯ thÇn kinh, trong ho¹t ®éng néi tiÕt cịng cã c¬ thĨ tù ®iỊu hoµ ®Ĩ ®¶m b¶o lỵng hooc m«n tiÕt ra võa ®đ nhê c¸c th«ng tin ngỵc. ThiÕu th«ng tin nµy sÏ dÉn ®Õn sù rèi lo¹i trong ho¹t ®éng néi tiÕt vµ c¬ thĨ sÏ l©m vµo t×nh tr¹ng bƯnh lý ® Bµi h«m nay sÏ t×m hiĨu sù ®iỊu hoµ vµ phèi hỵp ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt. Ho¹t ®éng 1 ®iỊu hoµ ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh -GV yªu cÇu häc sinh: KĨ tªn c¸c tuyÕn néi tiÕt chÞu ¶nh hëng cđa c¸c hooc m«n tuyÕn yªn? - HS liƯt kª ®ỵc c¸c tuyÕn néi tiÕt: tuyÕn sinh dơc, tuyÕn gi¸p, tuyÕn trªn thËn. - GV tỉng kÕt l¹i kiÕn thøc. Yªu cÇu häc sinh rĩt ra kÕt luËn vỊ vai trß tuyÕn ®èi víi ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt. - 1 - 2 häc sinh ph¸t biĨu, líp nhËn xÐt bỉ sung. - HS tù rĩt ra kÕt luËn. - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin, quan s¸t h×nh 59.1 vµ 59.2 ® tr×nh bµy sù ®iỊu hoµ ho¹t ®éng cđa: + TuyÕn gi¸p + TuyÕn trªn thËn + HS nghiªn cøu th«ng tin, quan s¸t kü h×nh 59.1, 59.2. Lu ý: . T¨ng cêng . K×m h·m - Th¶o luËn trong nhãm thèng nhÊt ý kiÕn ® ghi ra nh¸p sù ®iỊu hoµ ho¹t ®éng cđa tõng tuyÕn néi tiÕp. - GV gäi HS lªn tr×nh bµy trªn tranh - GV hoµn thiƯn kiÕn thøc - §¹i diƯn nhãm lÇn lỵt lªn tr×nh bµy trªn h×nh 59.1 vµ 59.2, c¸c nhãm kh¸c bỉ sung. KÕt luËn: - TuyÕn yªu tiÕt hooc m«n ®iỊu khiĨn sù ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt - Ho¹t ®éng cđa tuyÕn yªu t¨ng cêng hay k×m h·m chÞu sù chi phè cđa c¸c hooc m«n do c¸c tuyÕn néi tiÕt ra ® ®ã lµ c¬ chÕ tù ®iỊu hoµ c¸c tuyÕn n«i tiÕt nhê th«ng tin ngỵc. Ho¹t ®éng 2 Sù phèi hỵp ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt - GV yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái: + Lỵng ®êng trong m¸u t¬ng ®èi ỉn ®Þnh do ®©u? - HS cã thĨ vËn dơng kiÕn thøc chøc n¨ng cđa Hooc m«n tuyÕn tuþ ®Ĩ tr×nh bµy - GV ®a th«ng tin: trong thùc tÕ khi lỵng ®êng trong m¸u gi¶m m¹nh ® nhiỊu tuyÕn néi tiÕt cïng phèi hỵp ho¹t ®éng ® t¨ng ®êng huyÕt. - Líp theo dâi nhËn xÐt, bỉ sung. - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin, quan s¸t h×nh 59.3 ® tr×nh bµy sù phèi hỵp ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt khi ®êng huyÕt gi¶,? - C¸ nh©n lµm viƯc ®éc lËp víi SGK ® ghi nhí th«ng tin. - Trao ®ỉi nhãm thèng nhÊt ýkiÕn ® ghi ra nh¸p. - Yªu cÇu nªu ®ỵc sù phèi hỵp cđa: + Glucag«n (tuyÕn tuþ). + Cỗctiz«n (vá tuyÕn trªn thËn). ® t¨ng ®êng huyÕt. * Ngoµi ra: + A®rªnalin + Noa®rªnalin. PhÇn tủ tuyÕn gãp phÇn cïng Glucag«n lµm t¨ng ®êng huyÕt. - §¹i diƯn nhãm lªn tr×nh bµy trªn tranh, c¸c nhãm kh¸c bỉ sung. - Sù phèi hỵp ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt thĨ hiƯn nh thÕ nµo? Häc sinh tù rĩt ra kÕt luËn KÕt luËn: C¸c tuyÕn néi tiÕt trong c¬ thĨ cã sù phèi hỵp ho¹t ®éng ® ®¶m b¶o c¸c qu¸ tr×nh sinh lÝ trong c¬ thĨ diƠn ra b×nh thêng. iv. kiĨm tra ®¸nh gi¸ 1. Nªu râ mèi quan hƯ trong ho¹t ®éng ®iỊu hoµ cđa tuyÕn yªu ®èi víi c¸c tuyÕn néi tiÕt. 2. LÊy vÝ dơ, nªu râ ®ỵc sù phèi hỵp trong ho¹t ®éng néi tiÕt ®Ĩ gi÷ v÷ng ®ỵc tÝnh ỉn ®Þnh cđa m«i trêng trong. v. dỈn dß -Häc bµi theo néi dung SGK. -T×m thªm c¸c vÝ dơ minh ho¹ cho kiÕn thøc ë mơc 1 vµ mơc Ngµy d¹y:26/4/2007 Ch¬ng XI: Sinh s¶n c¬ quan sinh dơc nam TiÕt :63 i. mơc tiªu. 1. KiÕn thøc. -Häc sinh ph¶i kĨ tªn vµ x¸c ®Þnh ®ỵc c¸c bé phËn trong c¬ quan sinh dơc nam vµ ®êng ®i cđa tinh trïng tõ n¬i sinh s¶n ®Õn khi ra ngoµi c¬ thĨ. -Nªu ®ỵc chøc n¨ng c¬ b¶n cđa c¸c bé phËn ®ã. -Nªu râ ®Ỉc ®iĨm cđa tinh trïng. 2. Kü n¨ng RÌn c¸c kü n¨ng - Quan s¸t tranh h×nh nhËn biÕt kiÕn thøc - Ho¹t
File đính kèm:
- giao an sinh 8 T 56 - tiet 67.doc