Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 1 đến 14

iều sợi cơ tập trung thành bó 
 2) Tế bào cơ: (sợi cơ) gồm nhiều tơ cơ, có 2 loại tơ cơ xếp xen kẽ tạo thành vân tối và vân sáng: 
Tơ cơ dày ® vân tối. 
Tơ cơ mãnh ® vân sáng. 
Ngoài ra, giữa 2 đ.vị cấu trúc còn có tiết cơ. 	
Khi cơ co: Tơ cơ mãnh xuyên sâu vào vùng phân bố của tơ cơ dày làm tế bào cơ ngắn lại. 
Bài mới: 
Mở bài: Hãy nêu hiện tượng xảy ra khi làm việc với một động tác nhưng em làm nhiều lần thì cảm giác cơ như thế nào ? Làm thế nào để rèn luyện cơ ? 
Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu hoạt động của cơ và nghiên cứu công của cơ
Mục tiêu: Học sinh chỉ ra được cơ sinh ra công và được sử dụng vào các công việc. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Yªu cÇu HS lµm bµi tËp SGK.
- Tõ bµi tËp trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ sù liªn quan gi÷a c¬, lùc vµ sù co c¬?
- Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin ®Ó tr¶ lêi c©u hái:
- ThÕ nµo lµ c«ng cña c¬? C¸ch tÝnh?
- C¸c yÕu tè nµo ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña c¬?
- H·y ph©n tÝch 1 yÕu tè trong c¸c yÕu tè ®· nªu?
- GV gióp HS rót ra kÕt luËn.
- Yªu cÇu HS liªn hÖ trong lao ®éng.H.dẫn hs hoàn thành bài tập mục Ñ. 
Thuyết trình công cơ theo thông tin ô ‘ sách giáo khoa. 
Cá nhân đọc thông tin, hoàn thành bài tập. 
- HS chän tõ trong khung ®Ó hoµn thµnh bµi tËp:
1- co; 2- lùc ®Èy; 3- lùc kÐo.
+ Ho¹t ®éng cña c¬ t¹o ra lùc lµm di chuyÓn vËt hay mang v¸c vËt.
- HS t×m hiÓu th«ng tin SGK kÕt hîp víi kiÕn thøc ®· biÕt vÒ c«ng c¬ häc, vÒ lùc ®Ó tr¶ lêi, rót ra kÕt luËn.
Đại diện phát biểu, bổ sung. 
+ HS liªn hÖ thùc tÕ trong lao ®éng
Nghe giáo viên thuyết trình. 
I. Công cơ: 
Khi cơ co tạo ra một lực để sinh công (công cơ). 
Công cơ dùng để vận động và lao động. 
Hoạt động2: Tìm hiểu nguyên nhân sự mỏi cơ.
Mục tiêu: Nêu được ng.nhân sự mỏi cơ và b.pháp rèn luyện cơ lâu mỏi. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Hướng dẫn học sinh quan sát thí nghiệm nghiên cứu sự mỏi cơ qua “máy ghi công của cơ”. 
Lần 1: Với quả cân 500 g cho ngón tay co nhịp nhàng => đếm xem co được bao nhiêu lần thì mỏi. 
Lần 2: Với quả cân trên ngón tay nhanh tối đa đếm mỏi và biên độ co cơ b.đổi như thế nào ? 
Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm trong 5’: 4 câu hỏi ở mục II
- GV h­íng dÉn t×m hiÓu b¶ng 10 SGK vµ ®iÒn vµo « trèng ®Ó hoµn thiÖn b¶ng.
- Yªu cÇu HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi :
- Qua kÕt qu¶ trªn, em h·y cho biÕt khèi l­îng cña vËt nh­ thÕ nµo th× c«ng c¬ s¶n sinh ra lín nhÊt ?
- Khi ngãn tay trá kÐo råi th¶ qu¶ c©n nhiÒu lÇn, cã nhËn xÐt g× vÒ biªn ®é co c¬ trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm kÐo dµi ?
- HiÖn t­îng biªn ®é co c¬ gi¶m khi c¬ lµm viÖc qu¸ søc ®Æt tªn lµ g× ?
-Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái :
- Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn sù mái c¬ ?
a. ThiÕu n¨ng l­îng
b. ThiÕu oxi
c. Axit l¨ctic ø ®äng trong c¬, ®Çu ®éc c¬
d. C¶ a, b, c ®Òu ®óng.
-Mái c¬ ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ, lao ®éng vµ häc tËp nh­ thÕ nµo?
- Lµm thÕ nµo ®Ó c¬ kh«ng bÞ mái, lao ®éng vµ häc tËp ®¹t kÕt qu¶?
- Khi mái c¬ cÇn lµm g×?
Ng.nhân sự mỏi cơ do đâu ? 
Biện pháp chống mỏi cơ cần làm gì ? 
Bs, hoàn chỉnh nội dung: tinh thần cũng cần thoải mái 
Cá nhân quan sát thí nghiệm theo hướng dẫn, 
Đọc thông tin, thảo luận nhóm đ.diện pbiểu, bổ sung. 
- 1 HS lªn lµm 2 lÇn:
+ LÇn 1: co ngãn tay nhÞp nhµng víi qu¶ c©n 500g, ®Õm xem c¬ co bao nhiªu lÇn th× mái.
+ LÇn 2 : víi qu¶ c©n ®ã, co víi tèc ®é tèi ®a, ®Õm xem c¬ co ®­îc bao nhiªu lÇn th× mái vµ cã biÕn ®æi g× vÒ biªn ®é co c¬.
- Dùa vµo c¸ch tÝnh c«ng HS ®iÒn kÕt qu¶ vµo b¶ng 10.
- HS theo dâi thÝ nghiÖm, quan s¸t b¶ng 10, trao ®æi nhãm vµ nªu ®­îc :
+ Khèi l­îng cña vËt thÝch hîp th× c«ng sinh ra lín.
+ Biªn ®é co c¬ gi¶m dÉn tíi ngõng khi c¬ lµm viÖc qu¸ søc.
- HS nghiªn cøu th«ng tin ®Ó tr¶ lêi :
®¸p ¸n d. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn.
- HS liªn hÖ thùc tÕ vµ tr¶ lêi.
+ Mái c¬ lµm cho c¬ thÓ mÖt mái, n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m.
- Liªn hÖ thùc tÕ vµ rót ra kÕt luËn.
Nghe giáo viên bổ sung hoàn chỉnh nội dung. 
II. Sự mỏi cơ: là cơ làm việc quá sức và kéo dài dẫn đến biên độ co cơ giảm
1) Nguyên nhân sự mỏi cơ: Lượng oxi cung cấp cho cơ bị thiếu nên tích tụ axit lactic đầu độc cơ. 
2) Biện pháp chống mỏi cơ: 
Hít thở sâu 
Nghỉ ngơi, 
Xoa bóp cơ 
Uống nước đường. 
* Để giúp cơ làm việc dẻo dai (nâng cao năng suất lao động) cần: 
Lao động vừa sức, nghỉ ngơi hợp lí. 
Thường xuyên luyện tập TDTT => tăng khả năng co cơ và sức chịu đựng của cơ. 
Tiểu kết: Cần l.động p.hợp với nghỉ ngơi hợp lí để nâng cao năng suất làm việc của cơ. 
Hoạt động3: Tìm hiểu cách rèn luyện cơ.
Mục tiêu: Nêu được ý nghĩa của luyện tập cơ và chỉ ra các biện pháp luyện tập cơ. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Y.cầu h.s thảo luận nhóm trong 3’ trả lời 4 câu hỏi mục Ñ 
Bs: yếu tố: t.kinh, thể tích cơ, lực co cơ, khả năng dẻo dai. => l.tập giúp cơ p.triển ® cơ thể cân đối 
Yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c¸c c©u hái:
- Kh¶ n¨ng co c¬ phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo ?
- Nh÷ng ho¹t ®éng nµo ®­îc coi lµ sù luyÖn tËp c¬?-? LuyÖn tËp th­êng xuyªn cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ®Õn c¸c hÖ c¬ quan trong c¬ thÓ vµ dÉn tíi kÕt qu¶ g× ®èi víi hÖ c¬?
- Nªn cã ph­¬ng ph¸p nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶?
B.Hồ: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình...”
Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi theo hướng dẫn; đại diện phát biểu, bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. 
- Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt c©u tr¶ lêi.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, bæ sung. Nªu ®­îc:
+ Kh¶ n¨ng co c¬ phô thuéc:
ThÇn kinh: s¶ng kho¸i, ý thøc tèt.
ThÓ tÝch cña b¾p c¬: b¾p c¬ lín dÉn tíi co c¬ m¹nh.
Lùc co c¬
Kh¶ n¨ng dÎo dai, bÒn bØ.
+ Ho¹t ®éng coi lµ luyÖn tËp c¬: lao ®éng, TDTT th­êng xuyªn...
+ Lao ®éng, TDTT ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c¬ quan...
- Rót ra kÕt luËn.
Nghe giáo viên bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. 
III. Thường xuyên luyện tập để rèn luyện cơ:
 Luyện tập TDTT và lao động vừa sức giúp: 
Tăng thể tích cơ ® tăng lực cơ. 
Tăng năng lực hoạt động của hệ hô hấp, tiêu hoá, tuần hoàn, t.kinh ® tinh thần sảng khoái ® làm việc có năng suất cao. 
Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. 
Dặn dò: 
Hướng dẫn học sinh mục “Trò chơi”; coi mục “Em có biết”
Hướng dẫn học sinh kẻ trước bảng 11 trang 38. Học bài, xem trước nội dung bài 
v. Rót kinh nghiÖm:
Néi dung:
Ph­¬ng ph¸p:
TiÕn tr×nh
Thêi gian
NS: 
NG: 
 TiÕt 11
Bµi 11 : tiÕn ho¸ cña hÖ vËn ®éng 
 Vµ vÖ sinh hÖ vËn ®éng 
I.	Mục tiêu: 
1) Kiến thức: 
Biết: Nêu được sự khác nhau giữa bx người và thú 
Hiểu: Tiến hoá của người so với đ.v thể hiện ở hệ cơ xương. 
Vận dụng: Giữ v.sinh rèn luyện thân thể chống các bệnh về cơ xương ở tuổi thiếu niên. 
Kỹ năng: rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp kiến thức 
Thái độ: Giáo dục ý thức giữ vệ sinh hệ vận động phòng các tật về cột sống. 
Chuẩn bị: 
Giáo viên: 
Tranh vẽ phóng to: Hình11-1 – 11-5. 
Bảng phụ: Ghi nội dung Bảng 11. 
Mô hình: Bộ xương người và bộ xương thú (hoặc tranh bx thú - thỏ) 
Phiếu trắc nghiệm: Đặc điểm có ở người, không có ở đ.v. 
Hoc sinh: Kẻ trước nội dung bảng 11 vào bảng nhóm. 
Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại. 
Tiến trình dạy học: 
Kiểm tra bài cũ: Giải thích vì sao VĐV bơi lội, chạy, nhảy hay bị chuột rút ? Biện pháp chống mỏi cơ ? 
Đáp án: 
Do vận động nhiều, quá sức. 
Biện pháp chống mỏi cơ: Hít thở sâu; Nghỉ ngơi, Xoa bóp cơ, Uống nước đường. 
* Để giúp cơ làm việc dẻo dai (nâng cao năng suất lao động) cần: 
Lao động vừa sức, nghỉ ngơi hợp lí. 
Thường xuyên luyện tập TDTT => tăng khả năng co cơ và sức chịu đựng của cơ. 
Bài mới: 
Mở bài: Người có nguồn gốc từ động vật, nhưng con người nhờ lao động đã phát triển (nhất là hệ cơ xương) và ít lệ thuộc vào tự nhiên, tiến tới chính phục thiên nhiên. Vậy con người có sự tiến hoá nào về hệ cơ xương so với thú. Biện pháp nào để chống cong vẹo c.s ? 
Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu sự tiến hoá của bộ xương người so với bộ xương thú
Mục tiêu: Hs chỉ ra được những nét tiến hoá của bx người so với bx thú phù hợp với dáng đứng thẳng lao động. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Cho học sinh qs tranh / mô hình. Yêu cầu học sinh quan sát hình 11-1 – 11-3, thảo luận nhthu1trong 5’: hoàn thành bài tập mục Ñ, Bảng 11. 
- GV treo tranh bé x­¬ng ng­êi vµ tinh tinh, yªu cÇu HS quan s¸t tõ H 11.1 ®Õn 11.3 vµ lµm bµi tËp ë b¶ng 11.
- GV treo b¶ng phô 11 yªu cÇu ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ®iÒn.
- GV nhËn xÐt ®¸nh gi¸, ®­a ra ®¸p ¸n.
Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. 
Cá nhân quan sát tranh, thảo luận nhóva2hoan2 thành bài tập mục Ñ. Đại diện phát biểu, bổ sung. 
Nghe giáo viên thuyết trình bổ sung. 
HS quan s¸t c¸c tranh, so s¸nh sù kh¸c nhaugi÷a bé x­¬ng ng­êi vµ thó.
- Trao ®æi nhãm hoµn thµnhb¶ng 11.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
I. Sự tiến hoá của bộ xương người so với bộ xương thú: 
Hộp sọ phát triển, 
Cột sống có 4 chổ cong, 
Lồng ngực mở rộng sang 2 bên. 
Xương chậu nở, xương đùi lớn, bàn chân hình vòm, xương gót phát triển. 
Tay giải phóng, khớp tay linh hoạt, ngón cái đối diện với 4 ngón kia
B¶ng 11- Sù kh¸c nhau gi÷a bé x­¬ng ng­êi vµ x­¬ng thó
C¸c phÇn so s¸nh
Bé x­¬ng ng­êi
Bé x­¬ng thó
- TØ lÖ sä/mÆt
- Låi c»m x­¬ng mÆt
- Lín
- Ph¸t triÓn
- Nhá
- Kh«ng cã
- Cét sèng
- Lång ngùc
- Cong ë 4 chç
- Në sang 2 bªn
- Cong h×nh cung
- Në theo chiÒu l­ng bông
- X­¬ng chËu
- X­¬ng ®ïi
- X­¬ng bµn ch©n
- X­¬ng gãt
- Në réng
- Ph¸t triÓn, khoÎ
- X­¬ng ngãn ng¾n, bµn ch©n h×nh vßm.
- Lín, ph¸t triÓn vÒ phÝa sau.
- HÑp
- B×nh th­êng
- X­¬ng ngãn dµi, bµn ch©n ph¶ng.
- Nhá
- Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo cña bé x­¬ng ng­êi thÝch nghi víi t­ thÕ ®øng th¼ng vµ ®i b»ng 2 ch©n ?
- Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.
- HS trao ®æi nhãm hoµn ®Ó nªu ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm: cét sèng, lång ngùc, sù ph©n ho¸ tay vµ ch©n, ®Æc ®iÓm vÒ khíp tay vµ ch©n.
Hoạt động2: Tìm hiểu sự tiến hoá củahệ cơ người so với thú.
Mục tiêu: Nêu được sự phân hoá các nhóm cơ người phù hợp với lao động khéo léo. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Sự tiến hoá của hệ cơ người so với cơ thú thể hiện ở những đặc điểm nào ? 
- GV yªu cÇu HS ®äc th«ng tin SGK, quan s¸t H 11.4, trao ®æi nhãm ®Ó