Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 1 đến 11 - Năm học 2010-2011

à tr¶ lêi c©u hái à líp bæ sung, hoµn thiÖn kiÕn thøc.
- HS nghiªn cøu th«ng tin trong SGK tù ghi nhí kiÕn thøc.
Yªu cÇu:
- Hai chøc n¨ng chÝnh.
- Ba lo¹i n¬ ron: vÞ trÝ chøc n¨ng.
- Hoµn thiÖn b¶ng à ®¹i diÖn nhãm tr¶ lêi à nhãm kh¸c bæ sung.
- HS tù hoµn thiÖn kiÕn thøc.
a. cÊu t¹o n¬ ron..
N¬ ron gåm
- Th©n: chøa nh©n xung quanh lµ tua ng¾n gäi lµ sîi nh¸nh.
- Tua dµi: Sîi trôc cã bao Miªlin àn¬i tiÕp nèi n¬ ron goi lµ Xin¸p.
b.Chøc n¨ng cña n¬ ron.
* Chøc n¨ng
- C¶m øng: lµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn c¸c kÝch thÝch vµ ph¶n øng l¹i kÝch thÝch b»ng h×nh thøc ph¸t xung thÇn kinh.
- DÉn truyÒn xung thÇn kinh lµ kh¶ n¨ng lan truyÒn xung thÇn kinh theo mét chiÒu nhÊt ®Þnh.
C¸c lo¹i n¬ ron
VÞ trÝ
Chøc n¨ng
N¬ ron h­íng t©m (c¶m gi¸c)
Th©n n»m ngoµi trung ­¬ng thÇn kinh.
TruyÒn cung thÇn kinh tõ c¬ quan vÒ trung ­¬ng
N¬ ron trung gian (liªn l¹c)
N»m trong TW thÇn kinh
Liªn hÖ gi÷a c¸c n¬ ron.
N¬ ron ly t©m (vËn ®éng)
Th©n n»m trong trung ­¬ng thÇn kinh.
Sîi trôc h­íng ra c¬ quan c¶m øng
TruyÒn xung thÇn kinh tíi c¬ quan ph¶n øng
Ho¹t ®éng 2:Cung ph¶n x¹ (10’)
- Ph¶n x¹ lµ g×? cho vÝ dô vÒ ph¶n x¹ ë ng­êi vµ ®éng vËt.
- Nªu ®iÓm kh¸c nhau gi÷a ph¶n x¹ ë ng­êi vµ tÝnh c¶m øng ë thùc vËt.
- Ho¹t ®éng ph¶n x¹ ®­îc thùc hiÖn ®­îc lµ nhê sù chØ huy cña bé phËn nµo?
- GV nªu c©u hái:
+ Cã nh÷ng lo¹i n¬ ron nµo tham gia vµo cung ph¶n x¹?
+ C¸c thµnh phÇn cña mét cung ph¶n x¹?
+ Cung ph¶n x¹ cã vai trß nh­ thÕ nµo?
- GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ phÇn th¶o luËn cña HS à hoµn thiÖn kiÕn thøc.
- HS ®äc th«ng tin SGK tr. 21 trao ®æi nhãm tr¶ lêi c©u hái.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy à nhãm kh¸c bæ sung.
Yªu cÇu: 
- Ph¶n øng cña c¬ thÓ.
Nªu 3-5 ph¶n x¹ ë ng­êi, ®éng vËt, thùc vËt.
- Thùc vËt kh«ng cã hÖ thÇn kinh th× do mét thµnh phÇn ®Æc bÖt bªn trong thùc hiÖn.
- C¸c nh©n tù ®äc th«ng tin SGK vµ quan s¸t h×nh 6.1 tr .21.
- Trao ®æi nhãm vµ hoµn hµnh c©u hái.
Yªu cÇu:
+ 3 lo¹i n¬ ron tham gia.
+ 5 thµnh phÇn.
+ Con ®­êng dÉn truyÒn xung thÇn kinh.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy à nhãm kh¸c bæ sung.
a. Ph¶n x¹
* Ph¶n x¹ lµ ph¶n øng cña c¬ thÓ tr¶ lêi kÝch thÝch tõ m«i tr­êng d­íi sù ®iÒu khiÓn cña hÖ thÇn kinh.
b. Cung ph¶n x¹.
* Cung ph¶n x¹ ®Ó thùc hiÖn ph¶n x¹.
* Cung ph¶n x¹ gåm 5 kh©u.
 - C¬ quan thô c¶m.
- N¬ ron h­íng t©m (c¶m gi¸c)
- Trung ­¬ng thÇn kinh (n¬ ron trung gian)
- N¬ ron ly t©m (vËn ®éng)
- C¬ quan ph¶n øng
Ho¹t ®éng 3: Vßng ph¶n x¹ (9’)
- H·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng ph¶n x¹ kim ®©m vµo tay à rôt l¹i.
- ThÕ nµo lµ vßng ph¶n x¹?
- Vßng ph¶n x¹ cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? trong ®êi sèng?
L­u ý: nÕu HS kh«ng tr¶ lêi ®­îc th× GV nªn gi¶ng gi¶i b»ng mét vÝ dô cô thÓ (do ®©y lµ vÊn ®Ò trõu t­îng)
- HS vËn dông kiÕn thøc vÕ cung ph¶n x¹ ®Ó tr¶ lêi yªu cÇu:
Kim (kÝch thÝch) à C¬ quan thu c¶m da 
N¬ ron 
h­íng t©m
Tuû sèng (ph©n tÝch)
N¬ ron 
ly t©m
C¬ ë ngãn tay à co tay, rôt l¹i.- HS nghiªn cøu SGK s¬ ®å h×nh 6.3 (SGK tr.21) vµ tr¶ lßi c©u hái.
c. Vßng ph¶n x¹:
- Thùc chÊt lµ ®Ó ®iÒu chØnh ph¶n x¹ nhê cã luång th«ng tin ng­îc b¸o vÒ trung ­¬ng.
- Ph¶n x¹ thùc hiÖn chÝnh x¸c h¬n.
* KÕt luËn chung:
HS ®äc phÇn KL cuèi bµi.
4. Cñng cè bµi häc. (4’)
- GV dïng tranh c©m vÒ 1 cung ph¶n x¹ ®Ó HS chó thÝch.
5- Bµi tËp vÒ nhµ (3’)
-Häc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK.
- ¤n tËp cÊu t¹o bé x­¬ng cña thá.
- §äc môc “Em cã biÕt?”
Ngµy so¹n: 4/09/2010
Ngµy d¹y : 7/09/02010
TiÕt 6
Thùc hµnh
 quan s¸t tÕ bµo vµ m«
I - Môc tiªu
- RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tÕ bµo vµ m« d­íi kÝnh hiÓn vi.
- Gi¸o dôc ý thøc ngihiªm tóc, vµ vÖ sinh phßng häc sau khi thÝ nghiÖm.
II- ChuÈn bÞ
HS: ChuÈn bÞ theo nhãm ®· ph©n c«ng
GV: KÝnh hiÓn vi, lam kÝnh, la men, bé ®å mæ, kh¨n lau, giÊy thÊm.
+ Mét con Õch sèng hoÆc b¾p thÞt ë ch©n giß lîn.
+ Dung dÞch dinh ký 0,65% NaCl, èng hót, dung dÞch axÝt axªtic 1% cã èng hót.
III – TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc
1. æn ®Þnh (1’)
2. Bµi cñ (5’)
- CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña n¬ron, c¸c lo¹i n¬ron ?
3. Bµi míi: (2’)
- KiÓm tra: + KiÓm tra kh©u chuÈn bÞ cña HS.
 + Ph¸t hép dông cô thÝ nghiÖm
Ho¹t ®éng 1: Lµm tiªu b¶n vµ quan s¸t tÕ bµo m« c¬ v©n (22’)
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung ghi b¶ng
- GV lµm mÉu c¸c thao t¸c thÝ nghiÖm
à gäi HS lªn b¶ng ®Ó lµm mÉu c¸c thao t¸c.
- GV ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c nhãm
- Sau khi c¸c nhãm lÊy ®­îc tÕ bµo m« c¬ v©n ®Æt lªn lam kÝnh. GV h­íng dÉn ®Æt la men.
- Nhá mét giät axÝt axªtic 1% vµo c¹nh la men vµ dung giÊy thÊm hót bít dung dÞch sinh lý ®Ó axÝt thÊm vµo d­íi la men.
- GV ®i kiÓm tra c«ng viÖc c¸c nhãm, gióp ®ì nh÷ng nhãm ch­a lµm ®­îc.
- GV cÇn l­u ý: sau khi HS quan s¸t ®­îc tÕ bµo th× kiÓm tra l¹i tr¸nh hiÖn t­îng HS nhÇm lÉn hay lµ miªu t¶ theo SGK
- HS theo dâi à ghi nhí kiÕn thøc, mét HS nh¾c l¹i c¸c thao t¸c.
- C¸c nhãm tiÕn hµnh lµm tiªu b¶n nh­ h­íng dÉn.
- C¸c nhãm tiÕn hµnh ®Ëy la men. Yªu cÇu kh«ng cã bät khÝ.
- C¸c nhãm thö kÝnh, lÊy ¸nh s¸ng nÕt ®Ó nh×n râ mÉu
- §¹i diÖn nhãm quan s¸t ®iÒu chØnh cho ®Õn khi râ mÉu vËt.
 - Trao ®æi nhãm thèng nhÊt ý kiÕn.
Yªu cÇu: ThÊy ®­îc mµng, nh©n, v©n ngang.
a. C¸ch lµm tiªu b¶n m« c¬ v©n.
+ R¹ch da ®ïi Õch lÊy b¾p c¬.
+ Dïng kim nhän r¹ch däc b¾p c¬ (thÊm s¹ch).
+ Lêy mòi kim m¸c g¹t nhÑ vµ tcsh mét sîi m¶nh.
+ §Æt sîi m¶nh lªn lam kÝnh, nhá dung dÞch sinh lý NaCl.
+ ®Ëy la men, nhá axÝt axªtÝc.
b. Quan s¸t tÕ bµo:
- ThÊy ®­îc c¸c phÇn chÝnh: M¹ng, tÕ bµo chÊt, nh©n, v©n ngang.
Ho¹t ®éng 2: Quan s¸t tiªu b¶n c¸c lo¹i m« kh¸c (10’)
- GV yªu cÇu HS quan s¸t c¸c m« à h×nh vÏ.
- Khi ®iÒu chØnh xong kÝnh th× lÇn l­ît c¸c thµnh viªn trong nhãm quan s¸t à vÏ h×nh.
- Nhãm th¶o luËn ®Ó thèng nhÊt c©u tr¶ lêi.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy à nhãm kh¸c bæ sung.
*KÕt luËn:
- M« biÓu b× tÕ bµo xÕp xÝt nhau.
- M« sôn: chØ cã 2-3 tÕ bµo t¹o thµnh nhãm.
- M« x­¬ng: tÕ bµo nhiÒu.
- M« c¬: tÕ bµo nhiÒu, dµi.
4. Cñng cè bµi häc. (3’)
- NhËn xÐt giê häc: 
- Khen ngîi c¸c nhãm lµm tèt vµ phª b×nh nh÷ng nhãm lµm ch­a tÝch cùc. 
5- Bµi tËp vÒ nhµ (2’)
- Mçi HS viÕt b¶n thu ho¹ch theo mÉu, SGK tr. 19.
- §äc vµ so¹n tr­íc bµo Bé X­¬ng
Ngµy so¹n: 11/09/2010
Ngµy d¹y : 13/09/2010
Ch­¬ng ii : vËn ®éng
TiÕt 7	Bé x­¬ng
I - Môc tiªu
1- KiÕn thøc
- Nªu ý nghÜa cña hÖ vËn ®éng trong ®êi sèng.
- KÓ tªn c¸c phÇn cña bé x­¬ng ng­êi.
- Ph©n biÖt ®­îc c¸c lo¹i khíp x­¬ng.
2- Kü n¨ng
- RÌn kü n¨ng:
+ Quan s¸t tranh, m« h×nh ®Ó nhËn biÕt kiÕn thøc.
+ Ho¹t ®éng nhãm.
3- Th¸i ®é
Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n, b¶o vÖ bé x­¬ng.
II- ChuÈn bÞ
* Tranh cÊu t¹o mét ®èt sèng, m« h×nh x­¬ng ng­êi, x­¬ng thá.
III – TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc
1. æn ®Þnh (1’)
2. Bµi míi (1’)
Trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ sù vËn ®éng cña c¬ thÓ cã ®­îc lµ nhê sù phèi hîp ho¹t ®éng hÖ c¬ vµ x­¬ng. ë con ng­êi, ®Æc ®iÓm cña c¬ vµ x­¬ng phï hîp víi t­ thÕ ®øng th¼ng vµ lao ®éng. Gi÷a bé x­¬ng ng­êi vµ bé x­¬ng thá cã nh÷ng phÇn t­¬ng ®ång.
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña bé x­¬ng(20’)
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung ghi b¶ng
- Bé x­¬ng cã vai trß g×?
Bé x­¬ng ng­êi gåm mÊy phÇn? Nªu ®Æc ®iÓm cña mçi phÇn.
- GV gäi ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.
- GV ®¸nh gi¸, bæ sung hoµn thiÖn kiÕn thøc.
-GV cho HS quan s¸t thanh ®èt sèng ®iÓn h×nh à ®Æc biÖt lµ cÊu t¹o èng chøa tuû.
X­¬ng ng­êi thÝch nghi víi d¸ng ®ógn th¼ng thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? 
-X­¬ng tay vµ ch©n cã ®Æc ®iÓm g×? ý nghÜa.
Cã mÊy lo¹i x­¬ng?
- Dùa vµo ®©u ®Ó ph©n biÖt c¸c lo¹i x­¬ng?
- X¸c ®Þnh c¸c lo¹i x­¬ng ®ã trªn c¬ thÓ ng­êi vµ chØ trªn m« h×nh.
- HS nghiªn cøu SGK kÕt hîp quan s¸t h×nh 7.1 tr. 25 à tr¶ lêi c©u hái à líp bæ sung, hoµn thiÖn kiÕn thøc.
- HS nghiªn cøu th«ng tin trong SGK tr.25 , quan s¸t m« h×nh à trao ®æi nhãm vµ hoµn thµnh c©u tr¶ lêi.
Yªu cÇu: 3 phÇn chÝnh :
C¸c x­¬ng c¬ b¶n cã thª nhËn thÊy râ: X­¬ng tay, x­¬ng ch©n, x­¬ng s­ên
- HS trao ®æi nhãm tr¶ lêi c©u hái:
+ Cét sèng cã 4 chç cong.
+ C¸c phÇn x­¬ng g¾n khíp phï hîp, träng lùc c©n.
+ Lång ngùc më réng sang 2 bªn à tay gi¶i phãng.
- Häc sinh nghiªn cøu SGK tr.25 tr¶ lêi.
- HS tr¶ lêi à líp bæ sung.
a. vai trß cñ bé x­¬ng.
N¬ ron gåm
- T¹o khung gióp cho c¬ thÓ cã h×nh d¹ng nhÊt ®Þnh (d¸ng ®øng th¼ng).
- Chè b¸m cho c¸c c¬ gióp c¬ thÓ vËn ®éng.
- B¶o vÖ c¸c néi quan.
b.Thµnh phÇn cña bé x­¬ng.
Bé x­¬ng gåm:
- X­¬ng ®Çu:
+ X­¬ng sä: ph¸t triÓn.
+ X­¬ng mÆt: (låi c»m).
- X­¬ng th©n:
+ Cét sèng: nhiÒu ®èt khíp l¹i, cã 4 chç cong.
+ Lång ngùc: X­¬ng s­ên, x­¬ng øc.
-X­¬ng chi:
+ §ai x­¬ng: §ai vai vµ ®ai h«ng.
+ C¸c x­¬ng: x­¬ng c¸nh, èng, bµn, ngãn tay, x­¬ng ®ïi, èng, bµn, ngãn ch©n.
c. c¸c lo¹i x­¬ng:
Dùa vµo h×nh d¹ng vµ cÊu t¹o chia 3 lo¹i x­¬ng:
- X­¬ng dµi: h×nh èng, rçng gi÷a ®Ó chøa tuû.
- X­¬ng ng¾n: nhá, ng¾n
X­¬ng dÑt: h×nh b¶n dÑt, máng.
Ho¹t ®éng 2: C¸c khíp x­¬ng (18’)
- GV ®­a c©u hái:
- ThÕ nµo gäi lµ mét khíp x­¬ng.
- M« t¶ mét khíp ®éng?
- Kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña khíp ®éng vµ b¸n ®éng kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? V× sao cã sù kh¸c nhau ®ã?
- Nªu ®Æc ®iÓm cña khíp b¸n ®éng.
- GV ®­a h×nh 7.4 vµ goi ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.
- GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ phÇn th¶o luËn cña HS à hoµn thiÖn kiÕn thøc.
- Trong bé x­¬ng ng­êi lo¹i khíp nµo chiÕm nhiÒu h¬n? ®iÒu ®ã cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi ho¹t ®éng sèng cña con ng­êi?
- HS nghiªn cøu th«ng tin SGK tr. 26.
+ Trao ®æi nhãm tr¶ lêi c©u hái.
- §¹i diÖn nhãm lÇn l­ît tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn h×nh, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung.
- HS th¶o luËn nhanh trong nhãm à tr¶ lêi.
Yªu cÇu:
+ Khíp ®éng vµ b¸n ®éng.
+ Gióp ng­êi vËn ®éng vµ lao ®éng.
a. Ph¶n x¹
* Khíp x­¬ng: Lµ n¬i tiÕp gi¸p gi÷a c¸c ®Çu x­¬ng.
* Lo¹i khíp:
- Khíp ®éng: cö ®éng dÔ dµng.
+ Hai ®Çu x­¬ng cã líp sôn.
+ Gi÷a lµ dÞch khíp ( ho¹t dÞch)
+ Ngoµi: D©y ch»ng.
- Khíp b¸n ®éng: Gi÷a 2 ®Çu x­¬ng lµ ®Üa sôn àh¹n chÕ cö ®éng.
- Khíp bÊt ®éng: C¸c x­¬ng g¾n ch¹t víi nhau b»ng khíp r¨ng c­a à kh«ng cö ®«ng ®­îc.
KÕt luËn chung:
- HS ®äc kÕt luËn cuèi bµi.
4 . Cñng cè bµi häc. (3’)
- GV gäi mét vµi HS x¸c ®Þnh l¹i c¸c x­¬ng ë mçi phÇn c¬ thÓ.
- GV: Cho ®iÓm HS cã c©u tr¶ lêi ®óng.
5- Bµi tËp vÒ nhµ (2’)
- Häc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK.
-