Giáo án Sinh học Lớp 8 - Học kỳ I - Đặng Minh Quân

 kÞp kÕt dÝnh hång cÇu.
+ HuyÕt t­¬ng kÕt dÝnh hång cÇu.
- HS th¶o luËn nhãm ®iÒn chiÒu mòi tªn.
+ Nhãm m¸u O v× chØ nhËn ®­îc m¸u tõ ng­êi cïng nhãm.
2- C¸c nguyªn t¾c cÇn tu©n thñ khi truyÒn m¸u.
- Trªn c¬ së phÇn 1 vµ kiÕn thøc thùc tiÔn 
häc sinh tr¶ lêi ®éc lËp.
+ Thö m¸u ng­êi cho, ng­êi nhËn tr­íc khi truyÒn ®Ó:
- M¸u ng­êi cho vµ m¸u ng­êi nhËn kh«ng g©y ®«ng m¸u khi truyÒn.
- M¸u ng­êi cho kh«ng nhiÔm c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh vÒ m¸u: viªm gan B, virut, HIV...
+ Xem xÐt søc khoÎ ng­êi cho m¸u.
4. Cñng cè - ®¸nh gi¸.
- GV cho HS viÕt l¹i s¬ ®å truyÒn m¸u.
5. H­íng dÉn vÒ nhµ:
- Tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc môc "em cã biÕt"
- Xem l¹i vßng tuÇn hoµn m¸u cña thó.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~`
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:	
TiÕt 16: Bµi 16: 	 TuÇn hoµn m¸u vµ 
 l­u th«ng b¹ch huyÕt.
¬
I. Môc tiªu bµi häc.
1. KiÕn thøc: - HS tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o cña hÖ tuÇn hoµn m¸u vµ hÖb¹ch huyÕt.
- HS tr×nh bµy ®­îc ®­êng ®i cña m¸u trong tuÇn hoµn m¸u.
- Tr×nh bµy ®­îc ®­êng ®i cña b¹ch huyÕt trong l­u th«ng b¹ch huyÕt.
- Nªu vai trß cña tuÇn hoµn m¸u vµ l­u th«ng b¹ch huyÕt.
2 KÜ n¨ng : RÌn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch ho¹t ®éng nhãm.
3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch bé m«n.
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc.
- Tranh phãng to H16.1, H16.2
III TiÕn tr×nh bµi häc.
Tæ chøc:
Thø
Ngµy
TiÕt
Líp
SÜ sè
Hs v¾ng
 2. KiÓm tra:
? Nªu vai trß vµ c¬ chÕ cña sù ®«ng m¸u.
? C¸c nhãm m¸u ë ng­êi vµ c¬ chÕ truyÒn m¸u.
? ViÕt s¬ ®å truyÒn m¸u ë ng­êi? nguyªn t¾c truyÒn m¸u.
 3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ tuÇn hoµn m¸u.
GV Treo tranh H16.1 (tranh c©m)
GV h­íng dÉn: dùa vµo th«ng tin SGK, kÕt hîp víi kiÕn thøc hÖ tuÇn hoµn thó.
? HÖ tuÇn hoµn m¸u gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo?
? M« t¶ ®­êng ®i cña vßng tuÇn hoµn nhá? H·y nªu vai trß cña vßng tuÇn hoµn nhá?
? M« t¶ ®­êng ®i cña vßng tuÇn hoµn lín?
? Vai trß cña hÖ tuÇn hoµn?
? T¹i vÞ trÝ nµo trong vßng tuÇn hoµn diÔn ra sù thay ®æi mµu s¾c cña m¸u? V× sao?
GV yªu cÇu HS chØ trªn b¶ng ®­êng ®i cña m¸u trong 2 vßng tuÇn hoµn.
I. TuÇn hoµn m¸u:
1 CÊu t¹o cña hÖ tuÇn hoµn
HS ngiªn cøu ®éc lËp trªn kªnh h×nh, tr¶ lêi c©u hái.
HÖ tuÇn hoµn m¸u gåm tim vµ hÖ m¹ch.
- Tim: gåm 2 t©m nhÜ ë trªn vµ 2 t©m thÊt ë d­íi.
=> Chøc n¨ng: Co bãp, ®Èy m¸u ®i toµn c¬ thÓ.
- HÖ m¹ch gåm:
 + §éng m¹ch: DÉn m¸u tõ tim tíi c¸c c¬ quan.
 + TÜnh m¹ch: DÉn m¸u tõ c¸c c¬ quan vÒ tim.
 + Mao m¹ch: Nèi ®éng m¹ch víi tÜnh m¹ch.
2. Ho¹t ®éng cña hÖ tuÇn hoµn m¸u:
- Vßng tuÇn hoµn nhá: M¸u tõ t©m nhÜ ph¶i theo ®éng m¹ch phæi ®Õn mao m¹ch phæi(trao ®æi khÝ), sau ®ã theo tÜnh m¹ch phæi vÒ t©m nhÜ tr¸i.
=> Thùc hiÖn qóa tr×nh trao ®æi khÝ Oxi vµ Cacb«nic.
- Vßng tuÇn hoµn lín: M¸u tõ t©m thÊt tr¸i ®æ vµo ®éng m¹ch chñ råi tíi c¸c c¬ quan(diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt), sau ®ã theo tÜnh m¹ch chñ trë vÒ t©m nhÜ ph¶i.
=> Gióp TB thùc hiÖn trao ®æi chÊt víi m¸u.
=> Vai trß cña hÖ tuÇn hoµn m¸u: L­u chuyÓn m¸u trong toµn c¬ thÓ,cung cÊp Oxi vµ chÊt dinh d­ìng cho TB, nhËn chÊt th¶i vµ khÝ Cacb«nic tõ TB.
HS tr¶ lêi.
HS lªn b¶ng chØ trªn s¬ ®å.
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ l­u th«ng b¹ch huyÕt.
GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin, th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái.
? B¹ch huyÕt ®­îc t¹o thµnh nh­ thÕ nµo?
? So s¸nh thµnh phÇn cña B¹ch huyÕt víi thµnh phÇn cña m¸u.
GV treo tranh H16.2
? H·y nªu thµnh phÇn cÊu t¹o cña hÖ b¹ch huyÕt.
? HÖ b¹ch huyÕt gåm nh÷ng ph©n hÖ nµo? M« t¶ ®­êng ®i cña b¹ch huyÕt ë ph©n hÖ lín vµ ph©n hÖ nhá?
? VÞ trÝ cña c¸c ph©n hÖ? NhiÖm vô?
? Vai trß cña hÖ b¹ch huyÕt?
II. L­u th«ng b¹ch huyÕt:
HS nghiªn cøu th«ng tin - th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c©u hái.
=> HuyÕt t­¬ng, b¹ch cÇu, tiÓu cÇu thÊm qua thµnh mao m¹ch m¸u dßng b¹ch huyÕt.
=> B¹ch huyÕt kh«ng cã hång cÇu.
(rÊt Ýt tiÓu cÊu)
*KÕt luËn: 
- HÖ b¹ch huyÕt gåm: Mao m¹ch b¹ch huyÕt, m¹ch b¹ch huyÕt, h¹ch b¹ch huyÕt, èng b¹ch huyÕt, tÜnh m¹ch m¸u.
- §­êng ®i cña b¹ch huyÕt:
B¹ch huyÕt tõ MMBH->M¹ch BH nhá-> H¹ch BH -> M¹ch BH lín ->èng BH-> TÜnh m¹ch m¸u
 + Ph©n hÖ nhá: thu b¹ch huyÕt ë nöa trªn, bªn ph¶i c¬ thÓ.
 + Ph©n hÖ lín: thu b¹ch huyÕt ë c¸c phÇn cßn l¹i ë c¬ thÓ. 
- Vai trß cña hÖ b¹ch huyÕt: HÖ BH cïng víi hÖ tuÇn hoµn m¸u thùc hiÖn lu©n chuyÓn m«i tr­êng trong c¬ thÓ vµ tham gia b¶o vÖ c¬ thÓ. 
4. Cñng cè - ®¸nh gi¸.
- GV treo tranh H16.1 yªu cÇu 1,2 HS m« t¶ ®­êng ®i cña m¸u trong c¸c vßng tuÇn hoµn.
- Yªu cÇu häc sinh kh¸c nhËn xÐt.
- GV nhËn xÐt.
5. H­íng dÉn vÒ nhµ:
+ Tr¶ lêi c©u hái SGK.
+ §äc bµi "em cã biÕt".
	~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
TiÕt 17 :Bµi 17: Tim vµ m¹ch m¸u 
I Môc tiªu bµi häc.
1. KiÕn thøc:- HS x¸c ®Þnh ®­îc trªn tranh, m« h×nh cÊu t¹o ngoµi vµ trong cña tim.
- Ph©n biÖt ®­îc c¸c lo¹i m¹ch m¸u.
- Tr×nh bµy ®­îc ®Æc ®iÓm cña c¸c pha trong chu kú co d·n cña tim.
2. KÜ n¨ng :- RÌn kü n¨ng quan s¸t, t­ duy, dù ®o¸n.
3. Th¸i ®é : - gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ søc kháe, b¶o vÖ tim m¹ch.
II Ph­¬ng tiÖn d¹y häc.
- Tranh vÏ H17.2; H17.3
- M« h×nh tim: b¶ng 17.1; 17.2.
III TiÕn tr×nh bµi häc.
1. Tæ chøc.
Thø
Ngµy
TiÕt
Líp
SÜ sè
Hs v¾ng
2. KiÓm tra bµi cò.
?: HÖ tuÇn hoµn gåm nh÷ng thµnh phÇn cÊu t¹o nµo? Nªu ®­êng ®i cña m¸u trong hai vßng tuÇn hoµn?
?: HÖ b¹ch huyÕt gåm nh÷ng thµnh phÇn cÊu t¹o nµo? Tr×nh bµy ®­êng ®i cña hÖ b¹ch huyÕt trong hÖ bach huyÕt? 
3. Bµi míi.
 Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu cÊu t¹o tim.
GV treo tranh c©m H17.1 vµ m« h×nh tim. dùa vµo th«ng tin SGK vµ kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o tim thó.
GV h­íng dÉn HS th¶o luËn lÖnh hoµn thµnh b¶ng 17.1
? T©m nhÜ tr¸i co m¸u ®­îc b¬m tíi ®©u?
? T©m nhÜ ph¶i co m¸u ®­îc dån tíi ®©u?
? T©m thÊt tr¸i co m¸u ®­îc dån tíi c¬ quan nµo?
? T©m thÊt ph¶i co m¸u ®­îc ®¶y tíi c¬ quan nµo? 
? Ng¨n nµo cã thµnh c¬ tim dµy nhÊt? máng nhÊt?
GV yªu cÇu HS quan s¸t H17.4 vµ m« h×nh?
? M« t¶ cÊu t¹o ngoµi cña tim ?
? Tõ s¬ ®å cÊu t¹o h·y chØ râ tõng thµnh phÇn cÊu t¹o cña tim?
- GV bæ sung, hoµn thiÖn kiÕn thøc.
I. Tim :
HS nghiªn cøu ®éc lËp trªn kªnh h×nh,1,2 HS chØ trªn tranh vµ m« h×nh. C¸c HS kh¸c nhËn xÐt, söa ch÷a.
1 HS lªn hoµn chØnh b¶ng 17.1 c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
T©m thÊt tr¸i.
T©m thÊt ph¶i.
§éng m¹ch chñ -> c¸c c¬ quan
§éng m¹ch phæi -> phæi.
TT tr¸i dµy nhÊt; TN ph¶i máng nhÊt.
* CÊu t¹o ngoµi cña tim: 
- H×nh d¹ng: Tim cã h×nh chãp ng­îc.
- CÊu t¹o ngoµi: Bao ngoµi tim lµ 2 líp mµng, gi÷a 2 líp mµng lµ dÞch -> gi¶m ma s¸t.
* CÊu t¹o trong:
- Tim cÊu t¹o tõ m« c¬ tim.
- Tim cã cÊu t¹o 4 ng¨n: 2 t©m nhÜ ë trªn, 2 t©m thÊt ë d­íi.
- Thµnh c¬ t©m thÊt dµy h¬n thµnh c¬ t©m nhÜ.
- Gi÷a t©m nhÜ vµ t©m thÊt cã van nhÜ thÊt-> m¸u chØ ch¶y theo mét chiÒu tõ t©m nhÜ xuèng t©m thÊt.
- Gi÷a t©m thÊt vµ ®éng m¹ch cã van ®éng m¹ch-> m¸u chØ chÈy tõ t©m thÊt vµo ®éng m¹ch.
 Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu cÊu t¹o m¹ch m¸u.
GV yªu cÇu HS quan s¸t H17.2, ho¹t ®éng nhãm hoµn thµnh c©u hái phÇn th¶m luËn.
GV treo tranh H17.2. S¬ ®å cÊu t¹o c¸c lo¹i m¹ch m¸u.
 GV h­íng dÉn HS quan s¸t: L­u ý ®Õn c¸c líp tÕ bµo t¹o nªn c¸c m¹ch m¸u, ®é dµy cña c¸c líp tÕ bµo ®ã?
? Cã nh÷ng lo¹i m¹ch nµo?
? So s¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c lo¹i m¹ch m¸u ®ã, gi¶i thÝch sù kh¸c nhau ®ã?
GV nhËn xÐt kÕt qu¶ c¸c nhãm.
II CÊu t¹o m¹ch m¸u:
HS ho¹t ®éng nhãm tr¶ lêi c©u hái.
HS quan s¸t tranh th¶o luËn nhãm.
§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
C¸c lo¹i m¹ch m¸u
Sù kh¸c biÖt vÒ cÊu t¹o
Gi¶i thÝch
§éng m¹ch 
- Thµnh cã 3 líp víi líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n dµy h¬n tÜnh m¹ch.
- Lßng hÑp h¬n tÜnh m¹ch.
- ThÝch hîp víi chøc n¨ng dÉn m¸u tõ tim ®Õn c¸c c¬ quan víi vËn tèc cao, ¸p lùc lín.
TÜnh m¹ch 
- Thµnh cã 3 líp nh­ng víi líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n máng h¬n ®éng m¹ch.
- Cã van mét chiÒu ë nh÷ng n¬i m¸u ph¶i ch¶y ng­îc chiÒu träng lùc.
- ThÝch hîp víi nh÷ng chøc n¨ng dÉn m¸u tõ kh¾p c¸c tÕ bµo cña c¬ thÓ vÒ tim víi vËn tèc vµ ¸p lùc nhá.
Mao m¹ch 
- Nhá vµ ph©n nh¸nh nhiÒu.
- Thµnh máng chØ gåm 1 líp biÓu b×.
- Lßng hÑp.
- ThÝch hîp víi chøc n¨ng to¶ réng tíi tõng tÕ bµo cña c¸c m«, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù trao ®æi chÊt víi c¸c tÕ bµo.
 Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu chu kú co d·n tim.
GV treo tranh H17.3 (SGK), h­íng dÉn häc sinh quan s¸t
? Mçi chu k× co d·n cña tim kÐo dµi bao nhiªu gi©y?
? Trong 1 chu kú t©m nhÜ lµm viÖc bao nhiªu gi©y? nghØ bao nhiªu gi©y? 
? T©m thÊt lµm viÖc bao nhiªu gi©y? nghØ bao nhiªu gi©y?
? Tim nghØ ng¬i hoµn toµn bao nhiªu S.
? Mçi chu kú tim kÐo dµi bao nhiªu gi©y? (0,8S)
? Trong mét phót diÔn ra bao nhiªu chu kú co d·n tim? (nhÞp ®Ëp)
? V× sao tim cã thÓ lµm viÖc suèt ngµy ®ªm, lµm viÖc c¶ ®êi mµ kh«ng mÖt mái?
III. ChU k× co d·n cña tim:
HS quan s¸t tranh th¶o luËn nhãm 3 c©u hái SGK. §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, nhãm kh¸c bæ sung.
* KÕt luËn: Tim lµm viÖc theo chu k× kÐo dµi 0,8s, gåm 3 pha:
- Pha nhÜ co(0,1s).
- Pha thÊt co(0,3s).
- Pha d·n chung(0,4s).
-> T©m nhÜ lµm viÖc viÖc 0,1s, nghØ 0,7s.
-> T©m thÊt lµm viÖc 0,3S, nghØ 0,5S.
-> Tim nghØ ng¬i hoµn toµn: 0,4S
-> 75 nhÞp/phót (chu kú).
-> V×: Trong 1 chu k× lµm viÖc cã mét nöa thêi gian tim nghØ.
4. Cñng cè - ®¸nh gi¸.
- HS ®äc KH SGK.
- Lµm bµi tËp 1 SGK.
5. H­íng dÉn vÒ nhµ.
- Tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc môc"Em cã biÕt".
- ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc ®· häc tõ tiÕt 1-tiÕt 17. ChuÈn bÞ giê sau kiÓm tra 1 tiÕt.
	~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:	
TiÕt 18: Bµi 18: VËn chuyÓn m¸u qua hÖ m¹ch -VÖ sinh hÖ tuÇn hoµn
¬
I. Môc tiªu bµi häc.
1. KiÕn thøc:- Tr×nh bµy ®­îc c¬ chÕ vËn chuyÓn m¸u qua hÖ m¹ch.
- Nªu ®­îc c¸c t¸c nh©n g©y h¹i tim m¹ch vµ biÖn ph¸p rÌn luyÖn tim m¹ch.
2. KÜ n¨ng: - RÌn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, t­ duy, ho¹t ®éng nhãm.
3. Th¸i ®é: H×nh thµnh ý thøc vÖ sinh tim m¹ch.
II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc.
- GV: Tranh phãng to H18.1, H18.2.
- HS: KÎ phiÕu häc tËp.
III. TiÕn tr×nh bµi häc.
1. Tæ chøc
Thø
Ngµy
TiÕt
Líp
SÜ sè
Hs v¾ng
2. KiÓm tra bµi cò:
? Hoµn thµnh b¶ng 17.2 SGK (57)
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu sù vËn chuyÓn m¸u qua hÖ m¹ch.
GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin, chó ý nh÷ng tõ in ngh