Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tuần 19

5: ẾCH ĐỒNG
I.MỤC TIÊUBÀI HỌC 
-Nắm vững các đặc điểm đời sống của ếch đồng.
-Mô tả được đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống vừa ở nước,vừa ở cạn.
-Kĩ năng quan sát tranh và mẫu vật.
-Kĩ năng hoạt động nhóm.
-Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích.
II-PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC 
-Bảng phụ ghi nội dung bảng (tr. 114 SGK).
-Trang cấu tạo ngoài của ếch đồng .
-Mẫu :Ếch nuôi trong lồng nuôi
Mẫu :Ếch đồng (theo nhóm)
III- TỔ CHỨC DẠY HỌC 
1/ ổn định lớp
2/.Kiểm tra bài cũ:
3/ Bài mới:
Một động vật có hai môi trường sống chúng ta sẽ cùng nghiên cứu để thấy được sự thích nghi 
Hoạt động 1:TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐỜI SỐNG
GIÁO VIÊN
HỌC SINH
-Giáo viên yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK thảo luận:
+ Thông tin trên cho em biết điều gì về đời sống của ếch đồng ?
-GV cho HS giải thích 1 số hiện tượng :
+thường gặp ếch đồng vào mùa nào? Thức ăn của ếch đồng là gì?
+ Vì sao ếch thường kiếm mồi vào ban đêm? 
+ Thức ăn của ếch là sâu bọ, giun, ốc nói lên điều gì?
( con mồi ở cạn, ở nước => ếch có đời sống vừa ở nước vừa ở cạn)
-HS tự thu nhận thông tin trong SGK trang 113 rút ra nhận xét.
-1 HS phát biểu lớp bổ sung
KẾT LUẬN 
-Ếch có đời sống vừa ở nước, vừa ở cạn (ưa nơi ẩm ướt)
-Kiếm ăn vào ban đêm 
-Có hiện tượng trú đông
-Là động vật biến nhiệt
Hoạt động 2:TÌM HIỂU CẤU TẠO NGOÀI VÀ SỰ DI CHUYỂN
a- Di chuyển 
 - GV yêu cầu HS quan sát cách di chuyển của ếch trong lồng nuôi và hình 35.2 SGK mô tả động tác di chuyển trên cạn 
+Quan sát cách di chuyển trong nước của ếch và hình 35.3SGK mô tả động tác di chuyển trong nước .
b-Cấu tạo ngoài
-GV yêu cầu HS quan sát kĩ hình 35(1,2,3)hoàn chỉnh bảng (tr.114 SGK)
-GV yêu cầu học sinh thảo luận:
+H:Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi đời sống ở cạn ?
+H:Những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi đời sống ở cạn ?
-GV treo bảng phụ ghi nội dung các đặc điểm thích nghi yêu cầu HS giải thích ý nghĩa thích nghi của tùng đặc điểm 
-GV chốt lại bảng chuẩn .
 -HS quan sát ,mô tả được :
+Trên cạn :khi ngồi chi sau gấp chữ Z, lúc nhảy chi sau bật thẳng nhảy cóc .
+Dưới nước:Chi sau đẩy nước ,chi trước bẻ lái .
Kết luận :Ếch có2 cách di chuyển 
-Nhảy cóc(trên cạn )
-Bơi (dưới nước)
-HS dựa vào kết quả quan sát tự hoàn thành bảng1
-HS thảo luận trong nhóm thống nhất ý kiến 
+TL:Đặc điểm ở cạn :2,4,5 
+TL:Đặc điểm ở nước :1,3,6
-HS giải thích ý nghĩa thích nghi lớp bổ sung.
CÁC ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI ĐỜI SỐNG CỦA ẾCH
ĐẶC ĐIỂM HÌNH DẠNG VÀ CẤU TẠO NGOÀI
Ý NGHĨA THÍCH NGHI
-Đầu dẹp nhọn ,khớp với thân thành 1 khối thuôn nhọn về phía trước.
-Mắt và lỗ mũi ở vị trí cao trên đầu (mũi thông với khoang miệng và phổi vừa ngửa vừa thở)
-Da trần phủ chất nhày và ẩm dễ thấm khí.
-Mắt có mi giữ nước mắt do tuyến lệ tiết ra,tai có màng nhĩ.
-Chi 5 phần có ngón chia đốt linh hoạt.
-Các chi sau có màng bơi căng giữa các ngón.
-Giảm sức cản của nước khi bơi.
-Khi bơi vừa thở vừa quan sát.
-Giúp hô hấp trong nước.
-Bảo vệ mắt, giữ mắt khỏi bị khô, nhận biết âm thanh trên cạn.
-Thuận lợi cho việc di chuyển.
-Tạo thành chân bơi để đẩy nước.
KẾT LUẬN 
1/ Di chuyển
-Ếch có2 cách di chuyển 
+Nhảy cóc(trên cạn )
+Bơi (dưới nước)
2/ Cấu tạo ngoài
-Ếch đồng có các đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn (bảng )
Hoạt động 3 : TÌM HIỂU SINH SẢN VÀ PHÁT TRIỂN CỦA ẾCH
-GV hướng dẫn và yêu cầu học sinh thảo luận câu hỏi sau: 
+H:Trình bày đặc điểm sinh sản của ếch?
+Trứng ếch có đặc điểm gì?
+H:Vì sao cùng là thụ tinh ngoài mà số lượng trứng ếch lại ít hơn cá ?
GV treo hình 35.4 SGK trình bày sự phát triển của ếch ?
+So sánh sự sinh sản và phát triển của ếch với cá ?
-GV mở rộng:Trong quá trình phát triển, nòng nọc có nhiều đặc điểm giống cá .từ đó em có nhận xét gì về nguồn gốc của ếch?
-HS tự thu nhận thông tin trong SGK trang 114 , thảo luận nêu được các đặc điểm sinh sản:
+TL:Thụ tinh ngoài.,Có tập tính ếch đực ôm lưng ếch cái.
+TL:trứng tập trung thành từng đám trong chất nhày
+TL:vì ở ếch có hiện tượng ếch đực ôm lưng ếch cái nên trứng đẻ đến đâu được thụ tinh đến đó đồng thời có màng nhày bảo vệ.
-HS trình bày trên tranh.
- học sinh trả lời.
Tiểu kết 3:III/ SINH SẢN VÀ PHÁT TRIỂN
1/ Sinh sản:
+ Sinh sản vào cuối mùa xuân
+ Tập tính:ếch đực ôm lưng ếch cái ,đẻ ở các bờ nước.
+ Thụ tinh ngoài, đẻ trứng.
2/ Phát triển: Trứng nòng nọc ếch (phát triển có biến thái).
KẾT LUẬN:
1/ Sinh sản:
+ Sinh sản vào cuối mùa xuân
+ Tập tính:ếch đực ôm lưng ếch cái ,đẻ ở các bờ nước.
+ Thụ tinh ngoài, đẻ trứng.
2/ Phát triển: Trứng nòng nọc ếch (phát triển có biến thái).
4.Củng cố:
-.Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống ở nước của ếch ?
-.Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài chứng tỏ ếch thích nghi đời sống ở cạn ?
-.Trình bày sự sinh sản và phát triển của ếch ?
5. Dặn dò:
-Học bài theo câu hỏi và kết luận trong SGK
-Chuẩn bị:Ếch đồng(theo nhóm).
RÚT KINH NGHIỆM 
TUẦN 19
TIẾT 38 	
Bài 36 : THỰC HÀNH
 QUAN SÁT CẤU TẠO TRONG CỦA ẾCH ĐỒNG TRÊN MẪU MỔ
I.MỤC TIÊU:
-Nhận diện các cơ quan của ếch trên mẫu mổ.
-Tìm những cơ quan, hệ cơ quan thích nghi với đời sống mới chuyển lên cạn.
-Rèn kỹ năng quan sát tranh và mẫu vật.
-Kỹ năng thực hành.
- Có thái độ nghiêm túc trong học tập.
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC :
-Mẫu mổ ếch đủ cho các nhóm.
-Mẫu mổ sọ hoặc mô hình nảo ếch.
-Bộ xương ếch.
-Tranh cấu tạo trong của ếch.
III.TỔ CHỨC DẠY HỌC:
1/ Oån định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ
-Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống ở nước 
-.Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống ở cạn
3/ Bài mới
* Hoạt động 1: QUAN SÁT BỘ XƯƠNG ẾCH
GIÁO VIÊN
HỌC SINH
-GV hướng dẫn HS quan sát hình 36.1 SGK nhận biết các xương trong bộ xương ếch.
-GV yêu cầu HS quan sát mẫu bộ xương ếch, đối chiếu hình 36.1 xác định các xương trên mẫu.
-GV gọi HS lên chỉ trên mẫu tên xương.
-GV yêu cầu HS thảo luận.
+Bộ xương ếch gồm mấy phần, có chức năng gì?
-GV chốt lại kiến thức.
-HS tự thu nhận thông tin ghi nhớ vị trí, tên xương: xương đầu, xương cột sống, xương đai và xương chi.
-HS thảo luận rút ra chức năng của bộ xương.
-Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung.
KẾT LUẬN:
-Bộ xương: xương đầu, xương cột sống, xương đai(đai vai,đai hông) xương chi(chi trước, chi sau).
-Chức năng:
+ Tạo bộ khung nâng đỡ cơ thể.
+ Là nơi bám của cơ -> di chuyển
+ Tạo thành khoang bảo vệ não,tủy sống và nội quan .
*Hoạt động 2: QUAN SÁT DA VÀ CÁC NỘI QUAN TRÊN MẪU MỔ
-GV hướng dẫn HS
+H:sờ tay lên bề mặt da, nhận xét.?
*GV: hướng dẫn học sinh cách mổ ếch:yêu cầu học sinh thực hiện mổ ếch
-Đặt ếch nằm ngửa trên khay mổ, ghim 4 chân ếch xuống khay mổ.
- Dùng kéo cắt da và cơ ở mặt bụng.
- Cắt đứt đai vai phía ngực, cắt hẳn khối cơ và xương vai, cắt bỏ cả khối cơ ngực, bụng để lộ nội quan. Gv chú ý học sinh quan sát mặt trong của da
* Cho học sinh thảo luận:
+Nêu vai trò của da.
-GV yêu cầu HS quan sát hình 36.3, đối chiếu với mẫu mổ xác định các cơ quan của ếch 
-GV đến từng nhóm yêu cầu HS chỉ từng cơ quan trên mẫu mổ.
-GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng đặc điểm cấu tạo trong của ếch tr.118 thảo luận.
+ H:Hệ tiêu hóa của ếch có đặc điểm gì khác so với cá?
+H:Vì sao ở êch đã xuất hiện phổi mà vẫn trao đổi khí qua da ?
+H:Tim của ếch khác cá ơ ûđiểm nào? Trình bày sự tuần hoàn máu của ếch?
+Quan sát mô hình bộ não ếch xác định các bộ phận của não
-GV chốt lại kiến thức.
+H:Trình bày những đặc điểm thích nghiđời sống trên cạn thể hiện ở cấu tạo trong của ếch?
-HS thực hiên theo hướng dẫn
+TL: nhận xét: da ếch ẩm ướt
- Học sinh theo dõi cách mổ và tiến hành mổ theo yêu cầu của giáo viên.
+TL: vai trò trao đổi khí
- HS quan sát hình đối chiếu mẫu mổ và xác định vị trí các nội quan 
-Đại diện nhóm trình bày, GV sẽ bổ sung, uốn nắn sai sót.
-HS trong nhóm thảo luận thống nhất ý kiến,êu cầu nêu được:
+TL:Hệ tiêu hóa: Lưỡi phóng ra bắt mồi, dạ dày, gan mật lớn, có tuyến tụy.
+TL:Phổi cấu tạo đơn giản, hô hấp qua da là chủ yếu .
+TL:Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn.
-TL:các hệ tiêu hóa, hô hấp tuần hoàn thể hiện sự thích nghi với đời sống chuyển lên cạn
Tiểu kết 2:
-Ếch có da trần( trơn, ẩm ướt), mặt trong có nhiều mạch máu đểtrao đổi khí.
-HS quan sát hình đối chiếu mẫu mổ xác định vị trí các hệ cơ quan.
-Cấu tạo trong của ếch: Bảng đặc điểm cấu tạo trong (tr.118 SGK)
4/ Nhận xét đánh giá:
-GV nhận xét tinh thần thái độ của học sinh trong giờ thực hành.
-Nhận xét kết quả quan sát của các nhóm.
- Yêu cầu học sinh về nhà hoàn thành thu hoạch theo yêu cầu sgk và vẽ hình chú thích nộp vào tiết sau
-Cho HS thu dọn vệ sinh.
5/Dặn dò : 
-GV nhận xét rút kinh nghiệm 
-Học bài, hoàn thành thu hoạch th