Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 21: Đặc điểm bên ngoài của lá

CHƯƠNG V: LÁ
TIẾT 21: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Học xong bài này học sinh có khả năng:
- Nêu được các đặc điểm bên ngoài gồm cuống, bẹ lá, phiến lá.
- Phân biệt các loại lá đơn và lá kép, các kiểu xếp lá trên cành, các loại gân trên phiến lá
II. CÁC KỸ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:
- Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin khi quan sát đặc điểm bên ngoài của lá, các kiểu xếp lá trên thân và cành
- Kỹ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp
- Kỹ năng hợp tác, lắng nghe tích cực trong thảo luận nhóm
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG:
- Dạy học nhóm nhỏ
- Trực quan
- Vấn đáp - tìm tòi
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: 
- GV: Chuẩn bị các mẫu vật: cành lá mồng tơi, cành hoa hồng, cành lá trúc đào, lá dâm bụt, lá ổi. Chuẩn bị tranh 19.2 phóng to.
- HS: Đem các mẫu vật: lá trúc đào, lá mồng tơi, lá hoa hồng, cành lá ổi, dâm bụt, lá lốt...v..v...
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Khám phá: Ngoài rễ, thân, lá cũng là một cơ quan sinh dưỡng của cây. Lá có đặc điểm gì để giúp nó thực hiện chức năng nuôi dưỡng cây?
2. Kết nối: 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm bên ngoài của lá
- Quan sát hình 19.1, gọi tên các bộ phận của lá?( yêu cầu Hs xác định trên mẫu)
Giới thiệu: Ở một số cây cuống lá tiêu giảm (lá dứa), hoặc cuống lá phình to biến thành bẹ lá ôm lấy thân( lá tre, lá trúc, lá cau)
- Nhắc lại chức năng của lá đã học?
- Để thực hiện chức năng này lá phải nhận nhiều ánh sáng. Vậy đặc điểm nào của lá giúp nhận nhiều ánh sáng 
- Quan sát hình 19.2 và thảo luận nhóm theo phiếu học tập :
+ Nhận xét hình dạng, kích thước, màu sắc của phiến lá, diện tích bề mặt của phần phiến so với phần cuống?
+ Tìm những điểm giống nhau của phần phiến các loại lá?
+ Những đặc điểm giống nhau đó có tác dụng gì đối với việc thu nhận ánh sáng của lá?
=> Phiến lá có đặc điểm gì giúp thu nhận được nhiều ánh sáng?
- Nghiên cứu thông tin sgk/62, quan sát các kiểu gân lá và xếp các lá có gân giống nhau vào một nhóm.
- Có mấy kiểu gân lá?
- Quan sát hình 19.4 cho biết dưới chồi nách là bộ phân nào của lá?
- Cuống lá ở lá hoa hồng có gì khác cuống lá ở lá mồng tơi?
- Tìm đặc điểm phân biệt lá đơn, lá kép?
Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu xếp lá trên thân và cành
- Quan sát hình 19.5, kết hợp với mẫu vật hoàn thành bảng /63
- Dấu hiệu phân biệt các kiểu xếp lá? Có mấy kiểu xếp lá trên thân và cành? Là những kiểu nào?
- Các lá ở mấu thân trên xếp như thế nào so với các lá ở mấu thân dưới?
- Cách bố trí đó có lợi gì cho việc thu nhận sánh sáng?
- Cuống lá, phiến lá, trên phiền lá có nhiều gân lá
- Quang hợp chế tạo chất hữu cơ nuôi cây.
- Thảo luận nhóm:
+ Hình dạng: tròn, bầu dục, tim; kích thước: to, nhỏ, trung bình, phiến to hơn cuống lá
+ Dạng bản dẹt, màu lục , phần rộng nhất của lá
+ Giúp phiến lá có thể thu nhận được nhiều ánh sáng, chế tạo chất hữu cơ nuôi cây
- Thảo luận nhóm xếp các lá theo các kiểu gân như trong hình
- Dưới chồi nách là cuống lá
- Cuống lá mồng tơi chỉ mang một lá, cuống lá hoa hồng mang nhiều lá
- Nghiên cứu thông tin tìm những điểm để phân biệt lá đơn, lá kép
- Hòan thành bảng /63
- Căn cứ vào số lá mọc ra từ mấu thân. Có 3 kiểu xếp lá trên thân và cành.: mọc cách, mọc đối, mọc vòng
- Xếp so le nhau
- Giúp cho các lá đều nhân được ánh sáng
1. Đặc điểm bên ngoài của lá:
Gồm: cuống lá, phiến lá, trên phiến lá có nhiều gân lá
a. Phiến lá:
- Phiến lá có màu lục, dạng bản dẹt, là phần rộng nhất của lá
 => giúp phiến lá có thể thu nhận được nhiều ánh sáng để chế tạo chất hữu cơ nuôi cây.
b. Gân lá: Có 3 kiểu gân lá: 
- Gân hình mạng: lá dâu...
- Gân song song: lá rẻ quạt ....
- Gân hình cung: lá địa liền..
c. Lá đơn, lá kép: SGK.
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành:
- Có 3 kiểu xếp lá trên cây:
+ Mọc cánh: lá cây dâu 
+ Mọc đối: lá cây dừa cạn
+ Mọc vòng: lá cây dây huỳnh...
- Lá ở 2 mấu gần nhau xếp so le nhau, giúp cho tất cả các lá trên cành có thể nhận được nhiều ánh sáng chiếu vào cây.
3. Thực hành, luyện tập:
- Nêu những đặc điểm bên ngoài của lá và cách xếp lá trên cây giúp nhận được nhiều ánh sáng?
4. Vận dụng: 
- Đem những lá mang trên lớp ép vào vở, dùng băng đính lại. Ghi chú vào mỗi lá: tên lá, kiểu gân lá, thuộc lá đơn hay lá kép, kiểu xếp lá trên cành
Dặn dò: 
Học bài theo nội dung ghi
Xem và soạn các câu hỏi yêu cầu ở bài “Cấu tạo trong của phiến lá”