Giáo án Sinh học 9 - Trọn bộ cả năm học

 02)
C©u 1: ( 2.5 ® )
* DiÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong lÇn ph©n bµo I cña gi¶m ph©n:
- Kì ®Çu:
+ C¸c NST xo¾n, co ng¾n (0.5®)
+ C¸c NST kÐp trong cÆp t­¬ng ®ång tiÕp hîp vµ b¾t chÐo sau ®ã t¸ch nhau.(0.5®)
- K× gi÷a: C¸c cÆp NST t­¬ng ®ång tËp trung vµ xÕp thµnh hai hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.(0.5®)
- K× sau: C¸c cÆp NST kÐp trong cÆp t­¬ng ®ång ph©n ly vÒ hai cùc cña tÕ bµo.(0.5®)
- K× cuèi: C¸c NST kÐp n»m gän trong hai nh©n míi t¹o thµnh víi sè l­îng ®¬n béi kÐp.(0.5®) 
Câu 2 ( 2,5đ ) 
* Cấu trúc không gian ADN:
- Phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch song song , xoắn đều quanh 1 trục từ trái sang phải (xoắn phải) ( 0,5 đ )
- Mỗi vòng xoắn có đường kính 20 Ao chiều cao 34 Ao gồm 10 cặp nuclêôtit (0,5 đ )
- Các nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp theo nguyên tắc bổ sung: A liên kết với T , G liên kết với X ( 0,5 đ )
* Hệ quả của NTBS 
- Do tính chất bổ sung của 2 mạch nên khi biết trình tự đơn phân của 1 mạch thì suy ra được trình tự đơn phân của mạch còn lại . ( 0,5 đ )
- Về tỉ lệ các loại đơn phân trong ADN: A=T ;G =X → A+G = T+X ( 0,5 đ )
Câu 3: ( 2.0đ )
*ThÓ ®a béi lµ c¬ thÓ mµ trong tÕ bµo sinh d­ìng cã sè l­îng NST lµ béi sè cña n (nhiÒu h¬n 2n).(0.5®)
*Nguyªn ph©n kh«ng b×nh th­êng:
-Trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n bé NST nh©n ®«i nh­ng do thoi v« s¾c kh«ng h×nh thµnh lµm cho bé NST kh«ng ph©n ly, kÕt qu¶ lµ h×h thµnh thÓ ®a béi. (1.0®)
-VÎ s¬ ®å hình 24.5a.(0.5®)
 Câu 4 ( 3,0đ )
Theo đề bài , quy ước :
 Gen A : thân thấp ; gen a : thân cao ( 0,25 đ )
 Thân thấp không thuần chủng có kiểu gen : Aa ( 0,5 đ )
 Thân cao có kiểu gen : aa ( 0,25 đ )
Sơ đồ lai : P : Thân thấp x Thân cao 
 Aa aa ( 0,25 đ )
 GP : A,a a ( 0,25 đ )
 F1 : 1A a : 1aa ( 1 thân thấp: 1 thân cao ) ( 0,5 đ )
 F1 tự thụ phấn : aa x aa ( 0,25 đ )
 GF1: a a ( 0,25 đ )
 F2: aa ( 0,25 đ )
 100% thân cao ( 0,25 đ )
Häc k× II
Ngµy d¹y :
TiÕt 37: tho¸i ho¸ do tù thô phÊn vµ giao phÊn gÇn
I. Môc tiªu 
 1. KiÕn thøc 
	Häc sinh n¾m ®­îc kh¸i niÖm tho¸i ho¸ gièng. 
	HS hiÓu , tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n tho¸i ho¸ cña tù thô phÊn b¾t buéc ë c©y giao phÊn vµ giao phÊn gÇn ë ®éng vËt, vai trß trong chän gièng.
	HS tr×nh bµy ®­îc ph­¬ng ph¸p t¹o dßng thuÇn ë c©y ng«.
 2. KÜ n¨ng 
	RÌn kÜ n¨ng quan s¸t h×nh ph¸t hiÖn kiÕn thøc.
	Tæng hîp kiÕn thøc, ho¹t ®éng nhãm.
 3. Th¸i ®é 
	Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch bé m«n.
II. ChuÈn bÞ 
	GV : Tranh phãng to H 34.1,34.3
	 T­ liÖu vÒ hiÖn t­îng tho¸i ho¸ 
	HS : §äc tr­íc bµi ë nhµ 
III. TiÕn tr×nh bµi häc
	1. æn ®Þnh tæ chøc
	2. KiÓm tra bµi cò 
	 Em h·y nªu nh÷ng thµnh tùu cña viÖc sö dông ®ét biÕn nh©n t¹o trong chän gièng ®éng vËt , thùc vËt vµ vi sinh vËt ?
	3. Bµi míi 
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
 Néi dung
Ho¹t ®éng 1
 GV Nªu c©u hái .
 + HiÖn t­îng tho¸i ho¸ ë thùc vËt vµ ®éng vËt ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo ?
 + Theo em v× sao dÉn ®Õn hiÖn t­îng tho¸i ho¸ gièng ?
 + T×m hiÓu vÒ hiÖn t­îng tho¸i ho¸ . 
GV Yªu cÇu häc sinh kh¸i qu¸t kiÕn thøc 
 + ThÕ nµo lµ tho¸i ho¸ ?
 + Giao phèi gÇn lµ g× ?
Ho¹t ®éng 2
GV nªu yªu c©u hái :
 Qua c¸c thÕ hÖ tù thô hoÆc giao phèi cËn huyÕt tØ lÖ ®ång hîp vµ tØ lÖ dÞ hîp biÕn ®æi nh­ thÕ nµo ?
 T¹i sao tù thô phÊn ë c©y giao phÊn ë c©y giao phÊn vµ giao phèi gÇn ë ®éng vËt l¹i g©y hiÖn t­îng tho¸i ho¸ ?
( GV gi¶i thÝch h×nh 34.3 mµu xanh biÓu thÞ thÓ ®ång hîp tréi vµ lÆn ) .
 GV cho ®¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy ®¸p ¸n b»ng c¸c gi¶i hÝch h×nh 34.3 phãng to .
 GV nhËn xÐt kÕt qu¶ c¸c nhãm gióp häc sinh hoµn thiÖn kiÕn thøc .
 GV më réng thªm : ë mét sè loµi ®éng vËt , thùc vËt cÆp gen ®ång hîp kh«ng g©y h¹i nªn kh«ng dÉn tíi hiÖn t­îng tho¸i ho¸ , do vËy vÉn cã thÓ tiÕn hµnh giao phèi gÇn . 
Ho¹t ®éng 3
 GV nªu yªu c©u hái :
 T¹i sao tù thô phÊn b¾t buéc vµ giao phèi gÇn g©y hiÖn t­îng tho¸i ho¸ nh­ng ph­¬ng ph¸p nµy vÉn ®­îc con ng­êi sö dông trong chän gièng ? 
( Gv nh¾c l¹i kh¸i niÖm thuÇn chñng , dßng thuÇn ...)
 GV gióp häc sinh hoµn thiÖn kiÕn thøc .
( GV l­u ý : Néi dung nµy trõu t­îng nªn gv lÊy VD cô thÓ ®Ó gi¶i thÝch cho häc sinh dÔ hiÓu ) .
HS nghiªn cøu SGK tr 99, 100. 
 Quan s¸t h×nh 34.1 vµ 34.2 
 Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt ý kiÕn .
 + ChØ ra hiÖn t­¬ng tho¸i ho¸ .
 + LÝ do dÉn ®Õn hiÖn t­îng tho¸i ho¸ ë ®éng vËt , thùc vËt .
 §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy® nhãm kh¸c bæ sung .
 HS nªu VD : Hång xiªm tho¸i ho¸ qu¶ nhá , kh«ng ngät , Ýt qu¶ . b­ëi tho¸i ho¸ qu¶ nhá kh« .
HS dùa vµo kÕt qu¶ ë néi dung trªn kh¸i qu¸t kiÕn thøc . 
 HS nghiªn cøu SGK vµ h×nh 34.3 tr 100 vµ 101® thèng nhÊt ý kiÕn tr¶ lêi c©u hái .
 Yªu cÇu nªu ®­îc :
 + Tû lÖ ®ång hîp t¨ng , tØ lÖ dÞ hîp gi¶m ( tû lÖ ®ång hîp tréi vµ tØ lÖ ®ång hîp lÆn b»ng nhau ).
 + Gen lÆn th­êng biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng xÊu .
 + Gen lÆn g©y h¹i khi ë thÓ di hîp kh«ng ®­îc biÓu hiÖn .
 + c¸c gen lÆn khi gÆp nhau ( thÓ ®ång hîp ) th× biÓu hiÖn ra tÝnh tr¹ng .
 §¹i diÖn nhãm tr×ng gµy trªn h×nh 34.3 ® c¸c nhãm kh¸c theo dâi nhËn xÐt .
HS nghiªn cøu SGK tr101 vµ t­ liÖu GV cung cÊp tr¶ lêi c©u hái .
 Yªu cÇu nªu ®­îc :
 + Do xuÊt hiÖn cÆp gen ®ång hîp tö .
 + XuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng xÊu .
 + Con ng­êi dÔ dµng lo¹i bá tÝnh tr¹ng xÊu .
 + Gi÷ l¹i tÝng tr¹ng mong muèn nªn t¹o ®­îc gièng thuÇn chñng .
 HS tr×nh bµy ® líp nhËn xÐt .
I. HiÖn t­îng tho¸i ho¸ 
 a. HiÖn t­îng tho¸i ho¸ ë thùc vËt vµ ®éng vËt .
 -ë thùc vËt : C©y ng« tù thô phÊn qua nhiÒu thÕ hÖ : chiÒu cao c©y gi¶m , b¾p dÞ d¹ng h¹t Ýt .
 - ë ®éng vËt : ThÕ hÖ sinh tr­ëng ph¸t triÓn yÕu , qu¸i thai , dÞ tËt bÈm sinh .
* LÝ do tho¸i ho¸ :
 + ë thùc vËt : do tù thô phÊn ë c©y giao phÊn .
 + ë ®éng vËt : do giao phèi gÇn .
b. Kh¸i niÖm
 Tho¸i ho¸ :lµ hiÖn t­îng c¸c thÕ hÖ con ch¸u cã søc sèng kÐm dÇn , béc lé tÝnh tr¹ng xÊu , n¨ng suÊt gi¶m ...
 Giao phèi gÇn (giao phèi cËn huyÕt ): lµ sù giao phèi gi÷a con c¸i sinh ra tõ mét cÆp bè mÑ hoÆc gi÷a bè mÑ víi con c¸i .
II. Nguyªn nh©n cña hiÖn t­îng tho¸i ho¸ gièng . 
* KÕt luËn :
 Nguyªn nh©n hiÖn t­îng tho¸i ho¸ do tù thô phÊn hoÆc giao phÊn cËn huyÕt v× qua nhiÒu thÕ hÖ t¹o ra c¸c cÆp gen ®ång hîp lÆn g©y h¹i .
III. Vai trß cña ph­¬ng ph¸p tù thô phÊn b¾t buéc vµ giao phèi cËn huyÕt trong chän gièng .
* KÕt luËn: Vai trß cña ph­¬ng ph¸p tù thô phÊn vµ giao phèi c©n huyÕt trong tù thô phÊn 
 + Cñng cè ®Æc tÝnh mong muèn 
 + T¹o dßng thï©n cã cÆp gen ®ång hîp .
 + Ph¸t hiÖn gen xÊu ®Ó lo¹i bá ra khái quÇn thÓ .
 + ChuÈn bi lai kh¸c dßng ®Ó t¹o ­u thÕ lai 
 4. Cñng cè .
	Tù thô phÊn ë c©y giao phÊn vµ giao phèi gÇn ë ®éng vËt g©y nªn hiÖn t­îng g× ? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n ?
 5. H­íng dÉn häc ë nhµ .
	Häc bµi , tr¶ lêi c©u hái SGK 
	T×m hiÓu ­u thÕ lai , gièng ng« lóa cã n¨ng suÊt cao .
Ngµy d¹y :
TiÕt 38: ­u thÕ lai
I. Môc tiªu :
 1. KiÕn thøc 
	HS n¾m ®­îc mét sè kh¸i niÖm : ¦u thÕ lai , lai kinh tÕ .
	HS hiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc 
	+ C¬ së di tryÒn cña hiÖn t­îng ­u thÕ lai , lÝ do kh«ng dïng c¬ thÓ lai F1 ®Ó nh©n gièng 
	+ C¸c biÖn ph¸p duy tr× ­u thÕ lai , ph­¬ng ph¸p t¹o ­u thÕ lai .
	+ Ph­¬ng ph¸p th­êng dïng ®Ó t¹o ­u thÕ lai ë n­íc ta .
 2. KÜ n¨ng 
 RÌn mét sè kÜ n¨ng 
	+ Quan s¸t tranh , h×nh t×m kiÕn thøc 
	+ Gi¶i thÝch b»ng c¬ së khoa häc .
	+ Tæng hîp kh¸i qu¸t .
 3. Th¸i ®é
	Gi¸o dôc ý thøc t×m tßi tr©n träng khoa häc 
II.ChuÈn bÞ .
	GV: Tranh phãng to h×nh 35 SGK
	 Tranh mét sè gièng , ®éng vËt : Bß, lîn , dª . KÕt qu¶ cña phÐp lai kinh tÕ .
	HS : §äc tr­íc bµi ë nhµ 
III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 
	1. æn ®Þnh tæ chøc .
	2. KiÓm tra bµi cò .
	 Trong chän gièng ng­êi ta dïng 2 ph­¬ng ph¸p tù thô phÊn b¾t buéc vµ giao phèi gÇn nh»m môc ®Ých g× ?
	3. Bµi míi .
	 Vµo bµi : 
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
Néi dung
Ho¹t ®éng 1
GV : §­a vÊn ®Ò :
 So s¸nh c©y vµ b¾p ng« ë hai dßnh tù thô phÊn víi c©y vµ b¾p ng« ë c¬ thÓ lai F1 trong h×nh 35 SGK tr. 102 .
 GV nhËn xÐt ý kiÕn cña häc sinh vµ dÉn d¾t ® hiÖn t­îng trªn ®­îc gäi lµ ­u thÕ lai .
 GV nªu c©u hái 
 + ¦u thÕ lai lµ g× ? Cho VD vÒ ­u thÕ lai ë ®éng vËt vµ thùc vËt .
 GV cung cÊp thªm mét sè VD minh ho¹ .
 GV nªu vÊn ®Ò :
 §Ó t×m hiÓu c¬ së dim truyÒn cña hiÖn t­îng ­u thÕ lai .
 HS tr¶ lêi c©u hái sau :
 T¹i sao khi lai hai dßng thuÇn ­u thÕ lai thÓ hiÖn râ nhÊt ?
 T¹i sao ­u thÕ lai biÓu hiÖn râ nhÊt ë F1 , sau ®è gi¶m dÇn qua c¸c thÕ hÖ ?
 GV ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ bæ sung thªm kiÕn thøc vÒ hiªn t­îng nhiÒu gen quy ®Þnh 1 tÝnh tr¹ng ®Ó gi¶i thÝch .
 GV hái tiÕp 
 Muèn duy tr× ­u thÕ lai con ng­êi ®· lµm g× ?
Ho¹t ®éng 2
 GV giíi thiÖu : Ng­êi ta cã thÓ t¹o ­u thÕ lai ë c©y trång vµ vËt nu«i .
 GV hái :
 Con ng­êi ®· tiÕn hµnh t¹o ­u thÕ lai ë c©y trång b»ng ph­¬ng ph¸p nµo ?
 Nªu VD cô thÓ .
 GV nªn gi¶i thÝch thªm vÒ lai kh¸c dßng vµ lai kh¸c thø .
GV hái.
 Con ng­êi ®· tiÕn hµnh t¹o ­u thÕ lai ë vËt nu«i b»ng ph­¬ng ph¸p nµo ?
 Cho vÝ dô .
 GV hái thªm :
 T¹i sao kh«ng dïng con lai kinh tÕ ®Ó nh©n gièng ?
 GV më réng :
 Lai kinh tÕ th­êng dïng con c¸i thuéc gièng trong n­íc .
 ¸p dông kÜ thuËt gi÷ tÝnh ®«ng l¹nh .
 Lai bß vµnh Thanh Ho¸ vøi bß H«nsten Hµ Lan ® con lai F1 chÞu ®­îc nãng , l­îng s÷a t¨ng .
 HS quan s¸t h×nh phãng to hoÆc h×nh SGK chó ý ®Æc ®iÓm sau :
 +ChiÒu cao th©n c©y ng« .
 + ChiÒu dµi b¾p , sè l­îng h¹t .
 HS ®­a ra nhËn xÐt sau khi so s¸nh th©n vµ b¾p ng« ë c¬ thÓ lai F1 cã nhiÒu ®Æc ®iÓm tréi h¬n ë bè mÑ .
 HS tr×nh bµy líp bæ sung .
 HS nghiªn cøu kÕt hîp víi néi dung võa so s¸nh ®Kh¸i qu¸t thµnh kh¸i niÖm .
 HS lÊy VD SGK.
 HS nghiªn cøu SGK tr 102 , 103 .
 Chó ý VD lai 1 dßng thuÇn cã hai gen tréi vµ dßnh thuÇn cã mét gen tréi .
Yªu cÇu nªu ®­îc :
 ¦u thÕ lai râ v× xuÊt hiÖn nhiÒu gen troäi ë con lai F1 .
 C¸c thÕ hÖ sau gi¶m dÇn do tØ lÖ dÞ hîp gi¶m ( hiÖn t­îng tho¸i ho¸ )
 §¹i diÖn tr×nh bµy líp bæ sung .
 HS tr¶ lêi ®­îc ¸p dông nh©n gièng v« tÝnh .
 HS tæng hîp kh¸i qu¸t kiÕn thøc .
 HS nghiªn SGK tr 103 vµ c¸c t­ liÖu s­u tÇm , ttrar lêi c©u hái .
 Yªu cÇu chØ ra 2 ph­¬ng ph¸p .
 HS nghiªn cøu SGK tr 103 ,104 kÕt hîp tranh ¶nh vÒ c¸c gièng vËt nu«i .
 Yªu cÇu nªu ®­îc 
 PhÐp lai kinh t