Giáo án Sinh học 9 - Tiết 2: Lai một cặp tính trạng - Năm học 2012-2013

Ngµy so¹n: 20/8/12
Ngµy d¹y: 23/8/12
 TiÕt 2 lai mét cÆp tÝnh tr¹ng
I. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc:
- Häc sinh nªu ®ưîc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en, rót ra ®ưîc c¸c nhËn xÐt.
- HiÓu vµ ghi nhí c¸c kh¸i niÖm kiÓu h×nh, kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp.
- Ph¸t biÓu ®ưîc néi dung quy luËt ph©n li.
- Gi¶i thÝch ®ưîc hiện tượng thực tế.
2. Kü n¨ng:
- KÜ n¨ng quan s¸t ph©n tÝch bảng số liệu sè liÖu vµ kªnh h×nh.
- ViÕt s¬ ®å lai.
3. Th¸i ®é:
- Cã niÒm tin khoa häc khi nghiªn cøu tÝnh quy luËt cña hiÖn tưîng di truyÒn.
II. ®å dïng d¹y häc
* GV
- Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.
- phiÕu häc tËp,
iii.phƯ¬ng ph¸p d¹y häc
Quan s¸t ,ph©n tÝch,vÊn ®¸p, th¶o luËn nhãm
iv. tæ chøc d¹y - häc.
* Khởi động(5p).
- Kiểm tra bài cũ(4p)
GV nªu c©u hái
- Tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en?
- Bµi tËp:
	1. Khi cho lai hai c©y ®Ëu hoa ®á víi nhau, F1 thu ®îc 100% hoa ®á. Khi cho c¸c c©y ®Ëu F1 tù thô phÊn, F2 cã c¶ hoa ®á vµ hoa tr¾ng. C©y ®Ëu hoa dá ban ®Çu (P) cã thuéc gièng thuÇn chñng hay kh«ng? V× sao?
	2. Trong c¸c cÆp tÝnh tr¹ng sau, cÆp nµo kh«ng ph¶i lµ cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n:
	a. H¹t tr¬n – nh¨n	c. Hoa ®á – hoa vµng
	b. Th©n thÊp – th©n cao	d. Ho¹t vµng – h¹t lôc.
	( §¸p ¸n: c)
- Các hoạt động. 
Giới thiệu bài: B»ng ph©n tÝch thÕ hÖ lai, Men®en rót ra c¸c quy luËt di truyÒn, ®ã lµ quy luËt g×? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng 1(10p): ThÝ nghiÖm cña Men®en
- Môc tiªu: +Häc sinh nªu ®ưîc thÝ nghiÖm c¸c kh¸i niÖm kiÓu h×nh, kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp. 
 + Ph¸t biÓu ®ưîc néi dung quy luËt ph©n li.
- §å dïng DH: H 2.1
Ho¹t ®éng cña GVvà HS 
Nội dung
 Lµm viÖc c¶ líp: 
- GV hưíng dÉn HS quan s¸t tranh H 2.1 vµ giíi thiÖu sù tù thô phÊn nh©n t¹o trªn hoa ®Ëu Hµ Lan. 
- HS quan s¸t tranh, theo dâi vµ ghi nhí c¸ch tiÕn hµnh.
- GV giíi thiÖu kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë b¶ng 2 ®ång thêi ph©n tÝch kh¸i niÖm kiÓu h×nh, tÝnh tr¹ng tréi, lÆn. 
- Ghi nhí kh¸i niÖm.
C¸ nh©n: 
- Yªu cÇu HS: Xem b¶ng 2 vµ ®iÒn tØ lÖ c¸c lo¹i kiÓu h×nh ë F2 vµo « trèng. 
- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, th¶o luËn nhãm vµ nªu ®ưîc:
+ KiÓu h×nh F1: ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng tréi.
+ F2: 3 tréi: 1 lÆn
- NhËn xÐt tØ lÖ kiÓu hin×h ë F1; F2?
- GV nhÊn m¹nh vÒ sù thay ®æi gièng lµm bè vµ lµm mÑ th× kÕt qu¶ phÐp lai vÉn kh«ng thay ®æi.
- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK trang 9. 
- Lùa chän côm tõ ®iÒn vµo chç trèng:
1. ®ång tÝnh
2. 3 tréi: 1 lÆn
- Yªu cÇu HS ®äc l¹i néi dung bµi tËp sau khi ®· ®iÒn. 
- 1, 2 HS ®äc.
a. ThÝ nghiÖm:
- Lai 2 gièng ®Ëu Hµ Lan kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng tư¬ng ph¶n
VD: P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
	F1: Hoa ®á
	F2: 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng
b. C¸c kh¸i niÖm:
- KiÓu h×nh lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ.
- TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn ë F1.
- TÝnh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng ®Õn F2 míi ®ưîc biÓu hiÖn.
c. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm – KÕt luËn:
	Khi lai hai c¬ thÓ bè mÑ kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t¬ng ph¶n th× F1 ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng cña bè hoÆc mÑ, F2 cã sù ph©n li theo tØ lÖ trung b×nh 3 tréi: 1 lÆn.
Ho¹t ®éng 2(15p) Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm
- Môc tiªu: Gi¶i thÝch ®ưîc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en. Và liên hệ thực tế
- §å dïng DH: H 2.3
C¸ch tiÕn hµnh:
Ho¹t ®éng cña GV và HS
Nội dung
C¶ líp: 
- GV gi¶i thÝch quan niÖm ®¬ng thêi vµ quan niÖm cña Men®en ®ång thêi sö dông H 2.3 ®Ó gi¶i thÝch.
- HS ghi nhí kiÕn thøc, quan s¸t H 2.3
+ Nh©n tè di truyÒn A quy ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi (hoa ®á).
+ Nh©n tè di truyÒn a quy ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi (hoa tr¾ng).
+ Trong tÕ bµo sinh dưìng, nh©n tè di truyÒn tån t¹i thµnh tõng cÆp: C©y hoa ®á thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ AA, c©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ aa.
- Do ®©u tÊt c¶ c¸c c©y F1 ®Òu cho hoa ®á? - Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö:
+ C©y hoa ®á thuÇn chñng cho 1 lo¹i giao tö: a
+ C©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cho 1 lo¹i giao tö lµ a.
- ë F1 nh©n tè di truyÒn A ¸t a nªn tÝnh tr¹ng A ®îc biÓu hiÖn.
Lµm viÖc nhãm: 
- Yªu cÇu HS Th¶o luËn nhãm 5p ¸p dông kÜ thuËt Kh¨n tr¶i bµn tr¶ lêi c©u hái sau:(Ph¸t phiÕu häc tËp cho c¸c nhãm)
Néi dung : H·y quan s¸t H 2.3 vµ cho biÕt: tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö ë F1 vµ tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö F2? 
- Quan s¸t H 2.3 th¶o luËn nhãm x¸c ®Þnh ®ưîc:
GF1: 1A: 1a
+ TØ lÖ hîp tö F2
1AA: 2Aa: 1aa
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm kh¸c bs
- T¹i sao F2 l¹i cã tØ lÖ 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng? 
HS: V× hîp tö Aa biÓu hiÖn kiÓu h×nh gièng AA.
- Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o, nx, bs
- GV nx, chØnh söa
- GV nªu râ: khi F1 h×nh thµnh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ 1 giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt cña P mµ kh«ng hoµ lÉn vµo nhau nªn F2 t¹o ra:
 1AA:2Aa: 1aa
trong ®ã AA vµ Aa cho kiÓu h×nh hoa ®á, cßn aa cho kiÓu h×nh hoa tr¾ng.
- H·y ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö?
Theo Men®en:
- Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di truyÒn quy ®Þnh (sau nµy gäi lµ gen).
- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh ë c¬ thÓ P thuÇn chñng.
- Trong qu¸ tr×nh thô tinh, c¸c nh©n tè di truyÒn tæ hîp l¹i trong hîp tö thµnh tõng cÆp tư¬ng øng vµ quy ®Þnh kiÓu h×nh cña c¬ thÓ.
=> Sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp nh©n tè di truyÒn (gen) quy ®Þnh cÆp tÝnh tr¹ng th«ng qua qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh chÝnh lµ c¬ chÕ di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng.
- Néi dung quy luËt ph©n li: trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh ë c¬ thÓ thuÇn chñng cña P.
V.tæng kÕt vµ hƯíng dÉn vÒ nhµ(5p)
* Tæng kÕt: (4p)
- Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men®en?
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- Lµm bµi tËp 4 (GV híng dÉn c¸ch quy íc gen vµ viÕt s¬ ®å lai)
V× F1- Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh ho¹.
*Hưíng dÉn häc bµi ë nhµ: (1p)
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- Lµm bµi tËp 4 (GV hưíng dÉn c¸ch quy íc gen vµ viÕt s¬ ®å lai)
V× F1- Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh ho¹.