Giáo án Sinh học 10 - Tiết 30: Cấu trúc các loại virut sự nhân lên của virut trong tế bào chủ

Ngày soạn
Tiết 30: 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ
I.Mục tiêu bài học
1.Kiến thức
-Nêu được đặc điểm chung của virut
-Mô tả được cấu tạo virut và các dạng hình thái của virut
-Trình bày được chu trình nhân lên của virut trong tế bào chủ
2.Kỹ năng
-Đọc sgk, phân tích, khái quát, tổng hợp kiến thức
-Quan sát, phân tích hình vẽ, clip
-Hoạt động nhóm
3.Thái độ
-Thấy được tác hại của virut, có ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, phòng chống các bệnh do virut gây nên
II.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
1.Chuẩn bị của giáo viên
2.Giáo án, giáo án điện tử, phiếu học tập
III.Tiến trình dạy học
1.Ổn định lớp
Ngày
Lớp
Tên học sinh vắng
2.Dạy bài mới
Vào bài: xã hội ngày càng phát triển, vấn đề nang cao sức khỏe cho người dân ngày càng được quan tâm. Tuy nhiên, những năm gần nhiều dịch bệnh bùng phát gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người: bệnh viêm đường hô hấp cấp SARS, bệnh cúm gia cầm, HIV/AIDS...Những bệnh này có đặc điểm chung là đều do virut gây nên. Vậy virus có đặc điểm gì? Cấu tạo, hình thái như thế nào? Cách thức gây bệnh ra sao? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài hôm nay: Bài 29: Cấu trúc virus. Sự nhân lên của virus trong tế bào chủ
Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo virut
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Nghiên cứu sgk, trình bày các đặc điểm chung của virut?
Gv: chính vì có cấu tạo đơn giản nên virus dễ dàng thay đổi cấu trúc tạo nên các virus biến thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
Quan sát hình, nghiên cứu sgk, mô tả cấu tạo của virut?
Nhận xét, đánh giá
-So sánh hệ gen của virut và hệ gen của tế bào ?
-Dựa vào vỏ ngoài, có thể chia virut thành mấy loại? đặc điểm của từng loại?
Gv: Bổ sung một số cách phân loại virus dựa trên lõi acid nucleic (virus ADN và virus ARN) và vỏ capsit (virus có cấu trúc xoắn, khối và hỗn hợp)
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
1.Cấu tạo
1.1.Đặc điểm chung
Có kích thước siêu nhỏ
Cấu tạo đơn giản gồm acid nucleic và vỏ protein
Kí sinh nội bào bắt buộc
1.2.Cấu tạo virut
Lõi acid nucleic: ADN hoặc ARN chuỗi đơn/kép
Vỏ capsit: đơn vị là capsome
Vỏ ngoài: lớp lipid kép và protein, có các gai glycoprotein trên bề mặt
Hoạt động 2: Tìm hiểu các dạng hình thái của virut
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Quan sát hình, cho biêt : Dựa vào sự sắp xếp của capsome, virut có những loại cấu trúc nào?
Nghiên cứu sgk- 115, 116, hoàn thành phiếu học tập
Nhận xét, đánh giá
Xét thí nghiệm:
Tách lõi ARN khỏi vỏ protein của 2 chủng virut A và B gây bệnh cho cây thuốc lá
Trộn lõi chủng A với vỏ protein chủng B tạo thành virut lai
Nhiễm virut vào cây thuốc lá, cây bị bệnh
Phân lập từ lá cây bị bệnh, được virut
Nhận xét: virut gây bệnh thuộc chủng nào? Giải thích?
Nhận xét. Đánh giá
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
2.Hình thái
Đáp án phiếu học tập
Đáp án phiếu học tập
Dạng cấu trúc
Đặc điểm
Đại diện
Cấu trúc xoắn
Capsome xoắn theo chiều xoắn của acid nucleic
Virut cúm, virut sởi, virut khảm thuốc lá, virut dại
Cấu trúc khối
Capsome sắp xếp theo hình khối đa diện
Virut bại liệt, virut HIV
Cấu trúc hỗn hợp
Đầu có cấu trúc khối gắn với đuôi có cấu trúc xoắn
Phage T2
Hoạt động 3: Tìm hiểu sự nhân lên của virut trong tế bào chủ
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Quan sát clip về chu trình nhân lên cảu virut, cho biêt:
-Chu trình nhân lên của virut gồm mấy giai đoạn
-Đặc điểm của từng giai đoạn?
Tại sao mỗi loại virut chỉ có thể xâm nhập vào một số loại tế bào nhất định?
Tại sao virut phải sử dụng enzyme và nguyên liệu của tế bào để tổng hợp acid nucleic và vỏ protein?
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
3.Chu trình nhân lên của virut trong tế bào chủ
Gồm 5 giai đoạn:
-Hấp phụ: virut bám vào thụ thể bề mặt của tế bào nhờ gai glycoprotein
-Xâm nhập
Phage: enzyme phá hủy thành tế bào, bơm acid nucleic vào tế bào chất, vỏ nằm bên ngoài
Virut động vật: đưa nucleocapsit vào tế bào chất, cởi vỏ giải phóng acid nucleic
-Sinh tổng hợp: sử dụng enzyme, nguyên liệu của tế bào để tổng hợp acid nucleic và vỏ protein
-Lắp ráp: lắp acid nucleic vào vỏ protein tạo virut hoàn chỉnh
-Phóng thích: virut phá vỡ tế bào để ồ ạt ra ngoài
3.Củng cố
Câu hỏi trắc nghiệm violet
4.Dặn dò
Làm câu hỏi và bài tập