Giáo án Sinh học 10 - Chuyên đề Bài 15: Tiêu hóa ở động vật

Ngày soạn: 2/10/2013
Ngày dạy: 8/10/2013
Tiết 15
Bài 15: TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT
Mục tiêu bài học
1.Kiến thức
-Trình bày được mối quan hệ giữa quá trình trao đổi chất với môi trường và quá trình chuyển hoá nội bào.
-Nêu được khái niệm tiêu hóa, phân biệt được tiêu hóa nội bào và ngoại bào.
-Trình bày được các đặc điểm tiêu hóa ở các nhóm động vật khác nhau, sự thích nghi của cấu tạo với chức năng của các cơ quan tiêu hóa trong các môi trường sống khác nhau và đặc điểm tiến hóa của cơ quan tiêu hóa.
2.Kỹ năng
-Đọc sách giáo khoa, phân tích, khái quát, so sánh, tổng hợp kiến thức.
-Quan sát, phân tích hình vẽ.
-Làm việc nhóm.
3.Thái độ
Thế giới sinh vật đa dạng phong phú, các nhóm động vật khác nhau tiến hóa theo các hướng khác nhau tùy theo môi trường sống
II.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
1.Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án điện tử, giáo án
-Tranh , clip minh họa các phương thức tiêu hóa của các nhóm động vật
-Phiếu học tập
-Sách giáo khoa,...
2.Chuẩn bị của học sinh
-Sách giáo khoa, vở ghi
III.Phương pháp dạy học
-Trực quan – minh họa.
-Vấn đáp – tìm tòi kiến thức.
-Làm việc nhóm
IV.Tiến trình dạy học
1.Ổn định lớp
Ngày tháng
Lớp
Học sinh vắng mặt
2.Dạy bài mới
Vào bài: Từ kiến thức học ở phần A, chương 1, trả lời một số câu hỏi:
Để tồn tại và phát triển được, thực vật cần có những quá trình sống nào?
(quá trình hấp thụ nước ở rễ, quá trình thoát hơi nước, quá trình quang hợp ở lá...)
Nói cách khác, để tồn tại và phát triển, thực vật cần phải trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường. Đối với người và các động vật dị dưỡng, để tồn tại và phát triển có cần trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường không? Nêu ví dụ về một số quá trình? ( hô hấp, tiêu hóa, bài tiết...) Một trong các quá trình có vai trò quan trọng đối với sự sống của động vật dị dưỡng là tiêu hóa.
Vậy tiêu hóa là gì? ở các nhóm động vật khác nhau có quá trình tiêu hóa giống nhau hay không? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cùng tìm hiểu bài 15: Tiêu hóa ở động vật.
Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm tiêu hóa ( 5 phút)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Đưa ra câu hỏi trắc nghiệm để tìm nhiểu về khái niệm tiêu hóa. ( sgk-61)
Nghiên cứu sách giáo khoa, cho biết có mấy hình thức tiêu hóa
Nhận xét, đánh giá, khái quát kiến thức
Trả lời câu hỏi trắc nghiệm
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
1.Tiêu hóa là gì?
1.1 Khái niệm
Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.
1.2 Phân loại
Tiêu hóa nội bào: Tiêu hóa bên trong tế bào (động vật đơn bào)
Tiêu hóa ngoại bào: Tiêu hóa trong túi tiêu hóa và ống tiêu hóa
Hoạt động 2: Tìm hiểu về tiêu hóa ở các nhóm động vật khác nhau ( 30 phút)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Dựa vào đặc điểm cấu tạo của cơ quan tiêu hóa, có thể chia động vật thành mấy nhóm?
Chia lớp thành các nhóm, đọc sách giáo khoa, hoàn thành phiếu học tập số 1
Nhận xét, đánh giá, bổ sung, hoàn thiện kiến thức
Cho học sinh xem 1 số clip về tiêu hóa ở động vật không có túi tiêu hóa, tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa
Gv đưa ra một số câu hỏi :
-Trong tiêu hóa của thủy tức, tại sao sau khi tiêu hóa ngoại bào lại tiếp tục tiêu hóa nội bào?
-Yêu cầu hoàn thành bảng 15 trong sách giáo khoa
-Quan sát các hình vẽ sgk-64, cho biết ống tiêu hóa của chim, giun, côn trùng có gì khác với người? chức năng của các bộ phận?
-Tiêu hóa nội bào và ngoại bào, kiểu tiêu hóa nào giúp tăng hiệu suất tiêu hóa?
-Liên hệ thực tế: chứng minh câu nói chó ăn đá, gà ăn sỏi là có căn cứ, khi ăn cần phải nhai kĩ thức ăn, không nên bỏ bữa sáng
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
Hoạt động nhóm hoàn thành phiếu học tập
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
2.Tiêu hóa ở các nhóm động vật
Đáp án phiếu học tập
Hoạt động 3: Tìm hiểu về chiều hướng tiến hóa của cơ quan tiêu hóa ( 5 phút)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Rút ra chiều hướng tiến hóa về cơ quan tiêu hóa của động vật?
Phân biệt quá trình trao đổi chất với môi trường và quá trình chuyển hoá nội bào?
(Trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường giúp lấy các chất cần thiết (chất dinh dưỡng) từ môi trường ngoài cung cấp cho quá trình chuyển hoá nội bào. 
 Quá trình chuyển hoá nội bào tạo ra năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể (trong đó có hoạt động trao đổi chất))
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
Suy nghĩ cá nhân và trả lời
3.Chiều hướng tiến hóa của cơ quan tiêu hóa 
Cấu tạo: từ đơn giản đến phức tạp: chưa có cơ quan tiêu hóa đến có túi tiêu hóa đến có ống tiêu hóa
Cơ chế tiêu hóa: Tiêu hóa nội bào đến tiêu hóa ngoại bào.
Phiếu học tập số 1
Câu 1: Hoàn thành bảng sau
Chưa có cơ quan tiêu hóa
Có túi tiêu hóa
Có ống tiêu hóa
Đại diện
Trùng roi, trùng đế giày...
Ruột khoang, giun dẹp
Động vật có xương sống....
Cơ quan tiêu hóa
Chưa có
Túi tiêu hóa: có nhiều tế bào tuyến chứa enzyme tiêu hóa
Ống tiêu hóa phân hóa thành các bộ phận và tuyến tiêu hóa
Cơ chế tiêu hóa
Tiêu hóa nội bào
Tiêu hóa ngoại bào
Tiêu hóa nội bào
Tiêu hóa ngoại bào
Đặc điểm
Tiêu hóa thức ăn có kích thước nhỏ
Tiêu hóa thức ăn có kích thước lớn hơn. Mức độ trộn lẫn thức ăn với chất thải cao
Tiêu hóa thức ăn có kích thước lớn.
Hiệu quả tiêu hóa cao
Câu 2: Hoàn thành bảng sau bằng cách điền dấu x vào cột tiêu hóa cơ học hoặc tiêu hóa hóa học
STT
Bộ phận
Tiêu hóa cơ học
Tiêu hóa hóa học
1
Miệng
X
X
2
Thực quản 
3
Dạ dày
X
X
4
Ruột non
X
X
5
Ruột già
X
3.Củng cố
Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm trong phần mềm violet
4.Bài tập về nhà
Làm câu hỏi và bài tập trong sách giáo khoa
Chuẩn bị bài 16