Giáo án Ngữ văn 9 - Kỳ II - Tiết 157

Ngày soạn: 18/ 4/2014
Ngày giảng: 21/ 4/2014 
Tiết 157
Ôn tập về truyện
 I. Mục tiêu cần đạt	
1. Mục tiêu chung
	- Ôn tập củng cố những kiến thức về thể loại, về nội dung của tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học trong chương trình Ngữ văn 9.
	- Có ý thức ôn tập và vận dụng các kiến thức đã học vào trong quá trình nói và viết.
2.Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
a. Kiến thức
	- Đặc trưng thể loại qua các yếu tố nhân vật, sự việc, cốt truyện.
	- Những nội dung cơ bản của các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học.
	- Những đặc điểm nổi bật của các tác phẩm truyện đã học.
b. Kĩ năng
	Kĩ năng tổng hợp, hệ thống hóa kiến thức về các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam.
II. chuẩn bị
GV: Bảng phụ
HS: đọc và trả lời câu hỏi sgk
III. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
Đọc sáng tạo, nêu vấn đề, phân tích và bình giảng( Động não, đặt câu hỏi) Thảo luận( Thảo luận nhóm)
IV. Các bước lên lớp
1.Tổ chức( 1’) Lớp 9a:.../ 33; lớp 9b:.../ 31
2. Kiểm tra đầu giờ
Không kiểm tra giành cho giờ ôn tập
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của thầy và trò
T/G
Nội dung 
Hoạt động 1: Khởi động
GV. Nêu mục tiêu chung của tiết học
Hoạt động 2: HD ôn tập
* Mục tiêu:
 - Đặc trưng thể loại qua các yếu tố nhân vật, sự việc, cốt truyện.
	- Những nội dung cơ bản của các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học.
	- Những đặc điểm nổi bật của các tác phẩm truyện đã học.
* Cách tiến hành:
GV. Treo bảng phụ (bảng hệ thống trống)
H: Hoàn thành các thông tin vào bảng thống kê sau?
1'
26
1. Lập bảng thống kê tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam lớp 9
Bảng thống kê tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam lớp 9
TT
Tên tác phẩm
Tác giả
Năm sáng tác
Tư tưởng nội dung
1
Làng 
(Trích Truyện ngắn Làng)
Kim Lân
1948 (Thời kì chống Pháp)
 Qua tâm trạng đau xót, tủi hổ của ông Hai ở nơi tản cư khi nghe tin đồn làng mình theo giặc, truyện thể hiện tình yêu làng quê sâu sắc thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến của người nông dân.
2
Lặng lẽ Sa Pa 
(Trích Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa)
Nguyễn Thành Long
1970 (TK chống Mĩ)
 Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông hoạ sĩ, cô kĩ s mới ra trường với người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí tượng trên núi cao Sa Pa. Qua đó, Truyện ca ngợi những người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất nước.
3
Chiếc lược ngà (Trích Truyện ngắn)
Nguyễn Quang Sáng
1966 (TK chống Mĩ)
 Câu chuyện éo le và cảm động về hai cha con: Ông Sáu và bé Thu trong lần ông về thăm nhà. Qua đó, truyện ca ngợi tình cha con thắm thiết trong hoàn cảnh chiến tranh.
4
Bến quê
Nguyễn Minh Châu
1985 (Trong tập Bến quê)
 Qua những cảm xúc và suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trên gường bệnh, truyện thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê hương.
5
Những ngôi sao xa xôi (Trích Truyện ngắn)
Lê Minh Khuê
1971 (TK chống Mĩ)
 Cuộc sống, chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trờng Sơn trong những năm chiến tranh chống Mĩ cứu nước. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ
Gv. Nêu câu hỏi 2,3 (sgk)
H. Sắp xếp các tác phẩm theo thời kì lịch sử?
H. Nêu nội dung phản ánh của các tác phẩm đó?
H. Nêu những nét chung của những nhân vật trên?
15
2. Truyện sau cách mạng tháng Tám 1945 phản ánh về đất nớc, con ngời Việt Nam.
- 5 Truyện ngắn Việt Nam từ sau năm 1945 được xếp theo các thời kì lịch sử:
+ Thời kì chống Pháp: Làng (Kim Lân)
+ Thời kì chống Mĩ: Chiếc lược ngà, Lặng lẽ Sa Pa, Những ngôi sao xa xôi.
+ Từ sau năm 1975: Bến quê.
- Những tác phẩm đã phản ánh được nét tiêu biểu của đời sống xã hội và con người Việt Nam với tư tưởng, tình cảm của họ trong những thời kì lịch sử có nhiều biến cố lớn lao, từ sau CM tháng Tám 1945, chủ yếu là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, xây dựng đất nước thống nhất ... qua các nhân vật chính trong những tình huống truyện khá điển hình.
+ Già: Ông Hai, bà Hai, ông Sáu, ông Ba, ông hoạ sĩ
+ Trung niên, thanh niên: Bác lái xe, Nhĩ, vợ Nhĩ, con trai Nhĩ, anh thanh niên, cô kĩ sư, 3 cô gái thanh niên xung phong.
+ Thiếu nhi: Bé Thu
- Những nét chung về tính cách của họ: Yêu quê hương, đất nước, trung thực, dũng cảm, hồn nhiên, yêu đời, khiêm tốn, giản dị, sẵn sàng chiến đấu hi sinh cho độc lập và tự do của đất nước. 
4. Củng cố (1')
 GV. Chốt lại những kiến thức cơ bản của tiết học.
5. Hướng dẫn học tập( 1’)
- Ôn tập kĩ 5 TP này đồng thời ôn tương tự các tác phẩm nước ngoài.
- Chuẩn bị tiết: Tổng kết kết phần văn tiếp theo
Ngày soạn: 05/ 4/ 2012
Ngày giảng: 10/ 4/ 2012 
Tiết 154
Ôn tập về truyện ( tiếp theo)
I. Mục tiêu cần đạt	
1. Mục tiêu chung
	- Ôn tập củng cố những kiến thức về thể loại, về nội dung của tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học trong chương trình Ngữ văn 9.
	- Có ý thức ôn tập và vận dụng các kiến thức đã học vào trong quá trình nói và viết.
2.Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
a. Kiến thức
	- Đặc trưng thể loại qua các yếu tố nhân vật, sự việc, cốt truyện.
	- Những đặc điểm nổi bật của các tác phẩm truyện đã học.
b. Kĩ năng
	Kĩ năng tổng hợp, hệ thống hóa kiến thức về các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam.
II. Các kĩ năng sống cần được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng tư duy 
2. Kĩ năng quản lí thời gian
3. Kĩ năng phân tích tổng hợp
4. Kĩ năng giao tiếp
III. Đồ dùng dạy học
Bảng phụ
IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
Đọc sáng tạo, nêu vấn đề, phân tích và bình giảng( Động não, đặt câu hỏi) Thảo luận( Thảo luận nhóm)
V. Các bước lên lớp
1.Tổ chức( 1’) Lớp 9a:…./ 30; lớp 9b:…./ 26
2. Kiểm tra đầu giờ
Không kiểm tra giành cho giờ ôn tập
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động 1. Khởi động (1’)
Gv nêu mục tiêu của tiết ôn tập
Hoạt động 2. HD Học sinh ôn tập (26’)
* Mục tiêu
- Đặc trưng thể loại qua các yếu tố nhân vật, sự việc, cốt truyện.
- Những đặc điểm nổi bật của các tác phẩm truyện đã học.
* Cách tiến hành
4. Hệ thống hoá nghệ thuật kể chuyện và tình huống truyện
GV: Treo bảng phụ (mẫu)
Gv hướng dẫn hs hoàn thành thông tin vào bảng.
TT
TP - TG
Ngôi kể
Tác dụng
Tình huống
Tác dụng
1
Chiếc lược ngà (NQS)
Ngôi thứ nhất (nhân vật người kể chuyện xưng tôi – Bác Ba)
 Câu chuyện trở nên chân thực hơn, gần gũi hơn qua cái nhìn và giọng điệu của chính người chứng kiến câu chuyện.
 Ông Sáu về thăm vợ con, con kiên quyết không nhận ba, đến lúc nhận thì cũng là đến lúc phải chia tay, đến lúc ông Sáu hi sinh cũng không gặp lại con lần nào.
 Làm cho câu chuyện trở nên bất ngờ, hấp dẫn nhưng vẫn chân thực vì phù hợp với lô gíc cuộc sống thời chiến tranh và tính cách của nhân vật, nguyên nhân được lí giải thật thú vị (cái sẹo)
2
Những ngôi sao xa xôi (LMK)
Ngôi thứ nhất người kể chuyện xưng tôi (Phương Định)
Câu chuyện trở nên chân thực hơn, gần gũi hơn qua cái nhìn và giọng điệu của chính người chứng kiến câu chuyện
 Một lần phá bom nổ chậm Nho bị sức ép; Một trận mưa đá bất ngờ trên cao điểm.
 Hiện rõ cuộc sống sinh hoạt chiến đấu hằng ngày trên cao điểm vô cùng ác liệt, hiểm nguy, có thể hi sinh bất cứ lúc nào, nhưng tâm hồn 3 thanh niên xung phong vẫn thanh thản vui tươi, tính cách của họ vẫn kiên cường.
3
Làng (KL)
Ngôi kể thứ ba qua cái nhìn và giọng điệu của ông Hai.
 Không gian truyện mở rộng hơn, tính khách quan của hiện thực dường như được tăng cường hơn.
 Tin đồn nhảm làng Chợ Dầu theo giặc đã làm ông Hai dằn vặt, khổ sở đến khi sự thật được sáng tỏ.
 TY làng và yêu nước được biểu hiện thật khéo, thật sâu và hay qua một tình huống đắt giá mà vẫn thường có thể xảy ra.
4
Lặng lẽ Sa Pa (NTL)
Ngôi thứ 3 đặt vào nhân vật ông hoạ sĩ
 Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa 3 người trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m
 Tính cách và phẩm chất của các nhân vật bộc lộ, đặc biệt là nhân vật anh thanh niên.
5
Bến quê (NMC)
Ngôi thứ 3 đặt vào nhân vật Nhĩ
 Một người bệnh nặng sắp chết, không đi đâu được nghĩ lại cuộc đời mình và hoàn cảnh hiện tại
 Rút ra những trải nghiệm về cuộc đời mình về quy luật cuộc sống, tâm trạng và tình cảm đối với quê hương, gia đình lại xuất hiện những nét mới.
Hoạt động 3. HD HS ôn tập (15’)
* Mục tiêu
 Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật trong một tác phẩm truyện đã học.
 Tập làm kiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
* Cách tiến hành
- HS viết cảm nhận 5’
- HS trình bày, nêu những cảm nhận của từng cá nhân
- GV nghe học sinh trình bày và nhận xét.
5. Phát biểu cảm nghĩ về một chi tiết nghệ thuật trong một tác phẩm truyện đã học.
 4. Củng cố ( 1’)
	GV hệ thống lại toàn bài theo nội dung đã ôn tập cả hai tiết
 5. Hướng dẫn học tập( 1’)
 - Học sinh về nhà tiếp tục ôn tập theo nội dung học tập trên lớp
 - Viết bài văn nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
 - Chuẩn bị bài: Tổng kết ngữ pháp (tiếp)