Giáo án Ngữ văn 9 - Kỳ II - Tiết 156

 quanh nỗi khổ không có bố và sự giải thoát cho Xi-mông khỏi nỗi đau đó.
H. Em có nhận xét gì về ngôi kể? Theo trình nào?
- Truyện được kể theo ngôi thứ ba, theo trình tự thời gian.
Hoạt động 4. HDHS tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
 Nỗi khổ của đứa trẻ không có bố và những ước mơ, những khao khát của em
* Cách tiến hành
H. Phần 1 giới thiệu tâm trạng của Xi – mông ở đâu?
- ở bờ sông
GV: Trong phần trích này không có chi tiết nào nói về tuổi tác, dáng dấp của Xi-mông, nhưng ở một đoạn khác của truyện, tác giả cho biết “nó độ 7, 8 tuổi. Nó hơi xanh xao, rất sạch sẽ, vẻ nhút nhát, gần như vụng dại”, nó không biết bố mình là ai, mẹ nó chưa bao giờ nói với nó về chuyện này. Bạn bè trong trường học hay trêu chọc nó vì nó là đứa trẻ không bố -> Dáng dấp ấy phần nào thể hiện hoàn cảnh đau đớn của em.
H.Theo em, vì sao Xi –mông mới 8 tuổi lại muốn nhảy xuống sông cho chết đuối?
- Lần đầu đến trường bị bạn bè chế giễu và bắt nạt vì không có bố.
H. Một cảnh tượng như thế nào hiện ra trước mắt Xi-mông khi em ở bờ sông?
- Cảnh tượng: Trời ấm áp ... ánh mặt trời êm đềm sưởi ấm bãi cỏ ...Nước lấp lá như gương. 
H. Cảnh tượng ấy tác động như thế nào đến tâm trạng của Xi-mông?
- Tâm trạng: Có những giây phút khoan khoái, thèm được ngủ ở đây.
H. Một em bé đẫm nước mắt, lang thang một mình nơi bãi sông, thèm được ngủ trên mặt cỏ gợi lên một số phận như thế nào? Từ đó gợi xúc cảm gì cho người đọc?
- Gợi số phận cô đơn, đau khổ, đáng thương.
H. Điều gì đã cuốn Xi-mông vào một trò chơi?
- Một chú nhái con màu xanh lục ...Em đuổi theo nó và vồ hụt ba lần liền ... Cuối cùng em tóm được hai đầu chân sau của nó ... Nó thu mình trên đôi cẳng lớn ... huơ lên như hai bàn tay.
H. Trò chơi ấy tác động như thế nào đến tâm trạng của Xi-mông?
- Trò chơi với chú nhái xanh đã giúp Xi-mông vui, bật cười.
GV: Thiên nhiên đã nâng đỡ tâm hồn Xi-mông. Phê phán thực trạng xã hội đã lạnh lùng với nỗi khổ của con ngời.
H. Nhưng sau đó, tâm trạng của Xi- mông như thế nào?
- Em nghĩ đến nhà ... đến mẹ ... buồn vô cùng ... em lại khóc ... người em rung lên ... em quỳ xuống và đọc kinh cầu nguyện ... chỉ khóc hoài. 
->Trò chơi đã kéo em trở về với thực tại không thoát ra được: Có nhà, có mẹ mà không có bố. 
H. Khi đó Xi-mông đã quỳ xuống đọc kinh cầu nguyện. Theo em, Xi-mông đã cầu nguyện điều gì?
GV. Có thể em cầu nguyện có một người bố, cầu được giải thoát khỏi nỗi khổ để lên thiên đường.
H. Việc Xi-mông không đọc hết được bài kinh vì những cơn nức nở lại kéo đến, dồn dập đã cho thấy cậu bé phải chịu đựng một nỗi khổ như thế nào?
- Nỗi khổ đau tinh thần không thể giải thoát, đến độ tuyệt vọng.
H. Em có nhận xé gì về cách viết của tác giả? Tác dụng
1’
15’
5’
15’
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Đọc và tóm tắt
2. Thảo luận chú thích
a.Tác giả: Guy đơ Mô-pa-xăng (1850 – 1893) là nhà văn Pháp.
b. Đoạn trích: 
- Văn bản Bố của Xi-mông trích từ truyện ngắn cùng tên của Mô- pa- xăng
- Thể loại. Truyện ngắn
b. Một số chú thích khác
(1), (2), (6), (11)
II. Bố cục
4 phần
III. Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật Xi-mông
a. Tâm trạng ở bờ sông
 Tả kết hợp với kể, so sánh, biểu cảm, hiểu diễn biến tâm lí trẻ thơ, Mô- pa- xăng đã thành công khi miêu tả diễn biến tâm trạng của một đứa trẻ trong một hoàn cảnh thật đáng thương. 
4. Củng cố: (2')
 H. Qua các chi tiết đã phân tích, em có cảm nhận gì về Xi-mông?
- HS trả lời, GV hệ thống lại bài học.
5. Hướng dẫn học tập ( 1’)
 - Đọc, tóm tắt đoạn trích, học nội dung phân tích tiết 1.
 - Soạn bài: Trả lời tiếp các câu hỏi phần Đọc – hiểu văn bản.
Ngày soạn: 02/ 4/2012 
Ngày giảng: 05 / 4/2012 
Bài 29, Tiết 152
Văn bản: Bố của Xi-mông (tiếp theo)
 (Trích) Mô-pa-xăng 
I. Mục tiêu cần đạt
1. Mục tiêu chung
	- Thấy được nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng của các nhân vật trong văn bản, rút ra được bài học về lòng yêu thương con người.
	- Có ý thức đoàn kết bạn bè, biết chia sẻ với những con người có hoàn cảnh đặc biệt.
2.Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
a. Kiến thức
	 Nỗi khổ của đứa trẻ không có bố và những ước mơ, những khao khát của em
b. Kĩ năng
	- Đọc- hiểu một văn bản dịch thuộc thể loại tự sự.
	- Phân tích diễn biến tâm lí nhân vật.
	- Nhận diện được những chi tiết miêu tả tâm trạng nhân vật trong một văn bản tự sự.
II. Các kĩ năng sống cần được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng tư duy 
2. Kĩ năng quản lí thời gian
3. Kĩ năng
4. Kĩ năng giao tiếp
III. Đồ dùng dạy học
Chân dung Đi- Phô
IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
Đọc sáng tạo, nêu vấn đề, phân tích và bình giảng( Động não, đặt câu hỏi) Thảo luận( Thảo luận nhóm)
V. Các bước lên lớp
1.Tổ chức( 1’) 
 Lớp 9a:…./ 30; lớp 9b:…./ 26
2. Kiểm tra đầu giờ ( 3’)
 H. Tóm tắt đoạn trích và cho biết tâm trạng của Xi – mông lúc em ở bờ sông?
Trả lời
- Tâm trạng: Buồn, đau khổ, thiên nhiên giúp em có những giây phút khoan khoái, thèm được ngủ ở đây, nhưng sau đó, trò chơi với chú nhái xanh khiến em nhớ tới hoàn cảnh không có bố, Xi- mông đau khổ , tuyệt vọng...-> Gợi số phận cô đơn, đau khổ, đáng thương
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của thầy và trò
T/g
Nội dung 
Hoạt động 1: Khởi động
GV: nhận xét phần kiểm tra của học sinh và từ đó chuyển vào bài học.
Hoạt động 2: HD tìm hiểu văn bản.
* Mục tiêu: 
 Thấy được nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng của các nhân vật trong văn bản, rút ra được bài học về lòng yêu thương con người.
* Cách tiến hành
 HS đọc từ "Bỗng một bàn tay ... đi rất nhanh".
H. Xi-mông tỏ thái độ như thế nào khi bất ngờ gặp bác Phi-líp ở bờ sông?
- Mắt đẫm lệ, giọng nghẹn ngào: Chúng nó đánh cháu ... vì ... cháu ...cháu ... không có bố ... không có bố.
- Em Bé nói tiếp một cách khó khăn, giữa những tiéng nấc buồn tủi: Cháu ... cháu không có bố. 
H. Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào trong chi tiết trên? Câu trả lời nghẹn ngào trong tiếng khóc cố kìm nén chứng tỏ tâm trạng gì của chú bé?
 - Cách nhắc đi nhắc lại cụm từ “cháu không có bố” khẳng định sự tuyệt vọng, bất lực của chú bé.
GV. Xi-mông tình cờ gặp bác thợ rèn Phi-líp và có dịp chút nỗi lòng đau khổ, ngây thơ của mình. Hình ảnh cậu bé xanh xao, mắt đẫm lệ, vừa trả lời vừa nghẹn ngào trong tiếng nấc buồn tủi, xấu hổ.
H. Khi gặp mẹ, Xi-mông đã như thế nào? Em hãy giải thích biểu hiện ấy?
- Xi-mông nhảy lên ôm lấy cổ mẹ, lại oà khóc và bảo: "Không, mẹ ơi, con đã muốn nhảy xuống sông cho chết đuối ..."
H. Nxét cách viết của tác giả qua các chi tiết trên?
- Kể, tả nỗi đau như bùng lên, oà vỡ...
GV: Các em thấy rõ ràng Xi – mông vẫn là một đứa trẻ nên ngay sau đó em đã hoàn toàn nghe lời bác Phi-líp, để bác nắm tay đưa về nhà mình, khi gặp mẹ, bé không mừng mà trái lại, lại thêm đau đớn tủi buồn. Nỗi đau như bùng lên, oà vỡ trong cử chỉ nhảy lên ôm cổ mẹ, oà khóc ...
H. Ngay lúc ấy, ý nghĩ nào của em được loé lên? ý nghĩ ấy nói lên điều gì?
+ HS thảo luận nhóm bàn/ (1') và báo cáo 
+ GV chốt 
- Xi- mông hỏi Phi- líp: "Bác có muốn làm bố cháu không?"
"Nếu bác không muốn, cháu sẽ quay trở ra nhảy xuống sông chết đuối." 
-> Chứng tỏ sự khao khát có bố của bé 
GV: ý nghĩ muốn bác Phi-líp làm bố mình chợt loé lên trong cái đầu ngây thơ và mong ước mãnh liệt của nó. Câu hỏi đặt ra khiến chúng ta nghe thật buồn cười và đau lòng. Câu nói xuất phát từ khát khao bằng bất kì giá nào cũng phải có một người bố để rửa nỗi nhục trớc bạn bè. Dù bất ngờ nhưng hoàn toàn phù hợp với tâm lí, tâm ttrạng của Xi-mông. Câu nói tiếp theo: "Nếu ...chết đuối." đâu phải chỉ là lời thách thức, đe doạ của trẻ con với người lớn mà chỉ càng chứng tỏ sự khao khát có bố của bé nhất định phải được thực hiện.
GV: "Thế bác tên gì?" - em bé liền hỏi - để cháu trả lời chúng nó khi chúng nó muốn biết tên bác.
- Thế nhé! ... bác là bố cháu.
H. Cách nhận bố của Xi- mông như thế nào? Em có nhận xét gì về tâm trạng Xi- mông lúc này?
- Xi-mông hỏi tên bác và lí do của câu hỏi. Được bác nhận lời (coi như chuyện đùa nhất thời của trẻ con) Xi-mông lập tức hết buồn và khẳng định bằng một câu chắc nịch: Thế nhé! Bác là bố cháu. Với Xi- mông thì không có chuyện gì nghiêm túc trọng đại hơn chuyện này. Thế là từ giây phút ấy nó đã có một người bố đàng hoàng, cầu được ước thấy như là trong mơ.
- Xi-mông nhận bố một cách tự nhiên nhưng hoàn toàn nghiêm túc và em đã hết buồn.
HS: Đọc đoạn cuối: "Ngày hôm sau ...
H.Diễn biến tâm trạng của Xi- mông trong ngày hôm sau đến trường ra sao?
- So với thờng ngày, ở trường, khi bị các bạn trêu cợt, Xi-mông chỉ khóc, cam chịu trong đau buồn ... lần này em chủ động trả lời, quát vào mặt chúng những lời nặng, mạnh như ném một hòn đá “Bố tao ấy à, bố tao tên là Phi-líp”
... vì em đã hoàn toàn tin tưởng ở lời hứa của bác Phi-líp -> Người bố mới cho em một sức mạnh để em sẵn sàng thách thức ... không chịu đầu hàng lũ bạn tinh quái và ác ý một cách tàn nhẫn.
- Ngày hôm sau đến trường, Xi- mông đã mạnh mẽ hơn khi trả lời chúng bạn.
H. Qua tìm hiểu em có nhận xét chung gì về nghệ thuật và tâm trạng của Xi - mông khi gặp bác Phi- líp?
H. Em hãy tìm những chi tiết giới thiệu về chị Blăng-sốt?
- ...Chị là một trong những cô gái đẹp nhất vùng, từng lầm lỡ.
- Chủ nhân “một ngôi nhà nhỏ quét vôi trắng, hết sức sạch sẽ.
- ...Cô gái cao lớn, xanh xao, đứng nghiêm nghị trước cửa nhà mình, như muốn cấm đàn ông bước qua ngưỡng cửa ngôi nhà nơi chị đã bị một kẻ khác lừa dối.
H. Nhận xét các chi tiết miêu tả về chị Blăng sốt? qua đó em hiểu gì về chị ?
- Blăng-sốt là thiếu phụ từng lầm lỡ nhưng sống đứng đắn, nghiêm túc.
H. Chi tiết nào chứng tỏ bản chất đó của Blăng-sốt?
- "Đôi má thiếu phụ đỏ bừng và tê tái đến tận xương tuỷ, chị ôm con hôn lấy hôn để ... nước mắt lã chã tuôi rơi."
- "...lặng ngắt và quằn quại, dựa vào tường, hai tay ôm ngực."
=> Blăng-sốt là một cô gái lầm lỡ khiến Xi-mông trở thành đứa con không bố. Khi biết được con bị chúng bạn trêu chọc và có ý định tự tử vì không có bố, chị đã đau đớn đến tê tái
- Việc Xi- mông bị trêu chọc, tủi hổ khiến chị thương con, đau đớn đến tê