Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 1, 2: Văn bản Lão hạc

* MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:

Giúp HS :

- Thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật lão Hạc, qua đó hiểu thêm về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám.

- Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao (chủ yếu qua nhân vật ông giáo) : thương cảm đến xót xa và thật sự trân trọng đối với người nông dân nghèo khổ.

- Bước đầu hiểu được đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao : khắc hoạ nhân vật tài tình, cách dẫn truyện tự nhiên, hấp dẫn và sự kết hợp giữa tự sự, triết lí với trữ tình.

* TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :

A ỔN ĐỊNH LỚP. KIỂM TRA BÀI CŨ.

- GV ổn định những nền nếp bình thường.

- Kiểm tra bài cũ :

+ Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về nhân vật Chị Dậu.

+ Từ 1 2 HS đọc đoạn văn của mình. Lớp nhận xét.

+ GV nhận xét, bổ sung, cho điểm và chuyển tiếp (nỗi khổ của chị Dậu đến nỗi khổ của người đàn ông Lão Hạc).

 

doc9 trang | Chia sẻ: minhanh03 | Lượt xem: 1031 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 1, 2: Văn bản Lão hạc, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng
- V× gia c¶nh tóng quÉn, èm dµi, ®Ó l©u cËu Vµng ®ãi b¸n sÏ hôt tiÒn. L·o ¨n sung, rau m¸, cñ r¸y...
V× l·o muèn dµnh dôm tiÒn cho con trai nghÌo kh«ng lÊy ®­îc vî phÉn chÝ bá lµng ®i tÊm lßng nh©n hËu, th­¬ng con vµ tù träng cña l·o.
- T©m tr¹ng l·o H¹c khi b¸n cËu Vµng :
+ CËu Vµng lµ ng­êi b¹n th©n, lµ kû vËt. NhiÒu lÇn l·o nãi chuyÖn b¸n con chã víi «ng gi¸o chøng tá l·o suy tÝnh, ®¾n ®o. L·o coi ®©y lµ viÖc hÖ träng.
+ L·o day døt, ¨n n¨n v× "Giµ b»ng nµy tuæi ®Çu cßn ®¸nh lõa mét con chã". Bé d¹ng l·o khi kÓ víi «ng gi¸o : mÆt co róm, vÕt nh¨n x« l¹i, ®Çu nghÑo vÒ mét bªn, miÖng mãm mÐm, mÕu nh­ con nÝt, l·o hu hu khãc... trong l·o ®ang ®au ®¬n, xãt xa.
- GV nªu c©u hái tæng qu¸t : Xung quanh viÖc b¸n cËu Vµng, em thÊy l·o H¹c lµ ng­êi nh­ thÕ nµo ?
HS lµm viÖc ®éc lËp, ®øng t¹i chç tr¶ lêi. Líp nhËn xÐt. GV bæ sung ®Ó HS tù ghi ý chÝnh.
- L·o lµ ng­êi bè téi nghiÖp lu«n day døt vµ c¶m thÊy "m¾c téi" víi con, kh«ng muèn chi tiªu phÝ ph¹m ®Õn ®ång tiÒn, m¶nh v­ên.
L·o lµ con ng­êi sèng t×nh nghÜa, thuû chung, trung thùc, cã tÊm lßng th­¬ng con s©u s¾c. RÊt quý cËu Vµng nh­ng ph¶i b¸n ®i v× nghÜ ®Õn t­¬ng lai ®øa con trai. Kh«ng muèn lµm phiÒn lµng xãm, ng­êi quen...
Ho¹t ®éng 3 :
c. T×m ®Õn c¸i chÕt :
- GV cho HS ®äc tiÕp ®o¹n tõ "Chao «i ! ®èi víi nh÷ng ng­êi ë quanh ta... ®Õn hÕt" vµ nªu c¸c c©u hái ®Ó HS tr¶ lêi:
+ Gia c¶nh l·o H¹c ®· ®Õn møc l·o ph¶i chÕt ®ãi kh«ng ?
+ L·o H¹c nhê «ng gi¸o thu xÕp hai viÖc (v¨n tù gi÷ v­ên vµ gi÷ tiÒn) gióp em hiÓu thªm nh÷ng g× vÒ con ng­êi l·o H¹c?
+ Gia c¶nh l·o dï nghÌo ®ãi nh­ng ch­a ®Õn møc chÕt ®ãi (v× l·o cßn 30 ®ång vµ 3 sµo v­ên ! )
+ Nhê «ng gi¸o thu xÕp 2 viÖc (gi÷ v­ên vµ gi÷ tiÒn) chøng tá l·o lµ ng­êi chu ®¸o, cÈn thËn vµ cã lßng tù träng cao. Th­¬ng con, lo thu vÐn cho con chø kh«ng nghÜ g× ®Õn b¶n th©n m×nh. L·o ®ang ©m thÇm chuÈn bÞ cho c¸i chÕt cña m×nh.
+ C¶m nhËn cña em khi ®äc vµ gÆp chi tiÕt l·o H¹c xin b¶ chã vµ bµn víi Binh T­ vÒ viÖc uèng r­îu? Gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña chi tiÕt nµy?
Häc sinh lµm viÖc theo nhãm, ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, líp nhËn xÐt. Gi¸o viªn bæ sung, häc sinh ghi ý chÝnh vµo vë.
+ Xin b¶ chã lµ chi tiÕt nghÖ thuËt quan träng : «ng gi¸o, Binh T­ vµ ng­êi ®äc nghi ngê b¶n chÊt trong s¹ch cña l·o, l·o nh©n hËu vµ giµu lßng tù träng nay l¹i tha ho¸ ®Õn nh­ vËy.
Chi tiÕt nµy "®¸nh lõa ý nghÜ mäi ng­êi; Binh T­ mØa mai, «ng gi¸o thÊy cuéc ®êi mçi ngµy thªm buån"...
V× vËy t×nh huèng truyÖn ®­îc ®Èy lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm.
+ GV hái : c¸ch miªu t¶ c¸i chÕt cña l·o H¹c ?
HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi.
+ GV nªu c©u hái kh¸i qu¸t : C¶m nhËn cña em vÒ c¸i chÕt cña l·o H¹c?
HS ®éc lËp suy nghÜ, ®øng t¹i chç tr¶ lêi. Líp bæ sung, GV tæng kÕt, HS tù ghi ý chÝnh vµo vë.
+ C¸ch miªu t¶ c¸i chÕt cña l·o H¹c : vËt v¶ trªn gi­êng ®Çu tãc rò r­îi, quÇn ¸o xéc xÖch, m¾t long sßng säc, sïi bät mÐp, vËt v¶ ®Õn 2 giê míi chÕt. L·o chÕt trong vËt v¶, ®au ®ín, d÷ déi vµ bÊt th×nh l×nh.
ChØ cã «ng gi¸o vµ Binh T­ biÕt vÒ c¸i chÕt cña l·o.
+ Chän c¸i chÕt b»ng n¾m b¶ chã (c¸i chÕt nh­ kiÓu con chã bÞ lõa) nh­ chän mét sù tù trõng ph¹t, g©y Ên t­îng m¹nh.
ChÕt ®au ®ín, th¶m th­¬ng khiÕn mäi ng­êi th­¬ng c¶m, «ng gi¸o giËt m×nh mµ ngÉm nghÜ vÒ cuéc ®êi (cuéc ®êi ch­a h¼n ®· ®¸ng buån) - Tr­íc ®ã t¸c gi¶ buån v× nghe Binh T­ kÓ (xin b¶ ®Ó ®¸nh chã lµng xãm), b©y giê buån v× con ng­êi cã nh©n c¸ch cao ®Ñp nh­ l·o kh«ng ®­îc sèng, l¹i ph¶i chän c¸i chÕt ®au ®ín vËt v¶ nh­ thÕ.
Ho¹t ®éng 4 :
2. Nh©n vËt «ng gi¸o.
- GV nªu c©u hái : ý nghÜa cña viÖc x©y dùng nh©n vËt «ng gi¸o (cã thÓ coi lµ nh©n vËt t«i) trong truyÖn ng¾n nµy ?
HS lµm viÖc theo nhãm, ®¹i diÖn nhãm tr¶ lêi. GV bæ sung, HS tù ghi ý chÝnh.
- Lµ ng­êi hµng xãm tin cËy, lµ ng­êi chøng kiÕn, ng­êi gÇn gòi víi l·o H¹c, chia sÏ nçi niÒm víi l·o...
- Nh©n vËt "t«i" ®Ó kÓ ë ng«i thø nhÊt lµm cho c©u chuyÖn gÇn gòi, ch©n thùc; nãi ®­îc nhiÒu giäng ®iÖu; kÕt hîp gi÷a kÓ víi t¶ vµ triÕt lÝ, tr÷ t×nh; linh ho¹t di chuyÓn kh«ng gian vµ thêi gian...
- Nh©n vËt "t«i" tù béc lé c¸i nh×n vÒ cuéc ®êi, vÒ con ng­êi "chao «i ! ®èi víi nh÷ng ng­êi ë quanh ta... kh«ng bao giê ta th­¬ng": §©y lµ triÕt lý lÉn c¶m xóc tr÷ t×nh thiÕt tha. §©y lµ th¸i ®é sèng, øng xö mang tinh thÇn nh©n ®¹o - cÇn nh×n hä b»ng ®«i m¾t cña t×nh th­¬ng cña tÊm lßng c¶m ®ång c¶m míi c¶m th«ng cho hä ®­îc.
Ho¹t ®éng 5 :
III. Tæng kÕt :
GV cho HS suy nghÜ c©u hái: Thu ho¹ch cña em vÒ néi dung vµ nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n nµy?
HS lµm viÖc ®éc lËp, ®øng t¹i chç tr¶ lêi. GV bæ sung vµ cho HS ghi ý chÝnh.
GV cho 1 HS ®äc phÇn Ghi nhí trong SGK.
- Néi dung : Sù th«ng c¶m s©u s¾c cña t¸c gi¶ tr­íc c¶nh ngé, sè phËn cña ng­êi n«ng d©n trong x· héi cò; ®ång thêi kh¼ng ®Þnh nh÷ng vÎ ®Ñp trong s¸ng, trung thùc, tù träng cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n Êy. 
- NghÖ thuËt : NghÖ thuËt kÓ chuyÖn víi viÖc x©y dùng nh©n vËt «ng gi¸o (nh©n vËt "t«i") phï hîp víi lèi kÓ chuyÖn kÕt hîp tr÷ t×nh, triÕt lÝ, b×nh luËn. Chän lùa chi tiÕt cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt. Ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh, gîi c¶m xóc... §Æc biÖt nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt (l·o H¹c lóc nãi chuyÖn víi «ng gi¸o, suy nghÜ néi t©m, xin b¶ chã, vËt v¶ chÕt trong ®au ®ín).
Ho¹t ®éng 6 :
IV. LuyÖn tËp :
GV cho HS viÕt ®o¹n v¨n ng¾n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt l·o H¹c.
HS v¹ch ®Ò c­¬ng s¬ l­îc, sau ®ã viÕt ®o¹n v¨n t¹i líp.
GV gäi mét sè HS tr×nh bµy, líp nhËn xÐt, bæ sung.
C¶m nghÜ vÒ nh©n vËt l·o H¹c:
- VÒ c¶nh ngé.
- T×nh c¶m cña l·o ®èi víi con trai vµ cËu Vµng.
- C¸i chÕt cña l·o H¹c...
(Yªu cÇu ph¶i dùa vµo t¸c phÈm, c¶m xóc ph¶i ch©n thµnh).
	c. H­íng dÉn häc ë nhµ.
- N¾m v÷ng néi dung vµ nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n.
- Lµm l¹i bµi tËp luyÖn tËp (ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt l·o H¹c).
- ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau : Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
TiÕt 3 : 	Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh
* Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp HS :
- HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
- Cã ý thøc sö dông tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh ®Ó t¨ng thªm tÝnh h×nh t­îng, tÝnh biÓu c¶m trong giao tiÕp.
* TiÕn tr×nh lªn líp
a. æn ®Þnh líp. kiÓm tra bµi cò.
- GV æn ®Þnh nh÷ng nÒn nÕp b×nh th­êng.
- KiÓm tra bµi cò.
+ Tõ c©u chñ ®Ò cho tr­íc, viÕt ®o¹n v¨n diÔn dÞch. BiÕn ®o¹n diÔn dÞch thµnh ®o¹n quy n¹p.
+ Chän 1 trong 3 ý triÓn khai tõ c©u thµnh ng÷ "ThÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng" ®Ó viÕt ®o¹n v¨n vµ nªu c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ®ã.
+ Mçi bµi tËp gäi 1 HS tr×nh bµy, líp nhËn xÐt.
+ GV nhËn xÐt, bæ sung. T×m trong c¸c ®o¹n v¨n cña HS c¸c tõ ng÷ cã tÝnh t­îng h×nh, t­îng thanh ®Ó nãi tíi viÖc dïng tõ ng÷ vµ chuyÓn tiÕp vµo d¹y bµi míi Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
b. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1 :
I. §Æc ®iÓm, c«ng dông.
- GV cho 1 HS ®äc c¸c ®o¹n trÝch trong L·o H¹c (SGK) vµ ®äc yªu cÇu ë c©u hái a.
HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi. GV nhËn xÐt vµ bæ sung.
- GV cho HS tr¶ lêi yªu cÇu c©u hái b (vÒ t¸c dông cña c¸c tõ ®ã trong v¨n miªu t¶, tù sù).
GV cã thÓ lÊy thªm mét sè ®o¹n v¨n ®· häc ®Ó minh ho¹ t¸c dông cña tõ t­îng h×nh, t­îng thanh. Cho 1 HS ®äc phÇn ghi nhí. HS ghi ý chÝnh vµo vë.
a. Nh÷ng tõ ng÷ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng ®iÖu, ho¹t ®éng, tr¹ng th¸i : mãm mÐm, xång xéc, rñ r­îi, vËt v¶; xéc xÖch.
+ Nh÷ng tõ ng÷ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, cña con ng­êi: hu hu, ­ ö.
b. T¸c dông : Gîi ®­îc h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ sinh ®éng, cã gi¸ trÞ gîi c¶m cao, th­êng ®­îc dïng trong c¸c lo¹i v¨n b¶n miªu t¶, tù sù.
Ho¹t ®éng 2 :
II. LuyÖn tËp.
- GV cho 1 HS ®äc yªu cÇu BT1. HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi. Líp nhËn xÐt, GV bæ sung.
- GV cho HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi c©u hái BT2. HS bæ sung cµng nhiÒu cµng tèt.
Bµi tËp 1: C¸c tõ t­îng h×nh, t­îng thanh lµ xoµn xo¹t, rãn rÐn, bÞch, lÎo khÎo, cháng quÌo.
Bµi tËp 2 : T×m 5 tõ gîi t¶ d¸ng ®i: ®i lom khom, ®i ngÊt ng­ëng, ®i khÖnh kh¹ng, ®i nghiªng nghiªng, ®i lõ ®õ, ®i véi vµng, ®i khoan thai, ®i ch÷ b¸t...
Ho¹t ®éng 3 :
- GV cho HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi. Yªu cÇu HS ®Æt c©u víi c¸c tõ nµy ®Ó tr¸nh ®¬n ®iÖu, tÎ nh¹t (vÝ dô : c¶ líp c­êi ha h¶ khi mµn kÞch g©y c­êi cña tæ 2 diÔn rÊt tèt). 
Bµi tËp 3 : Ph©n biÖt ý nghÜa c¸c tõ t­îng thanh t¶ tiÕng c­êi :
+ Ha h¶ : c­êi to, kho¸i chÝ.
+ H× h× : ph¸t ra ®»ng mòi, thÝch thó, bÊt ngê.
+ H¬ hí : tho¶i m¸i, vui vÎ, kh«ng cÇn gi÷ g×n.
- GV lÇn l­ît gäi mçi HS ®Æt 1 c©u cã 1 tõ cho tr­íc, yªu cÇu HS thay thÕ c¸c tõ kh¸c xem cã hîp lý kh«ng? Líp nhËn xÐt, bæ sung
Bµi tËp 4 : §Æt c©u víi c¸c tõ t­îng h×nh, t­îng thanh.
MÉu : M­a r¬i lép bép trªn m¸i t«n (kh«ng thÓ lµ åm åm ®­îc). 
Bµi tËp 5 : (Giao vÒ nhµ)
c. H­íng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m ®Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
- Lµm bµi tËp 5 : S­u tÇm 1 bµi th¬ cã sö dông tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh (mçi em 1 bµi).
- ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau : Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n.
TiÕt 4 : 	Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n
* Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS hiÓu vµ biÕt c¸ch sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn ®Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n, khiÕn chóng liÒn ý, liÒn m¹ch.
* TiÕn tr×nh lªn líp
a. æn ®Þnh líp. kiÓm tra bµi cò.
- GV æn ®Þnh nh÷ng nÒn nÕp b×nh th­êng.
- KiÓm tra bµi cò :
+ Lý thuyÕt vÒ ®o¹n v¨n, dùng ®o¹n trong v¨n b¶n (®o¹n diÔn dÞch, ®o¹n quy n¹p, ®o¹n song hµnh)...
+ HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi. Líp nhËn xÐt. GV bæ sung vµ chuyÓn tiÕp vµo bµi míi chuyÓn ®o¹n trong v¨n b¶n.
b. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1 :
I. T¸c dông cña viÖc Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 
- GV cho HS ®äc yªu cÇu 1 (vÒ 2 ®o¹n v¨n cña Thanh TÞnh) vµ tr¶ lêi c©u hái. Líp nhËn xÐt, bæ sung.
- Tr­êng hîp 1 nµy : ®o¹n 1 t¶ c¶nh s©n tr­êng Mü Lý ngµy tùu tr­êng, ®o¹n 2 lµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt "t«i" mét lÇn ghÐ qua th¨m tr­êng tr­íc ®©y.
(Hai ®o¹n nµy cïng viÕt vÒ ng«i tr­êng Êy nh­ng kh«ng cã sù g¾n bã).
- GV cho HS ®äc yªu cÇu 2, ®øng t¹i chç tr¶ lêi. Líp nhËn xÐt, GV bæ sung, HS tù ghi ý chÝnh vµo vë.
- GV : nh­ vËy, côm tõ "tr­íc ®ã mÊy h«m" lµ ph­¬ng tiÖn liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n, h·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n ?
HS th¶o luËn, trao ®æi, GV nhËn xÐt, bæ sung tæng kÕt ®

File đính kèm:

  • docBai 4 Lao Hac.doc
Giáo án liên quan