Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ I - Tiết 29

Ngày soạn:07/ 10/ 2012
Ngày giảng: 08/ 10/ 2012
Bài 8
Tiết 29 văn bản: chiếc lá cuối cùng
(Trích)
O Hen-ri
I. Mục tiêu cần đạt
1. Mục tiêu chung
	- Hiểu được tấm lòng yêu thương những người nghèo khổ của nhà văn được thể hiện trong truyện.
	- Thấy được nghệ thuật kể chuyện độc đáo, hấp dẫn của tác giả O Hen- ri.
	- Có lòng thương cảm và biết sẻ chia với những con người không may mắn.
2. Trọng tâm kiến thức kĩ năng
a. Kiến thức
	- Nhân vật sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện ngắn hiện đại Mĩ.
	- Lòng thương cảm, sự sẻ chia giữa những nghệ sĩ nghèo.
b. Kĩ năng
	- Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để đọc- hiểu tác phẩm.
	- Phát hiện, phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà văn.
II. Các kĩ năng cơ bản được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng giao tiếp
2. Kĩ năng lắng nghe tích cực
3. Kĩ năng hợp tác
4. Kĩ năng quản lí thời gian
III.Đồ dùng dạy học. 
 Tranh 
IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
Đọc sáng tạo, thảo luận nhóm, nêu vấn đề/ Kĩ thuật động não, kĩ thuật đặt câu hỏi...
V. Các bước lên lớp
1. ổn định 8a...../ ....	8b: 33/34 
2. Kiểm tra đầu giờ (5’)
H. ý nghĩa văn bản?
Kể câu chuyện về sự thất bại của Đôn ki- hô- tê đánh nhau với cối xay gió, nhà văn chế giễu lí tưởng hiệp sĩ phiêu lưu, hão huyền, phê phán thói thực dụng thiển cận của con người trong đời sống hàng ngày.
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động
HĐ1 Khởi động( 1’)
 Tình cảm tương thân tương ái của con người luôn là một tình cảm đẹp và là mạch cảm hứng bất tận của thơ văn . Chính những tình cảm cao đẹp ấy đã giúp con người có được nghị lực và niềm tin để vượt qua mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống. Điều đó được thể hiện qua truyện ngắn ''Chiếc lá cuối cùng ''
HĐ của thầy và trò
T/g
Nội dung
HĐ2. HDHS đọc- thảo luận chú thích
* Mục tiêu
+ Đọc đúng các từ ngữ trong văn bản
+ Nhận biết những nét cơ bản về tác giả và tác phẩm.
+ Trình bày được nghĩa của các từ ngữ khó và quan trọng.
* Cách tiến hành
GV hướng dẫn học sinh đọc:
+ Giọng của Xiu ngọt ngào êm ái khi nói với Giôn xi
+ Đoạn cuối truyện là lời kể của Xiu về cái chết của cụ Bơ Men: giọng nghẹn ngào, rưng rưng.
- Gv đọc mẫu
- Hs đọc, GV nhận xét và uốn nắn
H. Tóm tắt văn bản Chiếc lá cuối cùng?
- Giôn-xi ốm nặng và nằm đợi chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân bên cửa sổ rụng, khi đó cô sẽ chết.
- Nhưng qua một buổi sáng và 1 đêm mưa gió phũ phàng, chiếc lá cuối cùng vẫn không rụng. Điều đó khiến Giôn-xi thoát khỏi ý nghĩ về cái chết.
- Một người bạn gái đã cho Giôn-xi biết chiếc lá cuối cùng chính là bức tranh hoạ sĩ già Bơ-men đã bí mật vẽ trong một đêm mưa gió để cứu Giôn-xi , trong khi chính cụ bị chết vì sưng phổi.
H. Nêu hiểu biết của em về O-Hen ri ?
H. Nêu vị trí của văn bản ?
H.Theo em, chú thích nào khó và quan trọng trong văn bản ?
- HS thảo luận nhóm bàn ( 1’)
- Các nhóm báo cáo, nhận xét
- GV chốt
HĐ 3. HDHS tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
- Nhân vật sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện ngắn hiện đại Mĩ.
- Lòng thương cảm, sự sẻ chua giữa những nghệ sĩ nghèo.
- ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật vì cuộc sống của con người.
* Cách tiến hành
Gv giảng, giới thiệu về Giôn-xi
H. Trong đoạn trích em thấy Giôn-xi đang ở trong tình trạng ntn? Tình trạng ấy khiến cô có tâm trạng ra sao?
- Giôn-xi bị bệnh xưng phổi. Đó là căn bệnh nguy hiểm. Bệnh tật và nghèo túng đã khiến Giôn-xi chán nản và tuyệt vọng.
GV: Bệnh tật đánh gục cô về thể xác, sự tuyệt vọng đánh gục cô về tinh thần. Một con người khi đang bị bệnh hiểm nghèo mà có tâm trạng chán nản không muốn sống thì thuốc men và các biện pháp khoa học đành bất lực, đành bó tay.
H. Trong tình trạng tuyệt vọng đó Giôn-xi nghĩ gì?
- Giôn-xi nghĩ: Khi nào chiếc lá cuối cùng trên cây thường xuân rụng xuống thì cô sẽ chết.
H. Như vậy, niềm tin của Giôn-xi gửi gắm vào đâu?
- Gửi vào chiếc lá thường xuân già cỗi.
 H. Vì sao Giôn-xi lại có suy nghĩ như thế ? 
- Vì Giôn-xi gửi sinh mạng mình vào chiếc lá thường xuân trên cây dây leo già cỗi. Cô đang tuyệt vọng.
H. Thời tiết lúc này được tác giả miêu tả ntn?
- Trận mưa vùi dập, cơn gió phũ phàng kéo dài suốt đêm.
H. Em cảm nhận gì về thời tiết lúc này?
- Thời tiết vô cùng khắc nghiệt.
H. Trong hoàn cảnh thời tiết đó, em thử đoán xem chiếc lá có thể tồn tại được không? Vì sao?
- Chiếc lá già cỗi ấy không thể tồn tại được bởi nó không thể cưỡng lại được quy luật khắc nghiệt của thiên nhiên.
Em hãy thuật lại đoạn "Ngày hôm đó trôi qua -> kéo mạnh lên"
H. Khi Giôn-xi ra lệnh cho Xiu kéo mành lên, em hình dung tâm trạng của Giôn-xi ntn?
- Cô thấp thỏm, hồi hộp và lo âu.
H. Nếu như chiếc lá rụng thì điều gì sẽ xảy ra?
- Cô sẽ buông xuôi đón đợi cái chết, chút nghị lực nhỏ nhoi trong cô đã tắt lịm, cô chấp nhận cái chết đến với mình không băn khoăn, không lưu luyến. Cô tin vào số phận đã an bài.
H. Nhưng sự việc gì xảy ra khi kéo mành lên?
 Chiếc lá thường xuân còn đó.
GV: Chiếc lá thường xuân cuối cùng còn lại sau đêm mưa gió phũ phàng, dai dẳng, điều mà Giôn-xi không thể hiểu nổi và khó có thể xảy ra.
H. Khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng còn lại, Giôn-xi có hành động gì?
- Cô nhìn chiếc lá hồi lâu, gọi Xiu đòi ăn, đòi uống.
H. Vì sao Giôn-xi lại có sự thay đổi như vậy?
(trước kia cô từ chối ăn uống, chỉ nằm đếm lá rụng và đón đợi cái chết)
Vì nhìn thấy chiếc lá thường xuân dũng cảm vẫn tồn tại sau một đêm mưa gió dai dẳng vẫn bám riết vào cuống không chịu rời.
GV: Chính chiếc lá đã làm trỗi dậy trong cô một nguồn sinh lực mới, tiếp cho cô sức mạnh tình yêu cuộc sống. Cô cảm thấy mình vẫn còn có ý nghĩa với cuộc đời, cái nhìn "hồi lâu" chiếc lá - đó chính là niềm tin được trao gửi.
H. Em có suy nghĩ gì về lời nói của Giôn-xi với Xiu: "Muốn chết cũng là một tội"?
- Lời nói ấy thể hiện tâm trạng vô cùng hối hận của Giôn-xi. Cô tự thấy mình có ý nghĩ thật ngớ ngẩn.
GV: Chính tâm trạng và những lời xám hối của Giôn-xi đã dẫn đến cử chỉ: Cô đòi soi gương, đòi xem Xiu nấu nướng.
 H. Câu nói của Giôn-xi: Chị Xiu thân yêu ơi, một ngày nào đó em hi vọng sẽ được vẽ vịnh Na-plơ báo hiệu điều đổi thay nào ở Giôn-xi ?
- Tình yêu nghệ thuật đã trở lại với Giôn-xi.
- Giôn- xi đã vượt qua cái chết.
GV: Không phải chỉ có chúng ta kinh ngạc về sự kỳ diệu của chiếc lá mà Giôn-xi cũng cảm thấy ngạc nhiên. Cô tự so sánh mình với chiếc lá mong manh và thấy yêu cuộc sống hơn. Chính chiếc lá đã khơi dậy niềm tin ở nơi cô, giúp cô có nghị lực vượt lên trên bệnh tật. Sức sống tiềm tàng của Giôn-xi đã trỗi dậy.
H.Qua tìm hiểu em có nhận xét gì về nghệ thuật mà tác giả sử dụng và tác dụng?
17’
22’
I. Đọc và thảo luận chú thích.
1. Đọc, tóm tắt.
2. Thảo luận chú thích.
a. Tác giả.
- O-Hen ri (1862-1910) là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn.
- Các truyện ngắn của ông thường nhẹ nhàng nhưng toát lên tinh thần nhân đạo cao cả.
b. Tác phẩm
Thuộc phần cuối truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng.
c. Các chú thích khác.
(6), (8).
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Nhân vật Giôn- xi
- Giôn-xi là một hoạ sĩ trẻ, nghèo, sống trong một căn hộ thuê.
- Giôn-xi bị bệnh xưng phổi đã khiến Giôn-xi chán nản và tuyệt vọng.
- Lạnh lùng, thản nhiên chờ đón cái chết khi chẳng còn thấy chiếc lá nào bám trên bức tường gạch.
- Khi nhìn thấy chiếc là thường xuân cuối cùng vẫn còn đó, Giôn-xi tỏ vẻ ân hận và đấu tranh nghiêm khắc với bản thân: muốn sống, vui vẻ và quyết tâm thoát khỏi bệnh tật.
 Bằng nghệ thuật đảo ngược tình huống tác giả cho ta thấy cảnh nghèo khổ của người nghệ sĩ và nỗi tuyệt vọng của Giôn- xi.
4. Củng cố (2’)
H. Bức tranh trong SGK minh hoạ cho tình huống nào trong truyện, trình bày nội dung bức tranh đó ? nếu được vẽ bức tranh minh hoạ khác, em sẽ chọn cách nào ?
Gv hệ thống kiến thức bài.
5. HDHT(1’)
Học bài và tìm hiểu về nhân vật bác Bơ men và Xiu
H. Hãy đóng vai Giôn-xi kể lại tâm trạng của mình khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng không bị rụng ?
H. Bí mật về chiếc là cuối cùng là gì ? Qua đó, thể hiện điều gì ?