Giáo án Ngữ văn 8 - Học kỳ I - Tiết 32

Ngày soạn: 29/9/2013 
Ngày giảng: 8A: /10/2013
	 8B: /10/2013
Tiết 32
LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM 
A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức:
- Cách lập dàn ý cho văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm.
2. Kĩ năng:
- Xây dựng bố cục, sắp xếp các ý cho bài văn tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Viết 1bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm có độ dài khoảng 450chữ. 
3. Thái độ: Có ý thức trau dồi vận dụng. Vận dụng tốt khi viết đoạn văn, bài văn.
* Kỹ năng sống: Nhận biết, sáng tạo, chủ động..
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Giáo án, ví dụ mẫu
2. Học sinh: Tập viết đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả, biểu cảm
C. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp: 8A :…………………….8B :………………
2. Kiểm tra bài cũ: 
 H. Tác dụng của việc kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự? 
3. Bài mới: 	
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
Hoạt động 2. Tìm hiểu sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
- Mục tiêu: HS hiểu được sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự làm cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc hơn.
- Phương pháp: Phân tích, thực hành, gợi mở.
- Thời gian: 20’.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
Hs đọc bài văn.
- Bài văn trên có thể chia làm 3 phần mở bài, thân bài, kết bài. Hãy chỉ ra 3 phần đó và nêu nội dung khái quát của mỗi phần?
- Mở bài (từ đầu -> la liệt trên bàn)
- Thân bài (tiếp -> chỉ gật đầu không nói):
- KB (còn lại):
- Lần lượt tìm và chỉ ra các yếu tố sau:
+ Truyện kể về việc gì? Ai là người kể chuyện, ở ngôi thứ mấy? 
+ Câu chuyện xảy ra ở đâu? Vào lúc nào? Trong hoàn cảnh nào?
+ Câu chuyện xảy ra với ai? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Tính cách của mỗi nhân vật ra sao?
+ Câu chuyện diễn ra như thế nào? (Mở đầu nêu vấn đề gì? Đỉnh điểm câu chuyện ở đâu? Kết thúc ở chỗ nào? Điều gì đã tạo nên sự bất ngờ?)
Câu chuyện xảy ra tại nhà Trang, trong buổi sinh nhật có các bạn đến chúc mừng.
- Nhân vật Trang - người kể chuyện và Trinh-bạn thân của Trang, cùng các bạn. Nv chính là Trang, Trinh. Trinh thì hiền lành, kín đáo, sâu sắc và chân thành; Trang thì hồn nhiên, vô tư.
- Diễn biến của câu chuyện:
+ Mở đầu: Buổi sinh nhật vui vẻ đã sắp đến hồi kết, Trang sốt ruột vì người bạn thân nhất chưa đến.
+ Đỉnh điểm: Trinh đến mang theo món quà độc đáo: 1 chùm ổi được Trinh chăm sóc từ khi còn là những nụ hoa. Điều đó đã giải toả được những băn khoăn của Trang.
 + Kết thúc: Cảm nghĩ của Trang về món quà độc đáo.
+ Các yếu tố miêu tả, biểu cảm được kết hợp và thể hiện ở những chỗ nào trong truyện? Nêu tác dụng của những yếu tố miêu tả và biểu cảm này?
->Tác dụng: miêu tả tỉ mỉ diễn biến của buổi sinh nhật giúp cho người đọc có thể hình dung ra không khí của buổi sinh nhật và cảm nhận được tình bạn thắm thiết giữa Trang và Trinh.
-> Tác dụng: bộc lộ tình cảm bạn bè chân thành và sâu sắc giúp cho người đọc hiểu rằng tặng cái gì không quý bằng tặng như thế nào.
- Những nội dung trên (câu b) được tác giả kể theo thứ tự nào? (Tuần tự theo thời gian trước - sau hay có gì đảo ngược, từ hiện tại nhớ về quá khứ...)
Trình tự: kể theo thứ tự tgtrước - sau, nhưng có chỗ đảo ngược tg từ hiện tại về quá khứ rồi lại trở về hiện tại khiến cho câu chuyện kể ththú vị, hấp dẫn làm cho món quà sinh nhật của Trinh càng có thêm ý nghĩa.
- Từ việc tìm hiểu bài văn trên, ta có thể rút ra cách xây dựng dàn ý 1 bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm như thế nào?
Hs đọc dàn ý bài văn tự sự sgk.
Học sinh rút ra nhận xét về bố cục và dàn ý 
I- Dàn ý của bài văn tự sự
1- Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự
* Bài văn: Món quà sinh nhật.
a- Bố cục: 3 phần
- Mở bài: Kể và tả lại quang cảnh chung của buổi sinh nhật.
- Thân bài: Kể về món quà sinh nhật độc đáo của Trinh.
- KB: Cảm nghĩ của nhân vật “tôi” về món quà sinh nhật của Trinh.
b- Các yếu tố trong bài văn:
* Yếu tố kể
- Truyện kể về món quà sinh nhật đặc biệt của người bạn thân.
 Kể ở ngôi thứ nhất (tôi - Trang).
- Diễn biến của câu chuyện:
* Các yếu tố miêu tả và biểu cảm:
+ Miêu tả: suốt cả buổi sáng, nhà tôi tấp nập kẻ ra, người vào... các bạn ngồi chật cả nhà... nhìn thấy Trinh tươi cười... Trinh lom khom... Trinh lặng lẽ cười, chỉ gật đầu không nói.
+ Biểu cảm: tôi vẫn cứ bồn chồn không yên... bắt đầu lo... tủi thân và giận Trinh... giận mình quá... tôi run run... Cảm ơn Trinh quá... quí giá làm sao...
c- Trình tự: kể theo thứ tự thời gian trước - sau, 
2. Dàn ý một bài văn tự sự
*Ghi nhớ- SGK.T95
Hoạt động 3. Luyện tập
- Mục tiêu: HS luyện kĩ năng lập dàn ý cho bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố tả, biểu cảm.
- Phương pháp: Phân tích mẫu, thực hành, hoạt động nhóm.
- Thời gian: 15’
Gv hướng dẫn học sinh làm bài tập.
- Từ văn bản Cô bé bán diêm, hãy lập ra một dàn ý cơ bản theo gợi ý sau: 
+ Mở bài: Giới thiệu ai? Trong hoàn cảnh nào?
+ Thân bài: Nêu các sự việc chính xảy ra với nhân vật theo trình tự thời gian?
- Chỉ ra các yếu tố miêu tả và biểu cảm được sử dụng trong đó?
- Kết bài: Kết cục số phận của nhân vật như thế nào? Và cảm nghĩ của người kể ra sao?
Học sinh hãy lựa chọn nhân vật sự việc, ngôi kể
 Giáo viên: Gợi ý giao cho hs làm ở nhà 
Lập dàn ý cho đề bài
Hãy kể về một kỷ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động nhớ mãi.
II. Luyện tập
Bài tập 1- SGK T95
a- Mở bài: Đêm giao thừa rét buốt, giữa đường phố xuất hiện cô bé bán diêm.
b- Thân bài:
- Lúc đầu: Không bán được diêm nên em không dám về nhà vì sợ bố đánh. Em tìm 1 góc tường ngồi tránh rét.
- Sau đó: Em quẹt các que diêm để sưởi cho ấm. Mỗi lần quẹt diêm ... viễn cảnh ấm áp và đẹp đẽ; nhưng khi diêm vụt tắt là lúc em trở lại với hiện tại đau buồn.
- Cuối cùng: Em quẹt tất cả những que diêm còn lại để níu kéo bà em ở lại
-> Các yếu tố MT, BC được đan xen vào trong quá trình kể chuyện, sau mỗi lần em bé quẹt diêm thì cảnh mộng tưởng, cảnh thực sau khi diêm tắt được MT sinh động cùng những suy nghĩ và tâm trạng của nhân vật.
c- Kết bài: Em bé bán diêm đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa. Mọi người không thấy được điều kì diệu mà em đã thấy.
Bài tập 2. SGK T95
1. Mở bài: Giới thiệu bạn mình ?
Kỷ niệm khiến mình xúc động là gì?
2. Thân bài
Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy:
- Xảy ra ở đâu, lúc nào, với ai?
- Chuyện xảy ra như thế nào?
(Mở đầu, diễn biến, kết quả)
- Điều gì khiến em xúc động?
Xúc động như thế nào (miêu tả các biểu hiện)
3. Kết bài
Em có suy nghĩ gì về kỉ niệm đó.	
4. Củng cố
- Khắc sâu kiến thức; giúp học sinh học và làm bài tốt hơn.
5. Hướng dẫn về nhà
- Làm hoàn thành bài tập 2.
- Đọc và soạn: Hai cây phong
* Rút kinh nghiệm