Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 125

Ngµy so¹n: 
Ngµy d¹y: 
Líp: 7C3 TiÕt 125: DẤU GẠCH NGANG.
I/ Mức độ cần đạt: 
 - Hiểu công dụng của dấu gạch ngang.
- Phân biệt dấu gạch ngang và dấu gạch nối.
- Biết sử dụng dấu gạch ngang để phục vụ yêu cầu biểu đạt.
II/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
1. Kiến thức Công dụng của dấu gạch ngang trong văn bản.	
2. Kĩ năng: 
 - Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối .
 - Sử dụng dấu gạch ngang trong tạo lập văn bản .
3. Thái độ:
III. ChuÈn bÞ
1. ThÇy: So¹n bµi, b¶ng phô
2. Trß: So¹n bµi
IV. Tæ chøc d¹y vµ häc
B­íc 1: Ổn ®Þnh líp
B­íc2. KiÓm tra bµi cò
? Nêu công dụng của dấu chấm phẩy, dấu chấm lửng. Cho ví dụ? ( §Æt c©u )
- Bµi tËp tr¾c nghiÖm: 
? DÊu chÊm phÈy trong ®o¹n v¨n sau ®­îc dïng ®Ó lµm g× ?
 “C¸i th»ng mÌo m­íp bÖnh hen cß cö quanh n¨m mµ kh«ng chÕt Êy, b÷a nay tÊt ®i ch¬i ®©u v¾ng ; nÕu nã cã ë nhµ ®· nghe thÊy nã rªn gõ gõ ë trªn ®Çu «ng ®å rau.” ( T« Hoµi )
 A. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p.
B. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a 2 c©u ®¬n.
C. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a 2 c©u ghÐp cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n.
D. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a 2 vÕ c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. 
 B­íc 3: Tæ chøc d¹y vµ häc bµi míi
Ho¹t ®éng 1: T¹o t©m thÕ
 Ph­¬ng ph¸p : ThuyÕt tr×nh
 Thêi gian : 1phót
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
- ThuyÕt tr×nh: Dấu gạch ngang còn được gọi là dấu ngang, dấu ngang cách..., là loại dấu câu viết dưới dạng 1 nét ngang, là dấu câu của TV.
Ghi b¶ng
- Nghe
- Ghi bµi
 Ho¹t ®éng 2, 3, 4 : Tri gi¸c; ph©n tÝch; ®¸nh gi¸, kh¸i qu¸t ( §äc, quan s¸t vµ ph©n tÝch, gi¶i thÝch c¸c vÝ dô, kh¸i qu¸t kh¸i niÖm)
 - Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; nªu vÊn ®Ò, thuyÕt tr×nh...
 - KÜ thuËt: §éng n·o, nhãm nhá
 - Thêi gian :16 phót 
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
KiÕn thøc cÇn ®¹t
Ghi chú
HĐ I. HD HS t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang.
- GV chÐp vÝ dô (sgk) lªn b¶ng phô.
? Trong mçi vÝ dô trªn, dÊu g¹ch ngang ®­îc dïng ®Ó lµm g× ?
a, DÊu g¹ch ngang ®­îc dïng ®Ó ®¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch.
b, ... dïng ®Ó ®¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt.
c, ... ®­îc dïng ®Ó liÖt kª.
d, ... dïng ®Ó nèi c¸c bé phËn trong liªn danh ( tªn ghÐp ) Varen - Phan Béi Ch©u.
?Dấu gạch ngang có công dụng như thế nào?
- Dấu gạch ngang có những công dụng như sau:
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
+ Đặt ở đầu dòng để đánh đấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê.
+ Nối các từ trong một liên danh.
*H§2: H­íng dÉn HS ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi.
? Trong ví dụ d mục 1 dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được dùng làm gì?
- Dùng để nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài.: Va-ren.( có thể coi là từ mượn)
Ví dụ:Lu-I pa-xtơ, Pi-a-n«, 
Vi-«- l«ng...
- Nối các tiếng trong từ mượn Ấn- Âu
Ví dụ: In-tơ-nét,Ma-két-tinh, -tơ-mi-lan.
? Cách viết dấu gạch nối có gì khác với dấu gạch ngang?
- Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
? Dấu gạch ngang với dấu gạch nối phân biệt như thế nào?
? Cần phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối.
- Dấu gạch nối không phải là một dấu câu.Nó chỉ dùng nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
Ví dụ: ra-đi-ô.
- Dấu gạch nối ngắn hơn dấi gạch ngang.
- HS ®äc ng÷ liÖu, suy nghÜ , tr¶ lêi:
-HS quan sát TL
- Lắng nghe, ghi nhận
-HS rút ra kết luận theo hướng dẫn của GV
-HS tìm hiểu theo hướng dẫn của GV 
-HS phaùt bieåu yù kieán vaø nhaän xeùt
- HS ®äc ghi nhí/ sgk.
I.Công dụng của dấu gạch ngang.
1. Ví dụ ( SGK/ 129 )
a. §Ñp qu¸ ®i, mïa xu©n ¬i - Mïa xu©n cña Hµ Néi th©n yªu
2. Nhận xét
=> Dấu gạch ngang có những công dụng như sau:
- Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
- Đặt ở đầu dòng để đánh đấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê.
- Nối các từ trong một liên danh.
* Ghi nhí 1: ( SGK/ 130 )
II.Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối.
1. Ví dụ:
2. Nhận xét
*Cần phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối.
- Dấu gạch nối không phải là một dấu câu.Nó chỉ dùng nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
Ví dụ: ra-đi-ô.
- Dấu gạch nối ngắn hơn dấi gạch ngang.
*. Ghi nhí 2: ( SGK/ 130 )
 Ho¹t ®éng 5 : LuyÖn tËp, ¸p dông 
- Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p gi¶i thÝch
- KÜ thuËt §éng n·o, nhãm nhá
- Thêi gian : 20phót.
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
KiÕn thøc cÇn ®¹t
H­íng dÉn HS phÇn luyÖn tËp.
- Treo b¶ng phô cho häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm
?Dßng nµo gióp em nhËn diÖn ®­îc dÊu g¹ch nèi mét c¸ch ®Çy ®ñ ?
A. DÊu g¹ch nèi kh«ng ph¶i lµ mét dÊu c©u.
B. DÊu g¹ch nèi chØ dïng ®Ó nèi c¸c tiÕng trong nh÷ng tõ m­în gåm nhiÒu tiÕng.
C. DÊu g¹ch nèi ng¾n h¬n dÊu g¹ch ngang.
D. C¶ A, B, C.
* Cho HS lµm BT 1/130+ 131.SGK:
+ Bµi 2/ 131:
- H·y nªu râ c«ng dông cña dÊu g¹ch nèi ?
? H·y nªu râ c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang trong nh÷ng c©u v¨n ?
a, Dïng ®Ó ®¸nh dÊu bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch.
b, Dïng ®Ó ®¸nh dÊu bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch.
c, Dïng ®Ó ®¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt vµ bé phËn chó thÝch, gi¶i thÝch.
d, Dïng ®Ó nèi c¸c bé phËn trong mét liªn danh.
e, Gièng nh­ phÇn d.
*Cho HS tËp ®Æt c©u cã dïng dÊu g¹ch ngang.Cho HS lµmBT1/130+131.SGK:
 Gọi 2 học sinh lên bảng
- HĐ cá nhân
- HS lµm c¸c BTTN:
- HS lên bảng làm
- HS ®Æt c©u, ch÷a lçi.
III.Luyện tập
1.Bài tËp tr¾c nghiÖm.
*Bài 1 SGK/130:
Công dụng của dấu gạch ngang
a.Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
b.Đánh dấu bộ phận chú thích, thích.
c.Đánh đấu lời nói trực tiếp
 Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích,giải thích.
d.Nối các từ trong một liên danh.
e. Gièng nh­ phÇn d.
* Bài 2 SGK/131 : Dấu gạch nối dùng để nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài (Bec-lin, An-dát, Lo-ren)
* Bài 3:§Æt c©u: Đặt câu có dùng dấu gạch ngang
- Bạn A- học sinh giỏi của lớp - vừa ngoan lại hiền.
 - Liên hoan thanh niên tiên tiến năm nay có đông đủ đại diện học sinh cả ba miền Bắc-Trung – Nam.
 B­íc 4. Giao bµi vµ h­íng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi ë nhµ( 3’)
 a.H­íng dÉn HS häc bµi
 - Häc ghi nhí và nắm ch¾c néi dung.
 - Làm các bài tập còn lại.
 b. H­íng dÉn HS chuÈn bÞ bµi:
 - Soạn: Ôn tập tiếng Việt
 + Ôn lại kiến thức các kiểu câu, dấu câu.
 + §äc l¹i c¸c kiÕn thøc TiÕng ViÖt ®· häc cña ch­¬ng tr×nh vµ tr¶ lêi c¸c 
 c©u hái chuÈn bÞ bµi SGK.