Giáo án Ngữ văn 7 - Học kỳ I - Tuần 2

n tranh hạt nhân là sự tàn phá, huỷ diệt.
Phát minh hạt nhân quyết định sự sống còn của thế giới.
- Nếu chiến tranh hạt nhân xảy ra, thế giới sẽ bị huỷ hoại khủng khiếp.
- Tác động vào nhận thức của người đọc và sức mạnh của vũ khí hạt nhân, sự huỷ diệt ghê gớm của nó.
- Khơi gợi sự đồng tình, ghê tởm chiến tranh ở người đọc.
- Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e do¹ sù sèng cßn trªn tr¸i ®Êt .
2. T¸c h¹i cña viÖc chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nh©n.
a) Cuéc ch¹y ®ua vò trang ®èi víi cuéc sèng con ng­êi. 
- Dùng so sánh đối lập: Một bên là chi phí cho cuộc chạy đua vũ trang- Một bên là chi phí để làm công tác xã hội, y tế, tiếp tế thực phẩm và giáo dục.
-C¸c h×nh ¶nh so s¸nh , chøng cí thùc tÕ 
- Nêu bật sự vô nhân đạo của cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân.
Gợi sự mỉa mai châm biếm nơi người đọc.
- ChiÕn tranh h¹t nh©n v« nh©n ®¹o ->lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng con ng­êi ®­îc sèng tèt ®Ñp h¬n .
b) ChiÕn tranh h¹t nh©n víi lÝ trÝ con ng­êi vµ sù tiÕn ho¸ cña tù nhiªn. 
- Sử dụng lối lập luận tương phản về thời gian: Quá trình hình thành sự sống và văn minh nhân loại và sự huỷ diệt trái đất của chiến tranh hạt nhân.
-§i ng­îc l¹i lÝ trÝ con ng­êi vµ ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸ cña tù nhiªn .
*Tãm l¹i : Cuéc ch¹y ®ua vò trang h¹t nh©n v« cïng tèn kÐm , phi lÝ, v« nh©n ®¹o, cã tÝnh chÊt hñy diÖt khñng khiÕp .
c. NhiÖm vô cña con ng­êi
®èi víi chiÕn tranh h¹t nh©n 
 3. Lêi kªu gäi cña t¸c gi¶ 
Ph¶i ®Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.
IV . Tæng kÕt 
1)NghÖ thuËt 
- L©p luËn chÆt chÏ , chøng cí cô thÓ , x¸c thùc 
- NghÖ thuËt so s¸nh s¾c s¶o , giµu søc thuyÕt phôc .
2) Néi dung 
- Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e do¹ toµn nh©n lo¹i vµ sù phi lÝ cña cuéc ch¹y ®ua vò trang .
- Lêi kªu gäi ®Êu tranh v× mét thÕ giíi hoµ b×nh , kh«n cã chiÕn tranh .
* Hướng dẫn tự học
 - Nắm được những luận điểm luận cứ trong văn bản này.Sưu tầm tranh ảnh , bài viết về thảm hoạ hạt nhân .Tìm hiểu thái độ của nhà văn đối với chiến tranh và hoà bình của nhân loại thể hiện trong văn bản .
 - Soạn bài “ Tuyên bố thế giới của trẻ em”
V. RÚT KINH NGHIỆM.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tuần 2	 Ngày soan: 22/8/2013
Tiết 8	 Ngày dạy: 28/8/2013
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI ( tiếp)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
- Nắm được những hiểu biết cốt yếu về ba phương châm hội thoại: phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự.
- Biết vận dụng hiệu quả phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự.
- Nội dung phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự.
2. Kỹ năng:
a, kĩ năng chuyên môn.
- Vận dụng phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự trong hoạt động giao tiếp.
- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự trong một tình huống giao tiếp cụ thể.
b, kĩ năng sống.
- Tự nhận thức: Nhận thức đúng các phương châm hội thoại trong giao tiếp rất quan trọng.
- Làm chủ bản thân: Lựa chọn cách vận dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp của bản thân.
- Giao tiếp: Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về đặc điểm, cách giao tiếp đảm bảo các phương châm hội thoại.
3. Thái độ
- Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp.
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP
Diễn dịch, quy nạp,thực hành , đóng vai luyện tập, động não: Suy nghĩ, phân tích 
III. CHUẨN BỊ
GV. Bài soạn, sách giáo khoa, ví dụ
HS. Đọc trước văn bản, bài soạn
VI. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
 1 . ổn định tổ chức 
 2 . Kiểm tra bài cũ : kiểm tra miệng :
H? Trong giao tiếp, muốn thực hiện phương châm hội thoại về lượng, về chất ta phải làm như thế nào? Ví dụ minh hoạ?
 3 . Bài mới 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Phương châm quan hệ
H? Gi¸o viªn ®­a c©u thµnh ng÷ “«ng nãi gµ.. ” 
H? §äc thµnh ng÷ em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ thµnh ng÷ 
trªn?
- ChØ hai ng­êi giao tiÕp víi nhau nh­ng «ng nãi vÒ vÊn®Ò nµy bµ l¹i nãi vÒ vÊn ®Ò kh¸c.
H? Thµnh ng÷ nµy dïng ®Ó chØ t×nh huèng héi tho¹i 
nh­ thÕ nµo?
- Dïng ®Ò chØ t×nh huèng héi tho¹i mµ trong ®ã mçi 
ng­êi nãi mét ®»ng, kh«ng khíp víi nhau, kh«ng hiÓu nhau.
H? Em h·y t­ëng t­îng xem ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh­ vËy trong x· héi?
- NÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh­ vËy mäi ng­êi sÏ kh«ng giao tiÕp ®­îc víi nhau, ho¹t ®éng x· héi trë nªn rèi lo¹n v× mäi ng­êi kh«ng hiÓu nhau.
H? Tõ thµnh ng÷ nµy, em thÊy khi giao tiÕp cÇn ph¶i chó ý ®iÒu g×?
H? VËy muèn thùc hiÖn ph­¬ng ch©m quan hÖ trong héi tho¹i ta lµm nh­ thÕ nµo? 
GDKNS:
Tự nhận thức: Nhận thức đúng các phương châm hội thoại trong giao tiếp rất quan trọng.
HS ®äc ghi nhí – Gv ph©n tÝch .
H? Muèn biÕt mét c©u nãi cã tu©n thñ ph­¬ng 
ch©m quan hÖ hay kh«ng ta lµm nh­ thÕ nµo?
CÇn biÕt thËt sù ng­êi nãi muèn nãi ®iÒu g× qua c©u nãi ®ã.
*GV ®­a t×nh huèng: 
A - Anh ¬i! Qu¶ khÕ chÝn råi k×a
B- Cµnh c©y cao l¾m!
H? Em hiÓu g× vÒ ®o¹n héi tho¹i trªn?
- B¹n g¸i gäi anh th«ng b¸o trªn c©y cã qu¶ khÕ chÝn A
B tr¶ lêi lµ cµnh c©y cao.
H? XÐt vÒ ph­¬ng ch©m quan hÖ c©u tr¶ lêi ®ã cã tu©n thñ ph­¬ng ch©m nµy kh«ng?
- D­êng nh­ kh«ng tu©n thñ ph­¬ng ch©m quan hÖ.
H? NÕu tu©n thñ ph­¬ng ch©m qua hÖ ph¶i tr¶ lêi nh­ thÕ nµo?
- õ nhØ, qu¶ khÕ chÝn thËt råi.
GV: Tuy nhiªn, trong t×nh huèng giao tiÕp nµy vÉn lu«n diÔn ra b×nh th­êng, tù nhiªn. Së dÜ nh­ vËy ng­êi nghe hiÓu vµ ®¸p l¹i c©u nãi theo hµm ý (sau nµy c¸c em sÏ ®­îc häc) tøc lµ nghÜa ph¶i th«ng qua suy luËn míi biÕt ®­îc. Ch¼ng h¹n A gäi “ Anh ¬i” th× B hiÓu đã kh«ng chØ lµ mét th«ng b¸o mµ lµ mét yªu cÇu “ h·y h¸i qu¶ khÕ cho b¹n g¸i”. ChÝnh v× hiÓu nh­ vËy 
nªn B míi ®¸p: cµnh
H? Nh­ vËy, trong tr­êng hîp nµy c©u tr¶ lêi cã tu©n thñ ph­¬ng ch©m quan hÖ hay kh«ng? – cã 
H? Qua t×nh huèng nµy, em cÇn l­u ý ®iÒu g× khi thùc hiÖn ph­¬ng ch©m quan hÖ? 
 GV: Bæ sung thªm l­u ý:
Nh÷ng c©u b¾t ®Çu cuéc héi tho¹i, khi ®Ò tµi giao tiÕp ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ th× ph­¬ng ch©m quan hÖ cã thÓ kh«ng ®­îc ®Æt ra.
VD: 
Khi muèn thay ®æi ®Ò tµi trong qu¸ tr×nh héi tho¹i, cã nh÷ng c¸ch thøc b¸o hiÖu sù thay ®æi:
- Nh©n tiÖn ®©y xin hái.
- µ nµy, cßn chuyÖn h«m qua th× sao?
- Th«i, nãi chuyÖn kh¸c cho vui ®i.
H? T¹i sao ph¶i b¸o hiÖu nh­ vËy
Tu©n thñ ph­¬ng ch©m quan hÖ: kh«ng ®Ó ng­êi kh¸c chª tr¸ch m×nh nãi chen trong giao tiÕp.
H? §äc thµnh ng÷ ghi trªn b¶ng phô: 
 - D©y cµ, d©y muèng-lóng bóng nh­ ngËm hét thÞ.
H? Nªu ý nghÜa cña hai thµnh ng÷?
 HS lµm theo nhãm , mçi nhãm t×m hiÓu 1 thµnh ng÷ 
? Nh÷ng c¸ch nãi nh­ vËy, cã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo trong giao tiÕp?
Lµm cho ng­êi nghe khã tiÕp ng­êi, kh«ng tiÕp 
ng­êi kh«ng ®óng. DÉn tíi hiÖu qu¶ giao tiÕp kÐm, kh«ng ®¹t yªu cÇu mong muèn.
H? Qua t×m hiÓu 2 thµnh ng÷ trªn, em rót ra bµi häc g× khi giao tiÕp?
Khi giao tiÕp cÇn nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch.
HS ®äc c©u v¨n ë SGK
H? C©u trªn ®­îc hiÓu theo mÊy c¸ch? §ã lµ 
nh÷ng c¸ch nµo?
 HS th¶o luËn nhãm , ®¹i diÖn tr¶ lêi 
C¸ch 1: NÕu côm tõ “cña anh Êy” bæ nghÜa cho 
“nhËn ®Þnh” th× c©u trªn cã thÓ hiÓu lµ: T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n.
- C¸ch 2: NÕu côm tõ “cña «ng Êy” bæ nghÜa cho “truyÖn ng¾n” cã thÓ hiÓu: T«i ®ång ý víi nhËn ®Þnh cña ng­êi nµo ®ã vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy s¸ng t¸c.
H? VËy ®Ó hiÓu chÝnh x¸c nghÜa cña c©u nµy ph¶i dùa vµo yÕu tè nµo?
- Hoµn c¶nh giao tiÕp.
GV: Tuy nhiªn còng cã tr­êng hîp ng­êi nghe kh«ng biÕt nªn hiÓu c©u nãi nh­ thÕ nµo, vÝ dô nh­ c©u v¨n trªn (khi kh«ng cã t×nh huèng giao tiÕp).
H? Qua ®©y ta cÇn chó ý ®iÒu g× khi giao tiÕp?
GV: §óng vËy, trong giao tiÕp ta cÇn chó ý nãi ng¾n 
gän, rµnh m¹ch, tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå. C¸ch nãi nh­ vËy trong giao tiÕp TiÕng viÖt gäi lµ ph­¬ng ch©m c¸ch thøc.
H? VËy muèn thùc hiÖn ph­¬ng ch©m c¸ch thøc em ph¶i lµm g×? HS ®äc ghi nhí – GV ph©n tÝch.
Bµi tËp nhanh: Gi¶i nghÜa thµnh ng÷ sau, cho biÕt thµnh ng÷ nµy liªn quan ®Õn ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo?
- Nöa óp, nöa më ( => c¸ch nãi m¬ hå, ìm ê, kh«ng nãi ra hÕt ý -> ph­¬ng ch©m c¸ch thøc.)
 ? NÕu trong giao tiÕp, nãi nöa óp nöa më… lµ ta ®· tu©n thñ ph­¬ng ch©m c¸ch thøc ch­a? v× sao?
 - Ch­a tu©n thñ ph­¬ng ch©m c¸ch thøc v× khi tu©n thñ theo ph­¬ng ch©m c¸ch thøc, ng­êi nãi ph¶i nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch, kh«ng nãi m¬ hå.
H? §äc truyÖn vµ nªu néi dung cña truyÖn?
- TruyÖn kÓ vÒ ng­êi ¨n xin giµ vµ nh©n vËt t«i. Ng­êi ¨n xin giµ xin tiÒn nh©n vËt t«i song nh©n vËt t«i l¹i kh«ng cã tiÒn, ng­êi ¨n xin ®· c¶m ¬n nh©n vËt t«i. C¶ hai ng­êi ®Òu c¶m thÊy m×nh nhËn ®­îc tõ ng­êi kia c¸i g× ®ã?
H? T¹i sao ng­êi ¨n xin vµ nh©n vËt t«i trong truyÖn ®Òu c¶m thÊy m×nh nhËn ®­îc tõ ng­êi kia mét c¸i g× ®ã?
C¶ hai ®Òu kh«ng cã tiÒn b¹c song hä ®· nhËn ®­îc t×nh c¶m ë ng­êi kia cho m×nh.
GV: §Æc biÖt lµ t×nh c¶m cña nh©n vËt t«i ®èi víi «ng l·o ¨n xin (SGK)
H? Qua c©u chuyÖn ng­êi ¨n xin em rót ra ®­îc bµi häc g×?
- Trong giao tiÕp (SGK) 
GV: Sù t«n träng vµ tÕ nhÞ cña nh©n vËt t«i ®èi víi «ngl·o ¨n xin lµ biÓu hiÖn cña ph­¬ng ch©m lÞch sù trong TiÕng ViÖt.
H? VËy theo em, muèn thùc hiÖn ph­¬ng ch©m lÞch sù ta ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu nµo trong giao tiÕp ? 
HS ®äc Ghi nhí (SGK) – GV ph©n tÝch 
Hoạt động 2: Luyện tập, vận dụng
. Làm chủ bản thân: Lựa chọn cách vận dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp của bản thân.
H? PhÐp tu tõ tõ vùng nµo ®· häc cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ph­¬ng ch©m lÞch sù?
- PhÐp tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nh
H? Em h·y lÊy vÝ dô:
Khi b¹n viÕt ch÷ xÊu: - B¹n viÕt ch÷ ch­a thËt ®Ñp
B¸c Hå viÕt di chóc: §Ó gi¶m nhÑ nçi ®au, sù bi 
th­¬ng phßng khi B¸c qua ®êi: “Tçi ®Ó s½n mÊy lêi phßng khi t«i ®i gÆp cô C¸c M¸c, Lª Nin (SBT)
H? Qua bµi häc, em häc thªm nh÷ng ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo? H·y nh¾c l¹i?
H? Tu©n thñ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i cã t¸c dông g×? HS tr¶ lêi GV kh¸i qu¸t 
H? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp 1. 
Nãi n¨ng lÞch sù, nh·