Giáo án Ngữ văn 7 - Bài 4, Tiết 13: Văn bản Những câu hán than thân - Hà Phương Linh

TUầN 5
Lớp :7a. Tiết:. Ngày dạy:  Sĩ số: ..Vắng:.
 7b. Tiết:. Ngày dạy:  Sĩ số: ..Vắng..
 7c. Tiết:. Ngày dạy:  Sĩ số: ..Vắng:.
 Bài:4 Tiết: 13. Văn bản.
Những câu hát THAN THÂN
I.Mục tiêu dạy học 
 1.Kiến thức
Nắm được nội dung , ý nghĩa và hình thức trình bày của các hát than thân .
 2. Kĩ năng.
 Rèn luyện khả năng đọc hiểu ý nghĩa về nội dung , nghệ thuật của các bài ca dao có nội dung than thân .
 .3.Tình cảm
Giáo dục tinh thần phê phán xã hội phong kiến đầy ải con người lương thiện 
.II.Chuẩn bị .
-H/s đọc ,chuẩn bị bài ở nhà.
-G/v một số bài dân ca có cùng chủ đề than thân .
III.Tiến trình bài học .
ổn định tổ chức .
Kiểm tra bài cũ.
Đọc một bài ca dao về TYQHĐNCN mà em thích ? Giải thích ý nghĩa bài ca?
Bài mới . Giới thiệu bài
HĐGV
HĐHS
KTCĐ
HĐ1 H/dẫn đọc , tìm hiểu chung văn bản.
- Giới thiệu và hướng dẫn đọc các bài ca.
- Y/cầu đọc bài.
- Y/cầu giải thích từ khó.
? Nêu nội dung đại ý các bài ca dao? 
? Các bài ca có đặc điểm gì chung?
- Chốt nội dung cần đạt .
- Chú ý.
- Đọc , nhận xét .
- Dựa vào nội dung chú thích , trả lời .
-Suy nghĩ , trả lời . Bổ sung ý kiến .
-Suy nghĩ, trả lời.
- Chú ý , ghi vở .
I. Đọc , tìm hiểu chung các bài ca.
1. Đọc , chú giải.
2. Bố cục .
Bài 1 .Nói về thân phận con cò 
Bài 2 .nói về thân phận con tằm con kiến , con hạc , con quốc .
Bài 3 . nói về thân phận trái bần.
-Các bài ca đều mượn hình ảnh để phản ánh thân phận bé mọn , cay đắng củacon người , đều là những câu hát than thân .
HĐ2 H/dẫn tìm hiểu n/dung bài ca dao 1
-Đọc nội dung bài ca dao 1
 ? Những hình ảnh nào gợi tả cuộc đời lận đận của con cò trong bài ca?
- Giảng bình :
? Hình ảnh con cò gợi nghĩ đến thân phận tầng lớp người nào trong xã hội?
- Giảng bình: 
?Bài ca thể hiện nội dung than thân của ai ? Than cái gì?
-Giảng bình:
-Đọc , chú ý . 
-Suy nghĩ , trả lời , bổ sung ý kiến .
-Chú ý, ghi vở.
-Suy nghĩ , trả lời, nhận xét, bổ sung ý kiến.
- Chú ý , ghi vở.
-Suy nghĩ , trả lời.
- Chú ý, ghi vở.
II. Tìm hiểu chi tiết. 
1. Bài ca dao 1
- Thân phận con cò lận đận , cực khổ phải mộy mình kiếm ăn nơi ghềnh thác nhiều hiểm nguy ,bất trắc mà vẫn không kiếm đủ miếng ăn khi bể cạn ,ao đầy.
-Biện pháp ẩn dụ mượn hình ảnh con cò để nói về nỗi cơ cực của người nông dân .
=> Bài ca phản ánh tiếng kêu thương cho thân phận bé mọn cơ cực của con người , là lời oán trách xã hội phong kiến cũ hà khắc không tạo cơ hội cho con người . 
HĐ3 H/dẫn tìm hiểu nội dung bài ca dao 2
- Y/cầu đọc nội dung bài ca dao2
?Nội dung bài ca dao là lời than thân cho những thân phận nào?
-Giảng bình.
? Thân phận con kiến , con tằm có gì giống nhau?
- Chốt nội dung cần đạt .
? Em hãy hình dung thân phận con hạc ở trong hoàn cảnh ntn?
-Đưa ra nội dung cần đạt 
? Có thể hình dung như thế nào về nỗi khổ của con quốc trong bài ca dao ?
-Giảng bình:
?Vì sao bài ca lặp đi lặp lại từ “thương thay ” tới 4 lần?
-Giảng bình.
- Đọc, chú ý.
-Suy nghĩ, trả lời.
- Chú ý , ghi vở.
- Suy nghĩ, trả lời, bổ sung ý kiến.
- Chú ý , ghi vở.
- Trả lời, bổ sung ý kiến
-Chú ý.
- Suy nghĩ , trả lời.
- Chú ý.
-Trả lời, bổ sung ý kiến.
- Chú ý , ghi vở.
2. Bài ca dao 2
- Con tằm suốt đời ăn lá dâu , suốt đời phải rút ruột nhả tơ -> hi sinh nhiều mà hương thụ ít.
-Kiến bé nhỏ nhưng cũng phải cơ cực để kiếm miếng ăn
=> Kiến , tằm là biểu tượng cho những con người có thận phận nhỏ nhoi , yếu đuối nhưng vất vả trong cuộc mưu sinh.
- Hạc là biểu tượng cho cuộc đời phiêu bạt , vô định .
- Con quốc gợi hình ảnh cô đôc , nhỏ nhoi với tiếng kêu vô vọng , oan trái đại diện cho những thân phận bế tắc trong xã hội cũ.
-Nghệ thuật lặp từ “thương thay” thể hiện nỗi cảm thương cuả người dân trước nỗi bất hạnh của những thân phận khác nhau trong cuộc sống.
HĐ4 H/dẫn tìm hiểu nội dung bài ca dao 4
- Y/ cầu đọc bài ca dao 3
-G/ thích đăc điểm trái bần.
? Hình ảnh trái bần gợi cho em những suy nghĩ gì?
- Giảng bình.
? Nội dung than thân của bài ca?
- Đưa ra nội dung cần đạt .
G/ v đọc 1 số bài ca dao có cùng chủ đề , giới thiệu qua nội dung cho h/s.
- Đọc , chú ý.
-Trả lời
- Chú ý.
- Suy nghĩ, trả lời.
- Chú ý , ghi vở.
- Chú ý nghe.
3. Bài ca dao 3
- Trái bần -thứ quả tầm thường trôi nổi trên sóng.
Gợi thân phận bé mọn , chìm nổi trôi dạt vô định giưã sóng gió cuộc đời.
-Lời ca là lời oán trách xã hội cũ rẻ rúng ,vùi dập người phụ nữ .
 4. Củng cố
Hệ thống hóa nội dung bài học.
5.Dặn dò
H/dẫn chuẩn bị bài ở nhà