Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 70, 71

Tên phân môn 	: Làm văn
Tiết 	 	: 70,71
Ngày soạn 	: 24/02/2010
Tên bài mới LUYỆ N TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN THUYẾT MINH
A.Mục đích yêu cầu:
-Vận dụng những kiến thức và kĩ năng đã học về đọan văn, về văn thuyết minh, để viết được một đoạn văn có đề tài gần gũi, quen thuộc trong học tập hoặc trong đời sống.
B.Phương tiện thực hiện và cách thức tiến hành dạy học
 1.Phương tiện thực hiện :
 - TLTK
 -Thiết kế bài học
 2.Cách thức tiến hành dạy học:
 -Tổ chức giờ dạy theo hình thức trao đổi, thảo luận, sử dụng phương pháp quy nạp
 -Tổ chức cho hs luyện tập củng cố, khắc sâu kiến thức.
 C.Tiến trình tổ chức dạy học:
 1.Ổn định lớp
 2.Kiểm tra bài cũ
Phân tích nhân vật Tử Văn? Ngụ ý phê phán của truyện là gì?
3. Bài mới:
Hoạt động của GV & HS
Nội dung bài giảng:
HĐ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về đoạn văn thuyết minh.
TT 1: Thế nào là một đoạn văn?
TT 2: Một đoạn văn cần đạt các yêu cầu nào?
TT 3: Nêu sự giống và khác nhau của đoạn văn tự sự và đoạn văn thuyết minh?
VD: Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi.Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
-Cậu vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
-Cụ bán rồi?
-Bán rồi!Họ vừa bắt xong.
Lão cố làm ra vui vẻ.Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt láo ầng ậng nước…
-Thế nó cho bắt à?
Mặt lão đột nhiên co rúm lại.Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra.Cái đầu lão nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.Lão hu hu khóc…( Lão Hạc-Nam Cao)
VD: Cây dừa gắn bó với người dân Bình Định chặt chẽ như cây tre đối với người dân miền Bắc. Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đò xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm…Cây dừa gắn bó với đời sống hằng ngày là như thế đấy.
TT 4:Dựa vào ví dụ trình bày cấu trúc của một đoạn văn thuyết minh?
 *Hết tiết 1
HĐ 2: Hướng dẫn HS cách viết đoạn văn thuyết minh.
TT1: GV gợi ý cho hs viết đoạn văn để rút ra các bước viết đoạn văn thuyết minh
- Nhóm 1,2 viết đoạn (1)
- Nhóm 3, 4 viết đoạn (2)
GV gợi ý: hs xem đoạn văn vd , chú ý cấu trúc chung để viết đoạn văn
Sau khi học sinh viết đv, cho hs phân tích về kết cấu của đoạn văn vừa viết
TT 2: Từ bài tập thực hành vừa làm , hãy rút ra các bước viết 1 đoạn văn thuyết minh?HS giới thiệu cụ thể các thao tác của từng bước
TT 3: HS nhắc lại các phương pháp thuyết minh( tiết 69) để sử dụng phù hợp.
TT 4: HS làm bài tập sgk/63: Nội dung, phương pháp, ý nghĩa của đoạn văn thuyết minh?
TT 5: HS đọc ghi nhớ
HĐ 3: HD HS làm BT
TT1: Chia lớp thành các nhóm, HD HS thực hiện yêu cầu của BT
GV gợi ý thêm
TT2: GV gợi ý , HS làm BT 2
HS viết các đoạn văn theo từng phần của VB
I.Đoạn văn thuyết minh:
 1.Đoạn văn
Đoạn văn là đơn vị cơ sở của văn bản,lớn hơn câu, diễn đạt một nội dung nhất định, được mở đầu bằng chỗ lùi đầu dòng, viết hoa và kết thúc bằng dấu ngắt đoạn.
*Một đoạn văn cần đạt các yêu cầu:
-Tập trung làm rõ một ý chung, một chủ đề thống nhất và duy nhất.
-Diễn đạt chính xác ,trong sáng.
 2.So sánh đoạn văn tự sự và đoạn văn thuyết minh:
-Giống nhau: Đều đảm bảo cấu trúc thường gặp của một đoạn văn.
-Khác nhau:
 Tự sự
 Thuyết minh
Trình bày một chuỗi sự việc liên quan với nhau, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng có một kết thúc nhằm giải thích sự việc, tìm hiểu con người,nêu vấn đề,bày tỏ thái độ khen chê.
Trình bày, giới thiệu , giải thích…nhằm làm rõ đặc điểm cơ bản của một đối tượng, cung cấp tri thức về các hiện tượng và sự vật.
 3.Cấu trúc thông thường của một đoạn văn thuyết minh:
-Câu mở đoạn: Giới thiệu khái quát về đối tượng( đặc điểm) cần thuyết minh.
-Các câu tiếp theo: Thuyết minh cụ thể về đối tượng(đặc điểm)
-Câu kết đoạn:Khẳng định, kết ý của cả đoạn.
II.Viết đoạn văn thuyết minh:
1. Bài tập:
Viết một đoạn văn thuyết minh giới thiệu về :
-nguồn gốc của ngày 8 tháng 3(1)
-các hoạt động truyền thống của trường em(2)
2.Viết đoạn văn thuyết minh:
 a.Chuẩn bị Trả lời các câu hỏi:
-Viết đoạn văn nào?Đoạn văn đó nằm ở vị trí nào trong bài?
-Câu chuyển đoạn viết thế nào để liên kết ý với đoạn văn trước?
-Sắp xếp các ý như thế nào để đảm bảo tính chặt chẽ,mạch lạc cho đoạn văn?
-Sử dụng những phương pháp thuyết minh nào và diễn đạt như thế nào để đoạn văn thuyết minh vừa chuẩn xác , vừa hấp dẫn?
 b.Viết và sữa chữa:
Viết nháp, kiểm tra:
-Chủ đề có nhất quán không?
-Sử dụng phương pháp thuyết minh có phù hợp k?
-Các câu trong đoạn có rõ nghĩa, có liên kết với nhau không?
-Sửa lỗi nếu có
*Bài tập: sgk/63
GV gợi ý:Đây là đoạn văn thuyết minh về nghịch lí giữa thời gian và tốc độ.
-Phương pháp thuyết minh: giải thích, so sánh và nêu số liệu.
-Ý nghĩa: Khuyên ta tận dụng thời gian để làm việc có năng suất và hiệu quả, nếu cứ lười biếng thì sẽ bị “lão hóa” với tốc độ khủng khiếp của ánh sáng.
HS đọc ghi nhớ sgk/63
III. Luyện tập:
BT 1:
Viết các đoạn văn TM giới thiệu về trường em
Kết cấu ( cách xây dựng, sắp xếp các phòng, bồn hoa,lối đi…)
Thành tích của trường
Các hoạt động của trường
Đặc điểm của trường( học sinh, đội ngũ thầy cô giáo…)
2. BT 2:
Viết bài văn thuyết minh giới thiệu một danh lam thắng cảnh
- Mở bài:Giới thiệu khái quát về vẻ đẹp, vị trí , giá trị…
-Thân bài: +Giới thiệu vẻ đẹp cụ thể, từ xa đến gần, ngoài vào trong, không gian, thiên nhiên…
 +Giá trị, ý nghĩa lịch sử
 +Kết hợp miêu tả, bình luận, biểu cảm.
-Kết bài: Khẳng định vai trò, vị trí trong đời sống tinh thần của nhân dân ta( niềm tự hào, là nơi đón du khách yêu cảnh…)
D.Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài mới:
-Nắm vững kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh.
-Học bài, làm bài tập viết bài văn thuyết minh về Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, xem lại bài văn thuyết minh về Nguyễn Trãi , tiết sau trả bài viết số 5.