Giáo án môn Sinh học Lớp 8 - Học kỳ II - Năm học 2008-2009

 cò.
HS1: M« t¶ cÊu t¹o cña cÇu m¾t nãi chung vµ cña mµng l­íi nãi riªng.
HS2: Lµm bµi tËp 3 SGK (158).
3. Bµi míi.
* Më bµi: H·y kÓ nh÷ng tËt vµ bÖnh vÒ m¾t mµ em biÕt?
* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c¸c tËt cña m¾t (cËn thÞ, viÔn thÞ).
- GV yªu cÇu HS quan s¸t H50.1; H50.2; H50.3; H50.4, nghiªn cøu th«ng tin s¸ch gi¸o khoa.
? ThÕ nµo lµ tËt cËn thÞ, viÔn thÞ?
- GV kÎ b¶ng 50 - yªu cÇu HS hoµn thiÖn b¶ng.
- GV chèt l¹i ®¸p ¸n ®óng.
- HS quan s¸t h×nh vµ nghiªn cøu th«ng tin SGK.
- HS th¶o luËn nhãm, hoµn thµnh phiÕu häc tËp.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
C¸c tËt m¾t
Nguyªn nh©n
C¸ch kh¾c phôc
CËn thÞ
- BÈm sinh: cÇu m¾t dµi
- ThÓ thuû tinh qu¸ phång: do kh«ng gi÷ vÖ sinh khi ®äc s¸ch.
- §eo kÝnh mÆt lâm (kÝnh ph©n kú hay kÝnh cËn)
ViÔn thÞ
- BÈm sinh: CÇu m¾t ng¾n.
- ThÓ thuû tinh bÞ l·o ho¸ (xÑp).
- §eo kÝnh mÆt låi (kÝnh héi tô hay kÝnh viÔn).
? Do nh÷ng nguyªn nh©n nµo HS cËn thÞ nhiÒu?
? Nªu c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ tû lÖ HS m¾c bÖnh cËn thÞ?
- Ngåi häc kh«ng ®óng t­ thÕ.
- Ngåi häc gi÷ ®óng kho¶ng c¸ch khi viÕt, ®äc...
 KÕt luËn:
- CËn thÞ: Lµ tËt mµ m¾t chØ cã kh¨ n¨ng nh×n gÇn.
 - ViÔn thÞ: Lµ tËt mµ m¾t chØ cã kh¨ n¨ng nh×n xa.
* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸c bÖnh cña m¾t.
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK - hoµn thµnh phiÕu häc tËp.
- GV yªu cÇu 1 vµi HS ®äc kÕt qu¶?
- GV hoµnn chØnh kiÕn thøc.
? Ngoµi bÖnh ®au m¾t hét cßn cã nh÷ng bÖnh g× vÒ m¾t?
? Nªu c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh c¸c bÖnh vÒ m¾t?
- HS nghiªn cøu th«ng tin SGK, liªn hÖ thùc tÕ - trao ®æi nhãm, hoµn thµnh b¶ng.
- §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
+ BÖnh ®au m¾t ®á (do viªm kÕt m¹c).
1- Nguyªn nh©n
- Do vi rót
2- §­êng l©y
3- TriÖu trøng 
4- HËu qu¶ 
5- C¸ch phßng tr¸nh
- Dïng chung kh¨n, chËu víi ng­êi bÖnh.
- T¾m röa trong ao, hå tï.
- MÆt trong mi m¾t cã nhiÒu hét næi cém.
- Khi h¹t vì lµm thµnh sÑo - l«ng quÆm - ®ôc mµng gi¸c - mï loµ.
- Gi÷ vÖ sinh m¾t.
- Dïng thuèc theo chØ dÉn cña b¸c sÜ.
4. Cñng cè - ®¸nh gi¸.
? Cã c¸c tËt m¾t nµo? nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc.
? T¹i sao kh«ng nªn ®äc s¸ch ë n¬i thiÕu ¸nh s¸ng, kh«ng nªn n»m ®äc s¸ch? kh«ng nªn ®äc s¸c trªn tµu xe?
5. H­íng dÉn vÒ nhµ.
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc môc "em cã biÕt"
 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng: 8A: TiÕt: 8B: TiÕt: 
TiÕt 53: C¬ quan ph©n tÝch thÝnh gi¸c.
I. Môc tiªu bµi häc.
* X¸c ®Þnh râ c¸c thµnh phÇn cña c¬ quan ph©n tÝch thÝnh gi¸c.
- M« t¶ ®­îc c¸c bé phËn cña tai vµ cÊu t¹o cña c¬ quan cooc ti.
- Tr×nh bµy ®­îc qu¸ tr×nh thu nhËn c¸c c¶m gi¸c ©m thanh.
* Ph¸t triÓn kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm.
* Gi¸o dôc ý thøc vÖ sinh tai.
II. chuÈn bÞ.
GV:- Tranh phãng to H51.1; H51.2
-M« h×nh cÊu t¹o tai.
 HS: SGK + Vë ghi.
III. TiÕn tr×nh bµi häc.
1. Tæ chøc: 8A: 8B: 
2. KiÓm tra bµi cò.
HS1: Cã c¸c tËt m¾t nµo? Nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc.
HS2: Nªu râ nh÷ng hËu qu¶ cña bÖnh ®au m¾t hét vµ c¸ch phßng tr¸nh.
3. Bµi míi.
* Më bµi: Ta nhËn biÕt ®­îc ©m thanh lµ nhê c¬ quan ph©n tÝch thÝnh gi¸c. vËy c¬ quan ph©n tÝch thÝnh gi¸c cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo?
* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu cÊu t¹o cña tai.
- GV yªu cÇu HS quan s¸t H51.1 - th¶o luËn - thùc hiÖn lÖnh SGK.
? C¬ quan ph©n tÝch thÝnh gi¸c gåm nh÷ng bé phËn nµo?
- GV h­íng dÉn HS quan s¸t H51.1 - lµm bµi tËp ®iÒn tõ.
2- èng tai; 1-vµnh tai; 3- mµng nhÜ; 4- chuçi x­¬ng tai.
- GV gäi 1,2 HS ®äc toµn bé phÇn bµi tËp ®iÒn tõ.
? Tai ®­îc cÊu t¹o nh­ thÕ nµo?
? Chøc n¨ng cña tõng bé phËn?
- GV gäi 1,2 HS nªu cÊu t¹o cña tai vµ chØ trªn tranh m« h×nh.
- HS quan s¸t h×nh - th¶o luËn nhãm - thèng nhÊt c©u tr¶ lêi.
+ gåm 3 bé phËn:- TB thô c¶m thÝnh gi¸c.
 - D©y TK thÝnh gi¸c.
 - Vïng thÝnh gi¸c.
- HS quan s¸t - th¶o luËn nhãm - hoµn thµnh bµi tËp ®iÒn tõ SGK (162).
- HS c¨n cø vµo H51.1; TT SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái.
* KÕt luËn: 
- C¬ quan ph©n tÝch thÝnh gi¸c gåm: + TB thô c¶m thÝnh gi¸c.
 + D©y TK thÝnh gi¸c.
 + Vïng thÝnh gi¸c.
- CÊu t¹o cña tai: + Tai ngoµi: - Vµnh tai - høng sãng ©m thanh.
 - èng tai: h­íng sãng ©m.
 - Mµng nhÜ: khuÕch ®¹i ©m.
 + Tai gi÷a: - Chuçi x­¬ng tai: truyÒn sãng ©m thanh.
 - C©n b»ng ¸p suÊt hai bªn mµng nhÜ.
 + Tai trong: - Bé phËn tiÒn ®×nh: thu nhËn th«ng tin vÒ vÞ trÝ vµ sù chuyÓn ®éng cña c¬ thÓ trong kh«ng gian. 
 - èc tai: thu nhËn vµ kÝch sãng ©m.
 * Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu chøc n¨ng thu nhËn sãng ©m.
- GV h­íng dÉn HS quan s¸t H51.2, kÕt hîp víi th«ng tin.
? Tr×nh bµy cÊu t¹o èc tai?
? Chøc n¨ng cña èc tai?
- GV h­íng dÉn HS quan s¸t l¹i H51.2A - t×m hiÓu ®­îc truyÒn sãng ©m tõ ngoµi vµo trong.
? Tr×nh bµy sù thu nhËn c¶m gi¸c ©m thanh?
- HS quan s¸t h×nh vµ nghiªn cøu th«ng tin SGK - trao ®æi nhãm - thèng nhÊt.
- §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy cÊu t¹o èc tai trªn tranh.
- HS ghi nhí th«ng tin.
- §¹i diÖn HS tr×nh bµy trªn tranh.
* KÕt luËn: 
- CÊu t¹o èc tai: èc tai xo¾n 2 vßng r­ìi gåm:
+ èc tai x­¬ng ë ngoµi. mµng tiÒn ®×nh ë trªn. 
+ èc tai mµng ë trong. mµng c¬ së ë d­íi.
+ cã c¸c c¬ quan cooc ti chøa c¸c TB thô c¶m thÝnh gi¸c.
- C¬ chÕ truyÒn ©m vµ sù thu nhËn c¶m gi¸c ©m thanh: sãng ©m --> mµng nhÜ-> chuçi x­¬ng tai --> cöa bÇu --> cö ®éng ngo¹i dÞch vµ néi dÞch --> rung mµng c¬ së --> kÝch thÝch c¬ quan cooc ti xuÊt hiÖn xung TK -- > vïng thÝnh gi¸c (ph©n tÝch vµ cho biÕt ©m thanh).
* Ho¹t ®éng 3: VÖ sinh tai.
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK - tr¶ lêi c©u hái.
? §Ó tai ho¹t ®éng tèt cÇn l­u ý nh÷ng vÊn ®Ò g×?
? H·y nªu nh÷ng biÖn ph¸p gi÷ vÖ sinh vµ b¶o vÖ tai?
- HS nghiªn cøu th«ng tin SGK tr¶ lêi.
- gi÷ vÖ sinh tai
- b¶o vÖ tai
- HS tù ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p
* KÕt luËn:
- gi÷ vÖ sinh tai.
- b¶o vÖ tai: + kh«ng dïng vËt s¾c nhon ngo¸y tai.
 + gi÷ vÖ sinh mòi häng ®Ó phßng bÖnh cho tai.
 + cã biÖn ph¸p chèng, gi¶m tiÕng ån.
4. Cñng cè - ®¸nh gi¸.
? Tr×nh bµy cÊu t¹o cña èc tai trªn H51.2
? Tr×nh bµy qu¸ tr×nh thu nhËn kÝch thÝch sãng ©m?
? V× sao cã thÓ x¸c ®Þnh ©m ph¸t ra tõ bªn ph¶i hay bªn tr¸i?
5. H­íng dÉn vÒ nhµ.
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc môc "em cã biÕt"
- T×m hiÓu ho¹t ®éng cña mét sè vËt nu«i trong nhµ.
 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng: 8A: TiÕt: 8B: TiÕt: 
TiÕt 54: Ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn vµ
ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
I. Môc tiªu bµi häc:
* Ph©n biÖt ®­îc ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn vµ ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
- Tr×nh bµy ®ù¬c qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c ph¶n x¹ míi vµ øc chÕ c¸c ph¶n x¹ cò, nªu râ ®iÒu kiÖn cÇn khi thµnh lËp c¸c ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
- Nªu rã ý nghÜa cña ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn ®èi víi ®êi sèng.
* RÌn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, t­ duy so s¸nh, liªn hÖ thùc tÕ vµ kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm.
* Gi¸o dôc ý thøc häc tËp nghiªm tóc, ch¨m chØ?
II. chuÈn bÞ.
GV:- Tranh phãng to H52.1; H52.3
-B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 52.2.
HS: KÎ b¶ng 52.2
III. TiÕn tr×nh bµi häc.
1. Tæ chøc: 8A: 8B: 
2. KiÓm tra bµi cò.
HS1: Tr×nh bµy cÊu t¹o cña èc tai dùa vµo H 51.2.
HS2: V× sao cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ©m phÊt ®i tõ bªn ph¶i hay bªn tr¸i?
3. Bµi míi.
* Më bµi: Nh¾c l¹i kh¸i niÖm ph¶n x¹? Bµi h«m nay sÏ t×m hiÓu vÒ c¸c lo¹i ph¶n x¹.
* Ho¹t ®éng1: Ph©n biÖt ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn vµ ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn.
- GV yªu cÇu c¸c nhãm lµm bµi tËp muc 
 sgk
- GV ghi nhanh ®¸p ¸n lªn gãc b¶ng, ch­a cÇn ch÷a bµi.
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK (166) - ch÷a bµi tËp.
- GV chèt l¹i ®¸p ¸n ®óng.
+ Ph¶n x¹ kh«ng cã ®iÒu kiÖn: 1,2,3.
+ Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn: 3,5,6.
- GV yªu cÇu HS t×m 2 VD cho mçi lo¹i ph¶n x¹.
- HS ®äc kü néi dung b¶ng 52.2.
- HS trao ®æi nhãm - hoµn thµnh bµi tËp.
- §¹i diÖn nhãm ®äc kÕt qu¶.
- HS tù thu nhËn TT, ghi nhí kiÕn thøc.
- HS ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ bµi tËp - söa ch÷a, bæ sung.
* KL: (b¶ng 52.1 hoµn thµnh)
- ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn.
- ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu sù h×nh thµnh ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu thÝ nghiÖm cña Pap lèp - tr×nh bµy qu¸ tr×nh thµnh lËp thÝ nghiÖm tiÕt n­íc bät khi cã ¸nh ®Ìn?
- GV gäi HS lªn tr×nh bµy trªn tranh.
- GV chØnh lý vµ hoµn thiÖn kiÕn thøc.
? §Ó thµnh lËp ®­îc ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g×?
? Thùc chÊt cña viÖc thµnh lËp ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn lµ g×?
- GV hoµn thiÖn l¹i kiÕn thøc.
- GV yªu cÇu HS liªn hÖ thùc tÕ - t¹o thãi quen tèt.
1. H×nh thµnh PVC§K
- HS quan s¸t kü H52.1 ; H52.3; ®äc chó thÝch - tù thu nhËn th«ng tin.
- Th¶o luËn nhãm - thèng nhÊt ý kiÕn nªu ®­îc c¸c b­íc tiÕn hµnh.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
- HS vËn dông kiÕn thøc ë trªn - nªu ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
* KÕt luËn: 
* §iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
+ Ph¶i cã sù kÕt hîp gi÷a kÝch thÝch cã ®iÒu kiÖn víi kÝch thÝch kh«ng ®iÒu kiÖn.
+ Qu¸ tr×nh kÕt hîp ®ã ph¶i ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn.
* Thùc chÊt cña viÖc thµnh lËp ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn: Lµ sù h×nh thµnh ®­êng liªn hÖ TK t¹m thêi nèi c¸c vïng cña vá ®¹i n·o víi nhau.
? Trong thÝ nghiÖm trªn nÕu ta chØ bËt ®Ìn mµ kh«ng cho chã ¨n nhiÒu lÇn th× sÏ s¶y ra hiÖn t­îng gi?
? Nªu ý nghÜa cña sù h×nh thµnh vµ øc chÕ cña ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn ®èi víi ®êi sèng?
- GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp môc SGK.
- GV nhËn xÐt, söa ch÷a vµ hoµn thiÖn c¸c VD.
2. øc chÕ ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
+ Chã sÏ kh«ng tiÕt n­íc bät khi cã ¸nh ®Ìn.
+ §¶m b¶o sù thÝch ghi víi ®êi sèng lu«n thay ®æi.
- HS dùa vµo H52 kÕt hîp víi kiÕn thøc vÒ qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ øc chÕ ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn - lÊy VD.
* KÕt luËn:
- Khi ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn kh«ng ®­îc cñng cè - ph¶n x¹ mÊt dÇn.
- ý nghÜa: + ®¶m b¶o sù thÝch ghi víi m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn sèng lu«n thay ®æi.
 + H×nh thµnh c¸c thãi quen, tËp qu¸n tèt ®èi víi con ng­êi.
* Ho¹t ®éng 3: So s¸nh c¸c tÝnh chÊt cña ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn víi ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn.
- GV yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 52.2 trang 168 - SGK.
- GV treo b¶ng phô gäi HS lªn tr×nh bµy.
- GV chèt l¹i ®¸p ¸n ®óng.
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu TT SGK: mèi quan hÖ gi÷a ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn vµ ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn.
- HS dùa vµo kiÕn thøc cña