Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Tiết 43: Cấu tạo và chức năng của da - Năm học 2009-2010

Ngày dạy: 25/1/2010
Chương VIII- Da
Tiết 43
Cấu tạo và chức năng của da
I. Mục Tiêu
1. Kiến thức 
Khi học xong bài này, HS cần đạt các mục tiêu sau:
- Mô tả được cấu tạo của da.
- Nêu được các chức năng của da 
- Nắm được mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng của da. 
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát tranh, mô hình để tìm kiến thức.
- Rèn tư duy suy luận logic, kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức học tập, lòng yêu thích bộ môn.
- Có ý thức giữ vệ sinh da.
II. Đồ dùng dạy học
GV- Tranh cấu tạo da, Giáo án điện tử
- Mô hình cấu tạo da , Bảng phụ ghi nội dung hoạt động nhóm 
HS : bảng nhóm 
 III. hoạt động dạy - học.
A. Giới thiệu bài:4p
- Kiểm tra bài cũ
- Để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu tránh các tác nhân có hại, cần phải làm gì?
- Giới thiệu bài mới
 ? Cơ quan nào đóng vai trò chủ yếu trong điều hoà thân nhiệt? Ngoài chức năng điều hoà thân nhiệt, da còn có chức năng gì ? Cấu tạo của da như thế nào để đảm nhiệm chức năng đó?
B. Các hoạt động 
Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo của da:25p
Mục tiêu: HS nắm được da cấu tạo gồm 3 phần chính và các cơ quan trong từng phần.
Tiến hành :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Da nằm ở vị trí nào trên cơ thể người ?
- Da bao bọc toàn bộ cơ thể , vậy da có cấu tạo như thế nào 1 . cấu tạo của da 
- Chiếu tranh phóng tự động cấu tạo da 
- Da có cấu tạo gồm mấy lớp , chỉ xác định giới hạn từng lớp ?
- Ghi bảng 
- Mỗi lớp của da lại được cấu tạo từ những thành phần khác nhau , để dễ nghiên cứu ta tách từng lớp da 
- Chiếu tranh phóng tự động tách 3 lớp cấu tạo da 
Xác định thành phần cấu tạo của từng lớp theo chú thích trên hình vẽ . 
- Ghi các bộ phận của từng lớp da 
- Mỗi thành phần cấu tạo đều có đặc điểm thực hiện các vai trò của da 
- Tầng sừng trực tiếp tiếp xúc với môi trường ngoài, vào những ngày hanh khô ta thường thấy có những vảy trắng nhỏ bong ra bám vào quần áo . Điều đó giúp ta giải thích như thế nào về thành phần lớp ngoài cùng của da ? Tầng sừng có tác dụng gì ? 
- Tầng sừng gồm những tế bào chết đã hoá sừng , xếp xít nhau , dễ bong bảo vệ , chống sự xâm nhập của vi khuẩn 
- Chiếu tranh tầng tế bào sống 
- Tầng này có những đặc điểm gì và có tác dụng như thế nào ?
- Tầng này có khả năng phân chia tạo các tế bào mới , các tế bào này sẽ thay thế các tế bào ở lớp sừng bong ra . Trong tầng tế bào sống các tế bào chứa các hạt sắc tố ( sác tố đỏ, nâu , vàng , đen ) số lượng và tỉ lệ các hạt sắc tố quyết định màu da . các hạt sắc tố còn có tác dụng chống lại tác hại của các tia tử ngoại .
Trong tế bào còn có các hắc tố Melanin, nếu hắc tố này sinh ra quá nhiều sẽ làm da bị sạm và sỉn màu, mà việc tiếp xúc với tia cực tím khiến tế bào da sản xuất nhiều melanin Không nên để da tiếp xúc với ánh nắng vào tàm trưa .
- Chỉ vị trí tóc , lông , móng , đây là các sản phẩm của da .Chúng được sinh ra từ phần nào của da ?
- Tóc và lông mày có tác dụng gì ?
 + Tạo vẻ đẹp cho người , tóc là lớp đệm không khí để chống tia tử ngoại và điều hoà nhiệt . Lông mày ngăn không cho mồ hôi và nước chảy xuống mắt 
- Ta có nên nhổ , cạo trụi lông mày để làm đẹp không ?
- Chỉ tranh lớp biểu bì . đây là lớp da chính thức 
- Lớp bì do sợi mô nào cấu tạo nên và nó có đặc điểm gì ?
- Cấu tạo từ các sợi mô liên kết bện chặt 
 Có nhiều sợi đàn hồi giúp da bền vững , co giãn tốt. Tạo lớp đệm bảo vệ cơ thể giảm bớt sự va chạm của các tác nhân cơ học 
- Liên hệ : ở động vật phần bì là phần người ta đem thuộc để chế tạo da thuộc 
- Các bộ phận của lớp bì giúp da thực hiện rất nhiều chức năng 
- Cho 1 HS sờ tay vào túi đen đựng thanh sắt 
- Hãy nêu đặc điểm của vật mà em vừa tiếp xúc ?
Vì sao ta nhận biết được nóng , lạnh , độ cứng mềm của vật mà ta tiếp xúc ? 
+ Thụ quan : là những đầu mút của tế bào thần kinh cảm giác 
- Ta đã biết da đóng vai trò chính trong sự điều hoà thân nhiệt . Da phản ứng như thế nào khi trời nóng quá hay lạnh quá ? 
- chiếu đáp án 
- Những bộ phận nào của da tham gia vào sự điều hoà thân nhiệt ? 
- Mach máu , cơ co chân lông , tuyến mồ hôi 
- Mạch máu có nhiều ở lớp bì và lớp mỡ . Ngoài chức năng điều hoà thân nhiệt mạch máu còn có vai trò gì ?
+ Mạch máu : bảo vệ , đem dinh dưỡng nuôi da cần cung cấp đủ dinh dưỡng để da khoẻ đẹp 
+ Tuyến mồ hôi 
chiếu tranh Tuyến mồ hôi : có số lượng lớn khoảng 2,5- 3 triệu tuyến trên toàn bề mặt da , tập trung nhiều ở lòng bàn tay , gan bàn chân , nách . trán ., điều hoà thân nhiệt , ngoài ra còn thải bã qua lỗ chân lông , thành phần tương tự như nước tiểu , nếu đi tất lâu ngày thường có mùi . cần thường xuyên vệ sinh cơ thể , thay quần áo 
+ tuyến nhờn : phân bố khắp cơ thể nhưng nhiều nhất ở mặt , tóc , tiết chất nhờn qua lỗ chân lông lên bề mặt da , tóc , chất nhờn còn có chức năng diệt khuẩn 
- Tại sao da ta luôn mềm mại , khi bị ướt không ngấm nước ?
 - Vì trên da có nhiều tuyến nhờn tiết chất nhờn giúp da, tóc ẩm , mềm mại , không khô giòn , ,không thấm nước 
Do lớp bì được cấu tạo từ các sợi mô liên kết bện chặt 
Càng lớn tuổi tuyến nhờn tiết ít , các sợi mô liên kết đàn hồi kém nên da thường khô,nhăn nheo 
- Ta có nên trang điểm bằng cách lạm dụng kem phấn không ? tại sao ?
- Không, vì sản phẩm của tuyến nhờn , tuyến mồ hôi không thoát được lên bề mặt da , gây tắc , viêm chân lông , viêm da 
+ tuyến sũa : tiết sữa 
Chỉ tranh lớp mỡ 
- Lớp mỡ dưới da có vai trò gì ? 
- cach nhiệt , dự trữ mỡ . không ăn quá nhiều dễ béo phì 
- HS tự nghiên cứu 
 + Da bao bọc toàn bộ cơ thể 
- HS tự nghiên cứu H 41.1, chú thích 
- HS xác định giới hạn từng lớp  
- Ghi vở 
- Quan sát 
- HS Xác định thành phần cấu tạo của từng lớp theo chú thích trên hình vẽ . 
 - Ghi vở 
- HS: - Tầng sừng gồm những tế bào chết đã hoá sừng , xếp xít nhau , dễ bong bảo vệ , chống sự xâm nhập của vi khuẩn 
- HS: - Tầng này có khả năng phân chia tạo các tế bào mới , các tế bào này sẽ thay thế các tế bào ở lớp sừng bong ra . Trong tầng tế bào sống các tế bào chứa các hạt sắc tố
- HS: + Tạo vẻ đẹp cho người , tóc là lớp đệm không khí để chống tia tử ngoại và điều hoà nhiệt . Lông mày ngăn không cho mồ hôi và nước chảy xuống mắt 
- Quan sát 
- HS: - Cấu tạo từ các sợi mô liên kết bện chặt 
 Có nhiều sợi đàn hồi giúp da bền vững , co giãn tốt 
-HS : nêu đặc điểm của vật mà em vừa tiếp xúc  
+ Thụ quan  
+ Nêu phản ứng của da 
- HS: . - Mach máu , cơ co chân lông , tuyến mồ hôi 
+ Mạch máu : bảo vệ , đem dinh dưỡng nuôi da 
+ thải bã qua lỗ chân lông 
- Vì trên da có nhiều tuyến nhờn tiết chất nhờn giúp da, tóc ẩm , mềm mại , không khô giòn , ,không thấm nước 
Do lớp bì được cấu tạo từ các sợi mô liên kết bện chặt 
- HS: vệ sinh da sạch , không lạm dụng kem phấn 
- 
- cach nhiệt , dự trữ mỡ 
Kết luận: 
- Da cấu tạo gồm 3 lớp: Viết theo sơ đồ hình cây SGK
Hoạt động 2: Tìm hiểu chức năng của da:11p
Mục tiêu: HS hiểu và nắm được các chức năng cơ bản của da.
Tiến hành 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Cho học sinh thảo luận nhóm : 4p
+ Da có những chức năng gì?
+ Chức năng nào là quan trọng nhất ?
- Chiếu đáp án 
- Cho điểm các nhóm 
- Ghi các chức năng của da 
- chức năng nào của da quan trọng nhất ?
- Đặc điểm nào của da giúp da thực hiện chức năng bảo vệ?
- Bộ phận nào của da giúp da tiếp nhận kích thích?
- Bộ phận nào của da giúp da thực hiện chức năng bài tiết?
- Da điều hoà thân nhiệt bằng cách nào?
Thảo luận nhóm : 4p( viết ra bảng nhóm 
 nêu được 5 chức năng của da.
- nhận xét theo đápán 
- Ghi vở 
- Tìm hiểu được nguyên nhân của từng chức năng.
- Tự rút ra kết luận.
Kết luận: 
	Chức năng của da:
	- Bảo vệ cơ thể
	- Điều hoà thân nhiệt
	- Tiếp nhận kích thích của môi trường
	- Bài tiết 
	- Da còn là sản phẩm tạo nên vẻ đẹp của con người.
IV. Tổng kết đánh giá:5p
	- GV yêu cầu HS làm 2 bài tập 
Bài 2 : Tỡm cỏc cụm từ thớch hợp điền vào chỗ trống thay cho cỏc số 1, 2, 3, 4, 5, 6 .để hoàn chỉnh cỏc cõu sau : 
 Da cú cấu tạo gồm : Lớp biểu bỡ cú ..và tầng tế bào sống ; cú cỏc bộ phận giỳp da thực hiện chức năng cảm giỏc , bài tiết , điều hoà thõn nhiệt ; trong cựng là dưới da . Da tạo nờn vẻ đẹp của ngýời và cú chức năng . điều hoà thõn nhiệt , cỏc lớp của da đều thực hiện chức năng này 
Bài 1 : Trình bày cấu tạo của da theo tranh câm 
V. Hướng dẫn về nhà :1
	- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 SGK.
	- Đọc mục “Em có biết”. Chuẩn bị bài sau