Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Tiết 39: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp lưỡng cư - Năm 2012

Ngày soạn:
2/01/2012
Ngày giảng:
Sinh
7
A
2/01/2012
Sinh
7
D
2/01/2012
Tiết 39: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA LỚP LƯỠNG CƯ
1/ Mục tiêu
a/ Kiến thức
- Mô tả được tính đa dạng của lưỡng cư. Nêu được những đặc điểm để phân biệt ba bộ trong lớp Lưỡng cư ở Việt Nam.
- Nêu được vai trò của lớp lưỡng cư trong tự nhiên và đời sống con người, đặc biệt là những loài quí hiếm
b/ Kĩ năng
- Sưu tầm tư liệu về một số đại diện khác của lưỡng cư như cóc, ễnh ương, ếch giun
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh, để tìm hiểu sự đa dạng về thành phần loài và môi trường sống, đặc điểm chung về cấu tạo, hoạt động sống và vai trò của lưỡng cư với đời sống.
- Kĩ năng tự tin trong trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp.
- Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực.
- Kĩ năng so sánh, phân tích, khái quát để rút ra đặc điểm chung của lớp lưỡng cư.
c/ Thái độ
Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích
2/ Chuẩn bị của GV & HS
a/ GV: giáo án, sgk, TLTK
Tranh 1 số loài lưỡng cư
Bảng phụ ghi nội dung bảng trang 121 sgk
b/ HS: Vở ghi, sgk
Chuẩn bị bài
3/ Tiến trình bài giảng
a. Kiểm tra bài cũ (Không kiểm tra)
b. Giảng bài mới
 * Đặt vấn đề vào bài mới: Lớp lưỡng cư gồm những loài ĐVCXS phổ biến ở đồng ruộng và các miền đất nước. Lưỡng cư ý nói là có 2 cách cư trú, ở giai đoạn nòng nọc ấu trùng sống trong nước thở bằng mang, giai đoạn trưởng thành sống trên cạn, thở bằng phổi song vẫn sinh sản trong nước. Nội dung bài hôm nay giúp chúng ta tìm hiểu về sự đa dạng và đặc điểm chung của lưỡng cư
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
Hoạt động 2: (12’)
 Đa dạng về thành phần loài
Mục tiêu: Tìm hiểu sự đa dạng về thành phần loài của bò sát 
-?: Em có nhận xét gì về số lượng của các loài lưỡng cư?
-?: Lưỡng cư chia làm mấy loại?
-GV: Y/c hs quan sát hình trong sgk, đọc thông tin, trao đổi thảo luận trong nhóm bàn hoàn thành bảng sau
Tên bộ lưỡng cư
Đại diện
Đặc điểm phân biệt
Hình dạng
Đuôi
Kích thước chi sau
Có đuôi
Không đuôi
Không chân
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: Trao đổi thảo luận, dựa vào hình và thông tin hoàn thành
I. Đa dạng về thành phần loài.
- Lưỡng cư có 4000 loài 
- Chia thành 3 bộ
+ Bộ có đuôi
+ Bộ không đuôi
+ Bộ không chân
Tên bộ lưỡng cư
Đại diện
Đặc điểm phân biệt
Hình dạng
Đuôi
Kích thước chi sau
Có đuôi
Cá cọc tam đảo
Thân dài
Đuôi dẹp bên
Hai chi sau và 2 chi trước dài bằng nhau
Không đuôi
Ếch ương , cóc nhà..
Thân ngắn
Không có
2 chi sau dài hơn 2 chi trước
Không chân
Ếch giun
Thân dài giống như giun
Không có
Không có
-GV: Y/c hs rút ra nhận xét về sự đa dạng về thành phần loài của lưỡng cư?
-HS: TL→
- Lưỡng cư rất đa dạng về thành phần loài và đặc điểm cấu tạo
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 2: (12’)
Đa dạng về môi trường sống và tập tính 
Mục tiêu: Tìm hiểu về sự đa dạng về môi trường sống và tập tính của lưỡng cư
-GV: Y/c hs quan sát vào hình 37.1, chú ý thông tin dưới hình, trao đổi thảo luận hoàn thành bảng trang 121
-GV: Nhận xét và chuẩn kiến thức theo bảng sau:
-HS: Quan sát hình, trao đổi thảo luận hoàn thành bảng
-HS: Đại diện nhóm hoàn thiện trên bảng
II. Đa dạng vể tập tính và môi trường sống
Một số đặc điểm sinh học của lưỡng cư
Tên đại diện
Đặc điểm nơi sống
Hoạt động
Tập tính tự vệ
Cá cóc Tam Đảo
Sống chủ yếu trong nước
Hoạt động chủ yếu ban đêm
Trốn chạy, ẩn nấp
Ếch ương lớn
Ưa sống ở nước hơn
Ban đêm 
Doạ nạt
Cóc nhà
Ưa sống trên cạn
Hoạt động buổi chiều và ban đêm
Tiết nhựa độc
Ếch cây
Sống chủ yếu trêncây, bụi cây
Hoạt động chủ yếu ban đêm
Trốn chạy và ẩn nấp
Ếch giun
Sóng chui luồn trong các hang đất xốp
Hoạt động cả ngày và đêm
Trốn chạy và ẩn nấp
-?: Em có nhận xét gì về sự đa dạng về môi trường sống và tập tính của lưỡng cư?
-HS: TL→
- Lưỡng cư đa dạng về môi trường sống và tập tính
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 3: (8’)
Đặc điểm chung của lưỡng cư 
Mục tiêu: Tìm hiểu về đặc điểm chung của lưỡng cư
-GV: Y/c hs dựa vào mục 1 và 2, trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi
-?: Nêu đặc điểm chung của lưỡng cư về môi trường , cơ quan di chuyển, đặc điểm các hệ cơ quan?
-HS: Trao đổi thảo luận nhóm trả lời câu hỏi, đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung
-HS: TL→
.
III. Đặc điểm chung của lưỡng cư
- Lưỡng cư là ĐVCXS thích nghi với đời sống vừa ở nước, vừa ở cạn.
+ Da trần và ẩm
+ Di chuyển bằng 4 chi
+ Hô hấp bằng da và phổi
+ Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, máu nuôi cơ thể là máu pha
+ Thụ tinh ngoài, nòng nọc phát triển có biến thái
+ Là động vật biến nhiệt
Hoạt động 4: (8’) 
Vai trò của lưỡng cư 
Mục tiêu: Tìm hiểu vai trò thực tiễn của lưỡng cư
-GV: Y/c hs đọc thông tin mục 4 và cho biết
-?: Nêu những lợi ích của lưỡng cư và cho ví dụ?
-?: Em có nhận xét gì về số lượng lưỡng cư hiện nay?
-?: Muốn bảo vệ các loài lưỡng cư có ích ta cần có biện pháp gì?
-HS: Dựa vào kiến thức SGK và hiểu biết thực tế của mình để trả lời các câu hỏi
-HS: TL→
-HS: Giảm rất nhiều
-HS: Cấm săn bắt bừa bãi, bảo vệ môi trường, tổ chức gây nuôi những loài có giá trị kinh tế
IV. Vai trò của lưỡng cư 
- Làm thức ăn cho người
- Một số lưỡng cư làm thuốc
- Diệt sâu bọ và diệt sinh vật trung gian gây bệnh.
c. Củng cố - Luyện tập (4’) 
-GV: y/c hs tự làm bài tập sau:
Hãy đánh dấu x vào câu trả lời đúng trong các câu sau về đặc điểm chung của lưỡng cư( đáp án đúng: 1, 3, 4, 6, 8, 9)
1/ Là động vật biến nhiệt
2/ Thích nghi với đời sống ở cạn
3/ Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, máu nuôi cơ thể là máu pha
 4/ Thích nghi với đời sống vừa ở nước, vừa ở cạn.
5/ Máu trong tim là máu đỏ
6/ Di chuyển bằng 4 chi
7/ Di chuyển bằng cách nhảy cóc
8/ Da trần ẩm ướt
9/ Nòng nọc phát triển có biến thái
c. Hướng dẫn HS tự học ở nhà (1’)
-GV: + Y/c hs học bài, trả lời câu hỏi trong sgk
 + Đọc mục “Em có biết”, chuẩn bị bài mới
* RÚT KINH NGHIỆM:
- Thời gian giảng toàn bài: 
- Thời gian dành cho từng phần: 
.
.........................................................................................................................
- Phương pháp giảng dạy: .
- Nội dung .
.