Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Tiết 36, Bài 34: Đa dạng và đặc điểm chung của các lớp cá

Ngày soạn:
11/12/2011
Ngày giảng:
Sinh
7
A
:
15/12/2011
Sinh
7
D
:
15/12/2011
Tiết 36 bài 34: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC LỚP CÁ
1. Mục tiêu: Sau khi học xong bài này, HS phải:
a. Kiến thức
- Nêu bật được đặc điểm có xương sống thông qua cấu tạo và hoạt động của cá chép.
- Nêu các đặc tính đa dạng của lớp Cá qua các đại diện khác như: cá nhám, cá đuối, lươn, cá bơn,...
- Nêu ý nghĩa thực tiễn của cá đối với tự nhiên và đối với con người
 b. Kĩ năng: 
- Rèn kĩ năng quan sát tranh, hoạt động nhóm
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh, hình để tìm hiểu sự đa dạng về cấu tạo, tập tính trong sự thích nghi với môi trường sống; thành phần loài; đặc điểm chung và vai trò của cá với đời sống
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực
- Kĩ năng so sánh, phân tích, khái quát để rút ra đặc điểm chung của lớp Cá
- Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước tổ, nhóm
c. Thái độ: 
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường sống
2. Chuẩn bị của GV và HS
a. Chuẩn bị của GV 
- Tranh H34.1 – 7, bảng phụ
b.Chuẩn bị của HS
- Nghiên cứu kỹ bài trước khi lên lớp
- Kẻ bảng ảnh hưởng của điều kiện sống đến cấu tạo ngoài của cá chép và vở
3. Tiến trình bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ: (4’)
Câu hỏi
Đáp án
-?: Nêu đặc điểm về hệ tuần hoàn của cá?
Tim 2 ngăn, 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi
b. Giảng bài mới
	Cá là động vật có xương sống hoàn toàn sống trong nước, cá có số lượng lớn nhất trong ngành ĐVCXS. Chúng phân bố ở khắp môi trường nước trên thế giới và có vai trò quan trọng trong tự nhiên và đời sống con người
Hoạt động 1(15’)
 Sự đa dạng về thành phần loài và đa dạng về môi trường sống
+ Mục tiêu: HS thấy được cấu tạo, hoạt động mt sống và hoạt động sống khác nhau 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV: y/cầu HS nghiên cứu thông tin trả lời câu hỏi:
-?: Em có nhận xét gì về số lượng loài của các lớp cá?
-?: Ở cá chia làm mấy lớp? Là nhứng lớp nào?
-?: So sánh số loài, mt sống của lớp Cá sụn và lớp Cá xương. Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt hai lớp là gì?
- GV y/cầu HS q/sát H34.1-7 SGK, hoàn thành bảng SGK tr.111
-GV: Gọi đại diện nhóm lên điền bảng
- HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: 
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: Cá sụn số lượng loài ít hơn có xương nhiều. Cá sụn sống ở nước măn và nước lợ. Cá xương sống ở mọi môi trường nước
- HS q/sát hình, thảo luận nhóm hoàn thành bảng
- HS điền bảng, lớp nhận xét bổ sung
I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
* Đa dạng về thành phần loài
- Số lượng loài cá lớn
- Cá gồm 2 lớp:
+ Lớp cá sụn: Bộ xương bằng chất sụn
+ Lớp cá xương: Bộ xương bằng chất xương
* Đa dạng về môi trường sống
Bảng: Ảnh hưởng của điều kiện sống đến cấu tạo ngoài của cá
STT
Đặc điểm môi trường
Đại diện
Hình dạng
Đặc điểm khúc đuôi
Đặc điểm vây chẵn
Khẳ năng di chuyển
1
Tầng mặt thiếu nơi ẩn náu
Nhám, trích
Thon dài
Khoẻ
Phát triển
Bơi Nhanh
2
Tầng giữa tầng đáy
Viền
Chép
Ngắn
yếu
Bình thường
Bơi chậm
3
Trong những hóc bùn
Lươn, 
Thân dài
nhỏ 
Tiêu giảm
Bơi kém
4
Trên mặt đáy biển
Đuối
Bơn
mỏng dẹp
nhỏ 
Đa dạng
Bơi kém
-?: Điều kiện sống ảnh hưởng tới cấu tạo ngoài của cá như thế nào?
-?: Em rút ra kết luận gì về sự đa dạng về thành phần loài và môi trường sống của các lớp cá?
-HS: TL→
-HS: Rất đa dạng.
- Điều kiện sống khác nhau đã ảnh hưởng đến cấu tạo và tập tính của cá
Hoạt động 2: (10’)
Đặc điểm chung của cá
+ Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm chung của lớp cá
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
-GV: Yêu cầu HS nhớ lại các kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi sau
-?: Môi trường sống?
-?: Cơ quan di chuyển?
-?: Hệ hô hấp và hệ tuần hoàn?
-?: Đặc điểm sinh sản?
-?: Nhiệt độ cơ thể?
-HS: Hoạt động độc lập để trả lời các câu hỏi
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: TL→
II. Đặc điểm chung của cá
+ Cá là động vật có xương sống thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nước:
+ Bơi bầng vây, 
+ hô hấp bằng mang. Tim 2 ngăn, 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi
+ Thụ tinh ngoài 
+ Là động vật biến nhiệt
Hoạt động 3: (10’)
Vai trò của cá
+ Mục tiêu: HS thấy được ý nghĩa thực tiễn của cá
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV y/cầu HS đọc thông tin SGK trả lời câu hỏi:
-?: Cá có vai trò gì với con người?
-?: Hãy kể ra một số tác hại do cá gây ra?
-?: Để bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá ta cần phải làm gì?
- HS thu thập thông tin SGK và hiểu biết của bản thân trả lời 
-HS: TL→
-HS: Một số loài cá gây độc khi ăn. Một số loài cá có thể tấn công người
-HS: Khai thác hợp lý, bảo vệ môi trường....
III. Vai trò của cá
- Cá có các vai trò sau
+ Cung cấp thực phẩm 
+Nguyên liệu chế biến thuốc chữa bệnh 
+Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp
+ Diệt bọ gậy, sâu bọ có hại.
c. Củng cố - Luyện tập (4’)
-?: hãy lấy VD để chứng minh sự đa dạng về loài, môi trường sống và tập tính của cá?
-?: Các lớp cá có đặc điểm chung nào?
-?: Trình bày vai trò của cá trong tự nhiên và đời sống con người?
d. Hướng dẫn HS tự học ở nhà (2’)
- Học bài và trả lời câu hỏi cuối bài
- Đọc mục Em có biết
- Chuẩn bị bài 35: Ếch đồng
* RÚT KINH NGHIỆM:
- Thời gian giảng toàn bài: 
- Thời gian dành cho từng phần: 
.
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
- Phương pháp giảng dạy: .