Giáo án môn Sinh học Lớp 7 - Tiết 19, Bài 18: Trai sông

Ngày soạn:
21/10/2011
Ngày giảng:
Sinh
7
A
:
24/10/2011
Sinh
7
D
:
27/10/2011
 CHƯƠNG 4: NGÀNH THÂN MỀM
 Tiết 19 BÀI 18: TRAI SÔNG
1. Mục tiêu: Sau khi học xong bài này, HS phải:
 a. Kiến thức:
- Nêu được khái niệm ngành Thân mềm. Trình bày được các đặc điểm đặc trưng của ngành.
- Mô tả được các chi tiết cấu tạo, đặc điểm sinh lí của đại diện ngành Thân mềm (trai sông). Trình bày được tập tính của Thân mềm
 b. Kĩ năng: Rèn kĩ năng tự nghiên cứu tìm kiếm thông tin và hoạt động nhóm
 c. Thái độ: Có ý thức yêu thích bộ môn
2. Chuẩn bị của GV & HS
 - Chuẩn bị tranh vẽ H18.1 – 18.4
3. Tiến trình bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ : không kiểm tra
 b. Dạy bài mới
Hoạt động 1:(18’)
 Hình dạng cấu tạo 
+ Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm của vỏ và cơ thể trai, giải thích các khái niệm: áo, khoang áo
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
-GV: treo tranh H18.1-3 y/cầu HS quan sát và trả lời
-?: Quan sát mặt ngoài của vỏ trai có đặc điểm gi?
-?: Em có dùng tay để mở vỏ trai ra được không?vì sao?
-?: Muốn mở vỏ trai quan sát phải làm thế nào?
-?: Trai chết thì mở vỏ, tại sao?
-GV: Cho HS lấy vỏ của con trai đã chết để mở 2 vỏ quan sát bản lề giữa 2 vỏ?
-GV: Cho HS gỡ 2 vỏ của trai ra và cọ chúng lại với nhau sau đó gửi chỗ vừa cọ.
-?: Em ngửi thấy chúng có mùi gì?
-GV: Cho HS quan sát màu sắc của mặt ngoài và mặt trong của vỏ trai.
-?: Màu sắc của chúng khác nhau ntn?
-GV:(Gi) Mặt trong của trai có màu sắc đẹp bởi vì chúng có lớp sà cừ do áo trai tiết ra
-?: Em thấy người ta thường sản xuất các đồ trang sức nào có nguồn gốc từ con trai?
-?: Em rút ra kết luận gì về đặc điểm cấu tạo của vở trai?
-GV: Yêu cầu HS quan sát hình 18.2,18.3 SGK
-?: Hãy xác định các bộ phận trên trong hình vẽ câm(GV vẽ sẵn)?
-?: Trai tự vệ bằng cách nào?
- HS: quan sát H28.1 -2 đọc thông tin SGK tr.62
-HS: Mặt ngoài của vỏ trai có các vòng tròn là các vòng sinh trưởng của trai
-HS: Không vì chúng được khép chặt lại với nhau.
-HS: Mở vỏ trai: cắt dây chằng phía lưng; cắt 2 cơ khép vỏ
-HS: Khi trai chết thì dây chằng bản lề trai mất tính đàn hồi nên vỏ thường mở
-HS: Tiến hành quan sát bản lề của trai.
-HS: Tiến hành như hướng dẫn của GV
-HS: Mùi khét vì nó được cấu tạo bằng lớp sừng
-HS: Tiến hành như hướng dẫn của GV
-HS: Mặt ngoài sù xì nhưng mặt trong óng ánh rất đẹp.
- HS đọc thông tin tự rút ra đặc điểm cấu tạo cơ thể trai
-HS: Ngọc trai
-HS: TL→
-HS: Quan sát để xác định được vị trí của áo trai, tấm mang, thân, chân, ống hút, ống thoát
-HS: Lên chỉ HS khác nhận xét bổ sung
-HS: Khép vỏ đá vôi cứng chắc lại
I. Hình dạng, cấu tạo
1. Vỏ trai
- Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng
- Dây chằng ở bản lề cùng hai cơ khép vỏ điều chỉnh động tác đóng, mở
- Vỏ trai có lớp sừng bọc ngoài, lớp đá vôi ở giữa và lớp xà cừ ở trong
2. Cơ thể trai
- Cấu tạo:
+ Ngoài: áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước 
+ Giữa: tấm mang 
+ Trong: thân trai 
 Chân rìu.
Hoạt động 2: (12’)
 Di chuyển, dinh dưỡng và sinh sản
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV treo tranh 18.4, y/cầu HS quan sát và đọc thông tin thảo luận.
+ Trai di chuyển bằng cách nào?
- GV yêu cầu HS làm việc độc lập với SGK thảo luận.
-?: Thức ăn của trai là gì?
-?: Trai lấy thức ăn bằng cách nào?
-?: Cách dinh duỡng của trai có lợi gì cho môi trường nước?
-GV:(Gi) Khi trai hút nước vào và thải nước ra để lọc lấy thức ăn đa lọc các chất hữu có trong nước. Đồng thời trong nước thải ra của trai có một chất keo, chất keo này sẽ làm cho các chất bẩn trong nước kết dính lại với nhau lắng xuống dưới làm cho nước trong hơn
-?: Tại sao trong các bể nước ăn chúng ta lại lên để vào đó một vài con trai?
-?: Trai hô hấp bằng cách nào?
-?: Trai sinh sản bằng cách nào?
-?: Trứng phát triển ntn?
-?: ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang trai mẹ?
-?: ý nghĩa giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?
-?: Tại sao ở các ao cá mới đào chưa thả trai nhưng một thời gian sau lại có trai?
- HS căn cứ vào thông tin và H18.4 SGK mô tả cách di chuyển.
-HS: TL→
- HS thảo luận trong nhóm trả lời 
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: Sạch môi trường nước.
-HS: Lắng ghe và ghi nhớ
-HS: Trai sống sẽ làm sạch nước
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: TL→
-HS: Được bảo vệ tăng lượng oxi
-HS: Phát tán dễ dàng
-HS: Ấu trùng theo cá ở ao khác có trai vào
II. Di chuyển, dinh dưỡng, sinh sản
1. Di chuyển.
- Chân trai hình lưỡi rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ ? Di chuyển
2. Dinh dưỡng.
- Thức ăn: ĐVNS và vụn hữu cơ 
-Hút nước vào cơ thể để lọc lấy thức ăn
- Oxi trao đổi qua mang
3. Sinh sản.
- Trai phân tính đẻ trứng 
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng
c. Củng cố - Luyện tập (8)
-?: Nêu đặc điểm cấu tạo trong của trai?
-?: Nêu cách dinh dưỡng của trai?
-?: Trai di chuyển bằng cách nào?
-?: Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa gì đến môi trường nước?
d. Hướng dẫn HS tự học ở nhà(2’)
-GV: Dặn các em về nhà học kỹ bài, trả lời các câu hỏi sau bài, nghiên cứu trước bài đa dạng của thân mền
* RÚT KINH NGHIỆM:
- Thời gian giảng toàn bài: 
- Thời gian dành cho từng phần: 
.
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
- Phương pháp giảng dạy: .