Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Tuần 1

ng văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập
- Biết vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết VB về lĩnh vực văn hóa lối sống.
 3. Thái độ: 
- Nghiêm túc, tự giác học tập, tích lũy kiến thức, học tập làm theo tấm gương HCM.
C. PHƯƠNG PHÁP
 - Đàm thoại, vấn đáp, thảo luận
 D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. Ổn định: 
 2. Kiểm tra bài cũ: 
- Câu hỏi: Phong cách văn hoá Hồ Chí Minh được hình thành như thế nào? Điều kỳ lạ nhất trong phong cách văn hoá Hồ Chí Minh là gì?
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh.
3. Bài mới: 
 Hồ Chí Minh không chỉ là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại mà còn là danh nhân văn hóa thế giới. Vể đẹp văn hóa chính là nét nổi bật trong phong cách Hồ Chí Minh.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
* HOẠT ĐỘNG 1: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu tiếp mục II.2
GV liên hệ cách học của Bác: học mọi lúc mọi nơi,biết chọn lọc cái hay, phê phán cái dở.
Giới trẻ hiện nay tiếp thu văn hóa ngoại lai căng:tóc nhuộm, quần xẻ ống.có phù hợp không? 
? Vẽ đẹp trong lối sống của Bác là gì?
(Lối sống giản dị của Bác thể hiện ở những chi tiết nào? )
 Hs: phát hiện.
? Vậy những nhân tố trên đã tạo nên ở người một phong cách, một lối sống như thế nào?
 Hs: suy nghĩ độc lập trả lời.
GV kể những mẫu chuyện nhỏ về lối sống giản dị của Bác.
Liên hệ lối sống của cán bộ hiện nay
GV liên hệ giáo dục tư tưởng cho học sinh.
GV cho hs xem một số hình ảnh của Bác với nhân dân. (cày ruộng, trồng cây, kéo lưới, cho cá ăn
Hướng dẫn hs tìm hiểu nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản.
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tự học ở nhà.
Gv: Hướng dẫn hs tự học ở nhà và soạn bài mới tiếp theo.
b2: Vẻ đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh:
 Người có một lối sống rất giản dị:
+ Nơi ở nơi làm việc đơn sơ: nhà sàn vài ba phòng, ao cá
+ Trang phục giản dị: áo bà ba, dép lốp thô sơ
+ Ăn uống đạm bạc: cá kho, rau luộc, dưa cà
=> Lối sống của một vị Chủ tịch nước nhưng rất giản dị, thanh cao, không xa hoa lãng phí.
c. Tổng kết:
 * Nghệ thuật: Sử dụng ngôn ngữ trang trọng
Vận dụng các hình thức so sánh, các biện pháp nghệ thuật đối lập. * Ý nghĩa văn bản: 
 Bằng lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác thực, tác giả đã cho thấy cốt cách văn hóa của HCM trong nhận thức và trong hanh động. Từ đó đặt ra một vấn đề của thời kì hội nhập: tiếp thu chọn lọc và phát huy văn hóa, bản sắc dân tộc.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Tìm đọc những mẫu chuyện về lối sống giản dị của Bác.
- Đọc lại văn bản “ĐTGDCBH” (SGK/7).
- Soạn trước bài: Các phương châm hội thoại.
E. RÚT KINH NGHIỆM
......................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 16/08/2013
Ngày dạy: ....................
Tiết 3: Tiếng Việt: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Nắm được các phương châm về lượng và chất. Trong giao tiếp.
- Vận dụng các phương châm về lượng và chất trong hoạt động giao tiếp.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 
 1. Kiến Thức:
- Học sinh nắm được nội dung phương châm về lượng và chất.
 2. Kĩ năng: 
- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp.
- Vận dụng các phương châm về lượng và chất trong hoạt động giao tiếp.
 3. Thái độ: Nghiêm túc, tự giác học tập, tự hào về tiếng Việt.
C. PHƯƠNG PHÁP
 - Đàm thoại ,vấn đáp, thảo luận, thực hành
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định: 
2. Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp bài mới.)
 3. Bài mới: Giới thiệu bài:Trong chương trình ngữ văn lớp 8, các em đã được tìm hiểu về vai XH trong hội thoại, lượt lời trong hội thoại. Để hoạt động hội thoại có hiệu quả, chúng ta cần nắm được tư tưởng chỉ đạo của hoạt động này, đó chính là phương châm hội thoại.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
 *HOẠT ĐỘNG 1: Phương châm về lượng; Phương châm về chất
GV: Hướng dẫn học sinh thực hiện các yêu cầu mụ I SGK
 HS: Đọc vd 1 trong SGK
? Theo em câu trả lời của Ba có đáp ứng điều An muốn biết không? Vì sao?
? Ba cần trả lời ra sao để An hiểu?
 HS:Thảo luận, trình bày
 Gv: nhận xét.
? Muốn người khác hiểu, khi giao tiếp ta phải như thế nào?
 (gv lấy ví dụ liên hệ thực tế)
 Gv: hướng dẫn hs tìm hiểu vd 2 SGK
? Vì sao truyện lại gây cười, truyện phê phán điều gì?
 Hs: suy nghĩ trả lời.
? Vậy khi giao tiếp ta phải nói ntn?
? Vậy trong giao tiếp ta nên tránh điều gì? Cần phải nói ra sao?
Hs: dựa vào ND ghi nhớ sgk trình bày
 *HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn luyện tập.
 Gv: hướng dẫn hs thực hiện các bài tập trong SGK.
 Bài 1:
GV: Đọc yêu cầu đề bài
HS: Thảo luận nhóm trình bày
GV: Chốt , sửa sai
 * HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tự học ở nhà
 Gv: yêu cầu hs sưu tầm một đoạn hội thoại bất kì có vi phạm những phương châm hội thoại đã học, chữa lại cho đúng.
I. BÀI HỌC
1. Phương châm về lượng
* Ví dụ 1/ SGK
- Ba trả lời không đúng với điều An muốn biết Không đúng với nội dung An hỏi.
-> Câu trả lời mơ hồ về nghĩa.
* Ví dụ 2 : “ Chuyện lợn cưới áo mới”
- Câu hỏi thừa từ “cưới”
- Câu trả lời thừa cụm từ “ từ lúcnày”
 -> Câu chuyện đáng cười
Ghi nhớ: khi giao tiếp cần nói đúng, nói đủ nội dung, không nên nói thiếu, nói thừa nội dung.
2. Phương châm về chất
* Ví dụ: Câu chuyện Qủa bí khổng lồ
Chuyện phê phán người có tính hay nói khoác.
Vậy khi giao tiếp ta cần nói đúng sự thật.
* Ghi nhớ SGK
II. LUYỆN TẬP:
Bài 1 : Vi phạm phương châm về lượng:
a. Thừa cụm từ “Nuôi ở nhà”.
b. Thừa cụm từ “ Có hai cánh”
Bài 2: 
Nói có sách mách có chứng.
Nói dối 
Nói mò.
Nói nhăng nói cuội.
Nói trạng.
Bài 3: Vi phạm phương châm về lượng.
Thừa cụm từ “Có nuôi được không
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Hệ thống lại hai nội dung:
+ Phương châm về lượng.
+ Phương châm về chất.
- Học bài: + Xem lại các bài tập. 
 + Làm bài tập 4,5 (SGK/11).
 - Soạn: “Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh”.
E. RÚT KINH NGHIỆM
......................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 16/08/2013
Ngày dạy: ....................
Tiết 4: Tập làm văn: SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
 TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 - HS hiểu được vai trò của một số biện pháp NT trong văn bản thuyết minh
 - Tạo lập được văn bản có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 
1. Kiến Thức:
 - Học sinh nắm được nội dung phương châm về lượng và chất.
2. Kĩ năng: 
 - Nhận biết được thể loại văn bản thuyết minh và các phương pháp thường dùng.
 - Biết được tầm quan trọng của các BPNT trong văn bản thuyết minh.
3. Thái độ: Nghiêm túc, hăng say phát biểu.
C. PHƯƠNG PHÁP
 - Vấn đáp.
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định: 
2. Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp bài mới.)
 3. Bài mới: Để thuyết minh được hấp dẫn sinh động,khi thuyết minh ta cần sử dụng các biện pháp nghệ thuật, vây ta cùng tìm hiểu các biện pháp nghệ thuật này:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
* HOẠT ĐỘNG 1: Ôn lại văn bản thuyết minh
Gv: Cho hs ôn lại vài nét về văn bản thuyết minh:
? Thế nào là văn bản thuyết minh? mục đích ? phương pháp thuyết minh ?
* HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu ví dụ SGK.
Tìm hiểu các biện pháp nghệ thuật trong văn bản “Hạ Long - Đá và nước”
 Hs tìm hiểu ví dụ :
? VB bên thuyết minh về đối tượng nào?
? Nội dung thuyết minh rõ ràng hay trưu tượng? Có yếu tố cảm xúc không?
 Hs.thảo luận (2’) trình bày
 Gv: bổ sung
? Các phương pháp thuyết minh mà văn bản sử dụng?
? Tìm các biện pháp nghệ thuật mà văn bản đã sử dụng?
 Hs: Thảo luận (3’), trình bày.
? Vậy để thuyết minh hấp dẫn ta cần sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào?
 Hs: trình bày dựa vào GHI NHỚ.
*HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn luyện tập.
Gv: Yêu cầu hs đọc văn bản “Ngọc hoàng xử tội ruồi xanh” và trả lời các câu hỏi.
Hs: Nhóm 1+2 thảo luận (2’)
? Phương pháp thuyết minh được sử dụng trong vb là gì?
? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong vb?
Hs: Nhóm 3+4 thảo luận (2’) trình bày
? Văn bản này có nét gì đặc biệt so với các vb tm đã học ở lớp 8?
Gv: Hướng dẫn hs làm các bài tập còn lại.
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tự học ở nhà
- Giáo viên hệ thống lại bài: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong khi viết văn bản thuyết minh để làm cho văn bản này thêm sinh động, hấp dẫn.
- Học sinh về nhà: Học bài.
- Chuẩn bị bài: “Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh”.
I. BÀI HỌC
1. Một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
 a. Ôn lại vài nét về văn bản thuyết minh:
* Khái niệm: Là loại văn bản thông dụng trong trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp kiến thức khách quan về đặc điểm, tính chất.....của sự vật hiện tượng trong tự nhiên xã hội.
* Mục đích: Là văn bản thông dụng trong trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp kiến thức khách quan về đặc điểm, tính chất.....của sự vật hiện tượng trong tự nhiên xã hội.
b. Các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
 * Ví dụ (sgk)
- Đối tượng:đặc điểm của vịnh Hạ Long
- Phương pháp thuyết minh: liệt kê
- Bpnt: miêu tả, so sánh, nhân hóa, tưởng tượng,liên tưởng 
*Ghi nhớ sgk tr 13
II. LUYỆN TẬP:
* Bài tập 1: nhóm 1 và 2
- Cung cấp kiến thức khách quan về loài ruồi.
- Phương pháp thuyết minh: số liệu, giải thích, so sánh phân loại, nêu định nghĩa, liệt kê.
- Biện pháp nghệ thuật:kể miêu tả nhân hóa.
- Nét đặc biệt:hình thức như một phiên tòa, giống như một câu chuyện kể về loài vật tạo sự sinh động hâp dẫn.
* Bài 2: 
- Biện pháp nghệ thuật được sử dụng là kể chuyện.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
E. RÚT KINH NGHIỆM ...
......................................................................................................................................................
Ngày soạn: 16/08/2013
Ngày dạy: ....................
Tiết 5: Tập làm văn: LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP 
 NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH.