Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tuần 4

 thế nào? 
Câu văn “Gươm thần tung hoành, Gươm thần mở đường có ý nghĩa gì? 
Kết quả ra sao 
Khi để sạch bóng quân thù, đất nước đã hoà bình, Long Quân đã làm gì với thanh gươm? à (b)
Vì sao Long Quân đòi lại gươm? Vì sao địa điểm trả ở hồ Lục Thủy mà không phải ở Thanh Hoá ? 
Vì sao chỗ nhận gươm không phải là Thăng Long? Vì sao lại đổi tên là Hồ Hoàn Kiếm ? 
Ý nghĩa của chi tiết này? 
Hoạt động III: Tổng kết
HS khái quát nghệ thuật và ý nghĩa của truyện?
HS thực hiện ghi nhớ 
Hoạt động IV: Luyện tập 
GV hưỡng dẫn HS làm bài tập 1 , 2/43
I.Giới thiểu chung:
-Lê Lợi là linh hồn của cuộc kháng chiến vẻ vang của nhân dân ta chống giặc Minh xâm lược ở thế kỉ XV.
-Truyền thuyết địa danh : loại truyền thuyết giải thích nguồn gốc lịch sử của một địa danh.
-"Sự tích Hồ Gươm " là một trong những truyền thuyết tiêu biểu nhất về hồ Hoàn Kiếm và Lê Lợi.
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1.Đọc- Từ khó:
+Thân truyện: Hai chàng trai đến cầu hôn
2.Phân tích 
a) Long quân cho mượn gươm 
Hoàn cảnh ra đời của thanh Gươm
Đất nước bị giặc Minh xâm lược 
Thế lực quân ta non yếu 
Lưỡi gươm dưới nước, chuôi gươm trên rừng, ráp lại vừa như in 
à Sự đoàn kết đồng lòng của nhân dân miền ngược và miền xuôi
Đặc điểm thanh Gươm
Lưỡi gươm khắc hai chữ thuận thiên à Cuộc kháng chiến của nhân dân ta là hợp ý trời 
Phát sáng 
Ở nhà Lê Thuận
Ở gốc cây đa
à Thúc giục Lê Lợi mau lên đường đánh giặc 
Lúc Trả gươm
à Thắng lợi lưu truyền mãi mãi 
Thanh gươm có sức mạnh kỳ diệu 
Thanh gươm tung hoành 
Xông xáo đi tìm giặc 
Gươm thần mở đường 
Thắng lợi của chính nghĩa, của lòng dân, ý trời hoàn hợp
b) Long Quân cho đòi gươm. 
Khi đất nước thanh bình 
Long Quân đòi gươm ở hồ Tả Vọng 
Hồ Tả Vọng đổi thành Hồ Hoàn Kiếm 
à Nguyện vọng của nhân dân. Yêu chuộng hoà Bình 
III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật : 
-Xây dựng các tình tiết thể hiện ý nguyện, tinh thần của nhân dân ta đoàn kết một lòng đánh giặc xâm lược.
-Sử dụng một số hình ảnh chi tiết kì ảo giàu ý nghĩa như gươm thần, Rùa Vàng ( mang ý nghĩa tượng trưng cho khí thiêng, hồn thiêng sông núi, tổ tiên, tư tưởng , tình cảm và trí tuệ, sức mạnh của chính nghĩa, của nhân dân ).
2.Ý nghĩa văn bản : truyện giải thích tên gọi hôg Hoàn Kiếm, ca ngợi cuộc kháng chiến chính nghĩa chống giặc Minh do Lê Lợi lãnh đạo đã chiến thắng vẻ vaqng và ý nguyện đoàn kết, khát vọng hòa bình của dân tộc ta.
* Ghi nhớ SGK / 43
IV. Luyện tập
Bài 2. Lê Thuận bắt được lưỡi gươm, Lê Lợi nhặt được chuôi gươm ghép lại thành một cây gươm quý, lại có sẵn 2 chữ thuận thiên. Chi tiết này hàm ý lãnh tụ Lê Lợi phải tạo được khối đoàn kết toàn dân, miền xuôi, miền ngược thì cuộc khởi nghĩa thành công
 4.Củng cố: Kể lại tóm tắt truyện, đọc lại ghi nhớ 
 5.Hướng dẫn tự học : -Đọc kĩ truyện, nhớ các sự việc chính , tập đọc diễn cảm và kể lại truyện bằng lời văn của mình.
-Phân tích ý nghĩa của một vài chi tiết tưởng tượng trong truyên.
-Sưu tầm các bài viết về Hồ Gươm.
-Ôn tập về các tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết.
-Soạn bài : "Chủ đềvà dàn bài của bài văn tự sự."
 IV.Rút kinh nghiệm:.
Ngày soạn: 16/09/2012
Ngày dạy: .......................
Tieát 14: Taäp laøm vaên: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ 
I.Mục tiêu: Giúp HS
 1.Kiến thức: Nắm được chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự. 
-Hiểu mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề.
-Yêu cầu về sự thống nhất chủ đè trong một văn bản tự sự.
-Bố cục cua rbài văn tự sự.
 2.Kĩ năng: Tìm chủ đề , lập dàn bài và viết phần mở bài cho bài văn tự sự .
 3.Thái độ: Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc của HS. Giáo dục tình cảm yêu mến thể loại văn tự sự 
II.Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Tài liệu liên quan
 2. Học sinh:. Soạn bài 
III.Tiến trình bài dạy:
1.Ổn định lớp: Kiểm diện sỉ số
 2.Kiểm tra bài cũ: Sự việc và nhân vật trong văn tự sự được kể như thế nào? 
 3.Bài mới:Muốn hiểu một bài văn tự sự trước hết cần nắm được chủ đề của nó, sau đó là tìm hiểu bố cục của bài văn. Có thể xác định được chủ thể và dàn ý của bài tự sự thế nào? Bài hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu 
Hoạt động của GV - HS
Nội dung kiến thức
Hoạt động I: Chủ đề văn tự sự
HS đọc câu chuyện “Tuệ Tĩnh “ 
HS đọc VD SGK/44
+ Ý chính của bài văn được thể hiện ở những lời nào? Vì sao em biết? Những lời ấy nằm ở đoạn nào của bài văn? 
+ Sự việc trong phần tiếp theo thể hiện ý chính như thế nào? 
Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa trị trước cho chú bé con nhà nông dân bị gãy đùi nói lên điều gì? Phẩm chất gì của người thầy thuốc? Cuối truyện, Tuệ Tĩnh lại vội vã đi cứu chữa cho nhà qúy tộc góp phần nêu lên điều gì? 
+ Có thể đặt tên khác cho truyện được không? 
=>Vậy chủ thể của bài văn tự sự là gì?
Hoạt động II: Dàn bài của bài văn tự sự
+ Bài văn trên gồm mấy phần? Là những phần nào? ( Mỗi phần mang tên gọi là gì?)
+ Phần mở bài có nội dung gì? 
+ Phần thân bài có nội dung gì? 
+ Nhiệm vụ của phần kết luận là gì? 
+ Trong bố cục 3 phần của bài văn có thể thiếu một phần nào được không? Vì sao? 
+ Vậy có thể khái quát như thế nào về dàn bài của bài văn tự sự? 
=>Tóm tại, bài học hôm nay cần chú ý những gì? 
HS đọc to “ Ghi nhớ”
Hoạt động III: Luyện tập
Bài 1 /45
HS đọc truyện phần thưởng
Học sinh thảo luận nhóm 
Đại diện nhóm trả lời –GV nhận xét 
- HS làm – đọc – GV nhận xét . 
Bài 2 /45: 
- Học sinh đọc lại các bài : “ Sơn Tinh, Thủy Tinh “ và “ Sự tích Hồ Gươm “ . Nhận xét cách mở bài và cách kết thúc . 
- HS làm – đọc – GV nhận xét . 
I. Chủ đề văn tự sự:
1. VD : SGK/44
 * Nhận xét
Ý chính của bài văn nằm ở 2 câu đầu của bài “Tuệ Tĩnh là  người bệnh” -> chủ đề
=> Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà nguời viết muốn đạt ra trong văn bản 
*Ghi nhớ SGK/45
II. Dàn bài của bài văn tự sự: 
 - Gồm 3 phần: 
a) Mở bài: giới thiệu chung về nhân vật sự việc
b) Thân bài: kể diễn biến sự việc
c) Kết bài: kể lại kết thúc của truyện 
* Ghi nhớ: sgk/45
III. Luyện tập: 
Bài 1 /45
a) Chủ đề: Ca ngợi trí thông minh và lòng trung thành với vua của người nông dân đồng thời chễ giễu tính tham lam, cậy quyền thế của viên quan nọ. 
- Sự việc tập trung cho chủ đề: Câu nói của người nông dân với vua 
b) Mở bài: Câu đầu tiên 
Thân Bài: các câu tiếp theo
 Kết bài: Câu cuối cùng 
c) So với truyện Tuệ Tĩnh ta thấy 
+ Giống : Kể theo trật tự thời gian 
 Có bố cục ba phần rõ rệt 
 Ít hành động , nhiều đối thoại 
+ Khác : Nhânvật trong “phần thưởng”ít hơn 
- Chủ đề trong “Tuệ Tĩnh” nằm lộ ngay ở phần mở bài còn “phần thưởng” lại nằm trong suy đoán của người đọc 
d) Sự việc trong phần thân bài thú vị ở chỗ người nông dân lại xin phần thưởng là 50 roi -> Phi lý . Nó thể hiện trí thông minh , khôn khéo của người nông dân mượn tay nhà vua trừng phạt tên quan thích nhũng nhiễu dân 
Bài 2 /45: 
Đánh giá cách mở bài của hai truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh và Sự tích Hồ gươm 
a.Phần mở bài : 
- Truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh chưa giới thiệu câu chuyện sắp xẩy ra chỉ nói đến việc vua Hùng sắp kén rể 
- Truyện sự tích Hồ Gươm đã giới thiệu rõ cái ý cho mượn gươm tất sẽ dẫn đến việc trả gươm sau này 
b.Phần kết bài 
- Sơn Tinh Thuỷ Tinh kết thúc tryện theo lối vòng tròn , chu kỳ lặp lại 
- Sự tích Hồ Gươm kết thúc truyện trọn vẹn hơn 
 4.Củng cố: Học bài :chủ đề và dàn bài bài văn tự sự
 5. Hướng dẫn tự học: 
-Nắm được bài văn tự sự cần có chủ đề thống nhất và bố cục rõ ràng.
-Xác định chủ đề và dàn ý của một truyện dân gian đã học.
Soạn bài : Tìm hiểu chủ đề và cách làm bài văn tự sự . 
IV.Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 16/09/2012
Ngày dạy: .......................
Tieát 15,16: Taäp laøm vaên: TÌM HIỂU ĐỀ VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN TỰ SỰ
I.Mục tiêu: Giúp HS
 1.Kiến thức: Biết tìm hiểu đè và cách làm bài văn tự sự:
-Cấu trúc, yêu cầu của đề văn tự sự ( qua những từ ngữ được diễn đạt trong đề ).
-Tầm quan trọng của việc tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý khi làm bài văn tự sự.
-Những căn cứ để lập ý và lập dàn ý.
 2.Kĩ năng: 
-Tìm hiểu đề : đọc kĩ đề , nhận ra những yêu cầu của đề và cách làm một bài văn tự sự.
-Bước đầu biết dùng lời văn của mình để viết baì văn tự sự.
3.Thái độ: Xây dựng dàn bài trước khi viết bài
II.Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Tích hợp với các văn bản đã học, với Tiếng Việt bài “Nghĩa của từ”. Tài liệu liên quan.
2. Học sinh:. Soạn bài 
III.Tiến trình bài dạy:
1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số
 2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15 phút
 MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA 15 PHÚT (Lần 1) phần Văn 
Mức độ
Nội dung
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Thấp
Cao
TN
TL
TN
TL
TN
TL
TN
TL
Khái niệm truyền thuyết
Câu 1
(2đ)
Sự tích Hồ Gươm 
Câu 3
(2đ)
Thánh Gióng
Câu 2
(2đ)
Câu 4
(4đ)
Tổng
1(2đ)
1(2đ)
1(2đ)
1(4đ)
ĐỀ KIỂM TRA 15 phút NGỮ VĂN 6 ( Lần 1 )
Năm học: 2011 - 2012
Thời gian: 15 phút
Câu 1: (2 điểm). Thế nào là truyền thuyết? Kể tên các truyền thuyết đã học? 
Câu 2: (2 điểm). Chi tiết cả làng đem gạo để nuôi Gióng ,góp vải để may quần áo cho Gióng mặc nói lên tinh thần gì của nhân dân ta trước họa xâm lăng ? 
Câu 3: (2 điểm). Truyền thuyết Hồ Gươm có những nhân vật chính nào ?
Câu 4: (4 điểm). Chú bé làng Gióng vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ oai phong lẫm liệt –biểu tượng cho cái gì ?
 ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM KIỂM TRA 15 PHÚT ( Lần 1 ) 
 Câu 1: (2 đ) Khái niệm truyền thuyết: 
- Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. (1đ)
- Các truyền thuyết đã học: “Con Rồng, Cháu Tiên”, “Bánh chưng, bánh giầy”, “Thánh Gióng”,“Sơn Tinh,Thuỷ Tinh”,“Sự tích Hồ Gươm”. (1đ)
Câu 2 : (2 đ) Học sinh trả lời đúng một trong ba ý sau đều được hai điểm .
Tinh thần yêu nước .
Tinh thần tương thân tương ái .
Tinh thần căm thù giặc .
Câu 3 : ( 2 đ) Đức Long Quân – Lê Thận –Lê Lợi –Rùa Vàng ( cho điểm tùy theo HS trả lời mỗi ý 0,25 điểm )
Câu 4 : (4 đ ) Học sinh trả lời được 1 ( một ) trong 3 (ba ) ý sau đều được 4 ( bốn ) điểm .
1 ) Ước mơ của nhân dân về đánh giặc và thắng giặc .
2 ) Sự vươn mình của dân tộc trước họa xâm lăng .
3 )Tinh thần quật khởi của dân tộc .
 3.Bài mới: Khi làm một đề tập làm văn, công việc đầu tiên là HS phải tìm hiểu đề, sau đó vận dụng cách là