Giáo án môn Ngữ văn 6 - Chủ đề: Đọc - Hiểu truyện kí Việt Nam hiện đại lớp 6

ướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa : B. Tô Hoài
 + Mức không đạt : Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu 2: Đoạn trích “ Sông nước Cà Mau” trích từ tác phẩm nào ?
Quê nội
Đất phương Nam
Tuổi thơ im lặng
Đất rừng phương Nam
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa : D. Đất rừng phương Nam
 + Mức không đạt : Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu 3:Trong những tác phẩm sau, tác phẩm nào không phải thuộc thể kí ?
A. Cây tre Việt Nam
B. Bức tranh của em gái tôi
C. Cô Tô
D. Lao xao
- Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa : B. Bức tranh của em gái tôi
 + Mức không đạt : Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu 4: Truyện “Bức tranh của em gái tôi” được kể theo lời của ai ?
Chú Tiến Lê
Kiều Phương
Người anh trai
Bố mẹ Kiều Phương
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa : C. Người anh trai
 + Mức không đạt : Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu 5: Trong câu văn: “trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận” tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì ?
So sánh
Nhân hóa
Ẩn dụ
Hoán dụ
Hướng dẫn chấm:
 + Mức độ tối đa : A. So sánh
 + Mức không đạt : Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu hỏi mức độ thông hiểu
Câu 1: Cách lựa chọn ngôi thứ nhất đặt vào nhân vật người anh để kể chuyện trong văn bản “ Bức tranh của em gái tôi” có tác dụng như thế nào? 
Tạo ra tính khách quan
Làm cho câu chuyện giàu cảm xúc
Làm cho câu chuyện mang tính chủ quan, miêu tả tâm lí nhân vật tự nhiên hợp lí, khơi gợi sự đồng cảm nơi người đọc
Kể chuyện sinh động, hấp dẫn hơn
- Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: C. Làm cho câu chuyện mang tính chủ quan, miêu tả tâm lí nhân vật tự nhiên hợp lí, khơi gợi sự đồng cảm nơi người đọc
+ Mức không đạt : Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu 2: Tại sao tâm trạng người anh trong truyện “Bức tranh của em gái tôi” lại “Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện sau đó là xấu hổ”?
- Hướng dẫn chấm:
+ Mức tối đa: HS hiểu được tâm trạng người anh khi đứng trước bức tranh em gái vẽ mình Người anh ngỡ ngàng vì không ngờ em gái lại vẽ mình, hãnh diện vì hành ảnh của mình trong tranh đẹp hoàn hảo; xấu hổ vì đứng trước bức tranh em gái vẽ mình, hiểu được tình cảm yêu thương em dành cho mình, người anh nhận ra những hạn chế bản thân.
+ Mức chưa tối đa: Chưa lí giải đầy đủ vấn đề
+ Mức không đạt: Trả lời sai hoặc không trả lời
Câu 3: Văn bản “ Lao xao” thể hiện tình cảm gì của nhà văn Duy Khán ?
- Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Qua bức tranh sinh động nhiều màu sắc về thế giới các loài chim ở đồng quê, nhà văn đã thể hiện tình cảm yêu mến cảnh sắc quê hương và sự gắn bó với những kỉ niệm tuổi thơ
+ Mức độ chưa tối đa: nhà văn đã thể hiện tình cảm yêu mến cảnh sắc quê hương và sự gắn bó với những kỉ niệm tuổi thơ.
+ Mức độ chưa đạt : HS không trả lời hoặc trả lời không đúng.
Câu 4: Cho đoạn văn “ Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh và phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển hửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thưở biển Đông.”
	Cảnh mặt trời mọc trên biển trong đoạn văn trên là một bức tranh như thế nào ?
Đường nét mềm mại, màu sắc dịu dàng
Rực rỡ và tráng lệ
Tươi sáng và bình lặng
Hùng vĩ 
- Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa : B. Rực rỡ và tráng lệ 
+ Mức không đạt: Các phương án còn lại hoặc không trả lời
Câu 5: Tại sao nhà văn Tạ Duy Anh đặt tên cho truyện của mình là “ Bức tranh của em gái tôi” ? 
- Vì bức tranh của Kiều Phương vẽ là một tác phẩm nghệ thuật thể hiện được tư tưởng, tâm hồn của người sáng tác giúp người xem hiểu ý nghĩa, phù hợp với diễn biến tâm trạng người anh để nhân vật nhận ra phần hạn chế của chính mình, nhận ra tình cảm trong sáng hồn nhiên và lòng nhân hậu của em gái.
- Tên truyện thể hiện chủ đề của truyện. Trước tài năng và thành công của người khác thì con người thường có một chút đố kị, mặc cảm; đồng thời người tài năng thành công, lại dễ kiêu căng, coi thường người khác, nhất là với trẻ mới lớn. Nhà văn nhắn nhủ về cách cư xử không chỉ với người thân mà nói chung với mọi người xung quanh.
III. Câu hỏi vận dụng ở mức độ thấp
Câu 1: Qua văn bản “Cô Tô” em có nhận xét gì về việc sử dụng ngôn ngữ và nghệ thuật miêu tả của nhà văn Nguyễn Tuân ? 
 Mức tối đa: HS trả lời được
Sử dụng ngôn ngữ điêu luyện, miêu tả tinh tế, chính xác giàu hình ảnh và cảm xúc, thể hiện được phong cách độc đáo tài hoa.
Mức chưa tối đa: Trả lời chưa đầy đủ các ý trên.
	Mức không đạt: Trả lời sai hoặc không trả lời . 
Câu 2: Em hãy tóm tắt các sự việc chính trong văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên ?
 Mức tối đa: HS trả lời được
- Giới thiệu về Dế Mèn: một chàng thanh niên cường tráng khỏe mạnh
- Thái độ của Dế Mèn với những bà con trong xóm: hung hăng, hống hách
- Giới thiệu về Dế Choắt: gầy gò và dài lêu nghêu như gã nghiện thuốc phiện
- Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt 
- Dế Mèn rút ra được bài học đường đời đầu tiên
Mức chưa tối đa: Trả lời chưa đầy đủ các ý trên.
	Mức không đạt: Trả lời sai hoặc không trả lời . 
Câu 3: Nêu ý nghĩa của hình ảnh so sánh dượng Hương Thư giống như “ một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh” ?
Mức tối đa: HS trả lời được
Dượng Hương Thư – một người đẹp cả về ngoại hình, tính cách đến tất cả hành động . Nhân vật mang một vẻ đẹp dũng mãnh, gan dạ, kiên cường vượt dòng thác. Trong cảnh vượt thác , dượng Hương Thư như một chiến sĩ quả cảm, đứng mũi chịu sào, trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp, sức mạnh của con người- một người bản lĩnh , chịu khó và mạnh mẽ rất cần thiết cho công cuộc xây dựng đời sống mới lúc bấy giờ.
Mức chưa tối đa: Trả lời chưa đầy đủ các ý trên.
	Mức không đạt: Trả lời sai hoặc không trả lời . 
VI Câu hỏi vận dụng ở mức độ cao
Câu 1: Quan niệm về lòng yêu nước thể hiện trong các truyện kí hiện đại ?
+ Mức độ tối đa: ( HS trả lơi được các ý sau)
- Lòng yêu nước bắt nguồn từ lòng yêu thiên nhiên, cảnh vật (Lao xao, Cô Tô) 
- Sự gắn bó với quê hương, làng xóm (Cây tre Việt Nam, Sông nước Cà Mau)
- Từ thiên nhiên đến những bản làng, thôn xóm Việt Nam, từ vùng đồng bằng đến vùng sông nướchình ảnh quê hương, đất nước đẹp một cách yên bình, thân thiết, gắn bó với những kỉ niệm và tình cảm con người.
- Tình yêu nước được cảm nhận một cách chân thực, cảm động nhưng cũng đầy sức thuyết phục.
- Quê hương, đất nước trở nên gần gũi , gắn bó máu thịt, thể hiện tình cảm, trách nhiệm của các tác giả qua các trang văn.
+ Mức độ chưa tối đa: Chưa đảm bảo đầy đủ theo các yêu cầu trên.
+ Mức không đạt : Lạc đề hoặc không làm bài.
Câu 2: Tả khu vườn trong một buổi sáng đẹp trời dựa vào những gợi ý từ văn bản “ Lao xao” của Duy Khán .
+ Mức độ tối đa: ( Bài viết của HS đạt các yêu cầu sau)
* Yêu cầu về kĩ năng: 
+ Biết quan sát, liên tưởng tưởng tượng .Trình tự và điểm nhìn khi miêu tả linh hoạt tùy theo cá nhân học sinh nhưng cần đảm bảo việc tái hiện tính chất chung của công việc và cảm nhận về một không gian vườn tược tươi mát, yên bình
+ Biết vận dụng những kiến thức, kĩ năng về văn tả cảnh, kĩ năng viết văn 
( dùng từ, đặt câu, diễn đạt, trình bày) để làm bài
* Yêu cầu về nội dung 
a. Mở bài :
- Giới thiệu về khu vườn định tả : trong không gian, thời gian nào
b. Thân bài
- Tả bao quát : Tả đặc điểm chung của khu vườn : rộng hay hẹp, màu sắc của các loài cây, âm thanh rì rào của cây lá, âm thanh của tiếng chim và cảm nhận chung của em về khu vườn đó: yêu thích, khoan khoái, thư thái khi ở trong khu vườn.
- Tả chi tiết theo một trình tự hợp lí ( từ xa đến gần, từ trong ra ngoài, từ một điểm nhìn nào đó ). Tả đặc điểm nổi bật của các loại cây cối thân, cành, hoa lá, tán quả, ích lợi. Kết hợp tả không gian, không khí, ánh sáng, chim chóc, ong bướm
c. Kết bài
- Nêu những tình cảm, suy nghĩ cá nhân về ý nghĩa của không gian vườn đối với đời sống con người hiện nay trong điều kiện đang có những cảnh báo về ô nhiễm môi trường do chính con người gây ra.
+ Mức độ chưa tối đa: Chưa đảm bảo đầy đủ theo các yêu cầu trên, trình tự miêu tả chưa thật hợp lý, còn mắc một số lỗi về chính tả, đặt câu, lỗi diễn đạt,.
+ Mức không đạt : Lạc đề hoặc không làm bài.
CÂU HỎI, BÀI TẬP MINH HỌA
VĂN BẢN "BƯC TRANH CỦA EM GÁI TÔI"
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng thấp
Vận dụng cao
- Tác phẩm "Bức tranh của em gái tôi" thuộc thể loại nào?
 - Truyện có những nhân vật nào? Nhân vật nào là nhân vật chính?
- Truyện kể theo ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện?
- Truyện kể về sự việc gì?
- Tâm trạng người anh diễn biến như thế nào kể từ khi tài năng của em gái được phát hiện. 
- Khi đứng trước bức tranh em gái vẽ mình, người anh đã có những cảm giác, suy nghĩ như thế nào?
- Tại sao nhà văn đặt tên cho truyện ngắn của mình là "Bức tranh của em gái tôi"?
- Việc kể theo ngôi thứ nhất của nhân vật người anh có tác dụng như thế nào? 
- Tại sao khi tài năng của em gái được phát hiện, người anh lại có cảm giác "tôi như bị đẩy ra ngoài, tôi gục xuống bàn và khóc"?
- Theo em, Kiều Phương có nhận ra thái độ khó chịu của anh trai dành cho mình không? Thái độ của Kiều Phương với anh như thế nào?
- Khi đứng trước bức tranh của em gái, nhân vật "Tôi" có cảm giác ''ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ". Theo em tại sao nhân vật có cảm giác như vậy?
- Em hiểu như thế nào về suy nghĩ của nhân vật Tôi ở phần kết truyện?
- Tóm tắt nội dung truyện ngắn bằng lời của em?
- Em có cảm nhận như thế nào về vẻ đẹp tâm hồn Kiều Phương?
- Hãy trình bày suy nghĩ, cảm nhận của em về cái kết của truyện?
- Ý nghĩa của truyện là gì? 
- Từ câu chuyện của n