Giáo án môn Lịch sử 8 - Tiết 45 - Bài 28: Trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX

Ngày soạn : 26/ 2 /2011
Ngày dạy : 01 /3 /2011 Dạy lớp 8A
Ngày dạy : 01 /3 /2011 Dạy lớp 8B
 Tiết 45
bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX
1/ mục tiêu 
 a/Kiến thức :Giúp nhận thấy :những nét chính về phong trào đòi cải cách kinh tế ,
xã hội Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX
-Hiểu rõ một số nhân vật tiêu biểu của trào lưu cải cách duy tân và những nguyên nhân chủ yếu khiến cho các đề nghị cải các trào cuối TK XIX không thực hiện được 
 b/ tư tưởng 
-Nhận thức đây là một hiện tượng mới trong lịch sử ,thể hiện một khía cạnh của truyền thống yêu nước .
-Khâm phục lòng dũng cảm ,cương trực ,thẳng thắn của các nhà duy tân ở Việt nam.
-có thái độ đúng đắn ,trân trọng ,tìm ra những giá trị đích thực của tư tưởng ,trí tuệ con người trong quá khứ ,hiện tại và tương lai .
c / Kỹ năng :
-rèn luyện cho học sinh kỹ năng phân tích ,đánh giá ,nhận định ,liên hệ lý luận và thực tiễn 
2 chuẩn bị :
 a / thầy 	
	-Tài liệu về các nhân vật : Bùi Viện , Phan thanh Giản ,nguyễn lộ trạch,Nguyễn Trường Tộ .
	-Nguyên văn đề nghị cải cách của Nguyễn Tường Tộ ,nguyễn Huy Kế 
	 b / Trò: đọc trước SGK ở nhà
2. Tiến trình tiết dạy 
* / ổn định tổ chức (1’) kiểm tra sĩ số : 8a: 8B: 
a / Kiểm tra bài cũ (không )
* / Giới thiệu bài :trong thời gian từ cuối thế kỹ XIX ,tình hình nước ta đầy biến 
động :TDP tiến hành xâm lược nước ta ,tình hình kinh tế sa sút nghiêm trọng ,thái độ chống Pháp của triều đình Huế ,các cuộc đấu tranh chông xâm lược và chống PK của nhân dân ... trong bối cảnh đó xuất hiện nhiều đề nghị cải cách nhằm cứu vãn tình hình ,đây là một nội dung quan trọng của lịch sử dân tộc ,trong tiết học hôm nay chúng ta tìm hiểu nguyên nhân của những đề nghị cải cách ,nắm được một số nhà cải cách tiêu biểu và nguyên nhân tại sao những đề nghị cải cách đó không được chấp nhận 
b dạy bài mới .
H
?
H
?
H
T
T
?
?
H
T
?
H
T
?
H
H
?
H
T
T
?
H
T
?
H
T
T
?
H
T
(đọc SGK mục I )
Tình hình kinh tế ,xã hội việt nam giữa TK XIX có gì nổi bật ?
Kinh tế ;nông nghiệp ,thủ công nghiệp đình trệ,tài chính cạn kiệt .
-Xã hội :nhâ dân đói khổ ,mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tộc ngày càng thêm gay
gắt ,ở miền trung ,miền Bắc nhân dân khắp nơi nổi dậy khởi nghĩa .
(thảo luận )Nguyên nhân vì sao kinh tế ,xã hội Việt Nam nửa cuối TK XIX lâm vào khủng
hoảng ?
Pháp đang mở rộng xâm lược nam kỳ chuẩn bị đánh bắc kỳ
Nhà nguyễn ... mục ruỗng .
Tình hình chính trị khủng hoảng đã dẫn đến KT –XH khủng hoảng ,lạc hậu ,nhân dân đói khổ mâu thuẫn XH sâu sắc ,dẫn đến phong trào nhân dân khởi nghĩa nổ ra ở nhiều nơi
(sử dụng lược đồ phong trào nông dân khởi nghĩa ở nửa cuối TK XIX ) chỉ những nơi bùng nổ phong trào đấu tranh .
Em hãy nêu một số cuộc khởi nghĩa lớn cuối thế kỷ XIX ?
(Thảo luận ) Muốn thoát khỏi tình trạng khủng hảng nói trên thì phải làm gì ?
Phải cải cách duy tân .
Yêu cầu của lịch sử Việt Nam lúc đó là phải thay đổi chế độ xã hội hoặc tiến hành cải cách xã hội cho phù hợp ,khả năng thứ hai có tính khả thi hơn ,trong bối cảnh đó ,trào lưu cải cách duy tân ra đồi đưa đất nước tiến con đường duy tân tiến bộ, tạo ra thực lực cho nước nhà đánh Pháp
Qua phần chuẩn bị bài ở nhà ,em hãy cho biết vì sao các quan lại sĩ phu lại đưa ra những đề nghị cải cách ?
Trước tình trạng đất nước bị nguy khốn ...của kẻ thù .
Bản thân 1 số sĩ phu ,quan lại có điều kiện đi nhiều ,biết nhiều ,đã từng được chứng kiến sự phồn thịnh của tư bản âu mỹ và thành tựu của văn hoá phương tây ,trong tình hình nước ta như vậy ,họ thấy rằng cải cách là một tất yếu khách quan của lịch sử ,vì thế cải cách ở cuối thế kỷ xix đã trở thành một trào lưu diễn ra trên nhiều lĩnh vực
Vậy nội dung cụ thể của cải cách đó là gì ?
Đổi mới về nội trị ,ngoại giao ,kinh tế ,văn hoá ...của nhà nước phong kiến
(Đọc phần chữ nhỏ trong SGK )
Em hãy kể tên các sĩ phu tiêu biểu trong phong trào cải cách cuối TK XIX và những nội dung chính trong các đề nghị cải cách của họ ?
Trần đình Túc và Nguyễn huy Tế xin mở cửa biển Trà Lý ...bảo vệ đất nước .
tư bản âu mĩ và thành tựu của nền văn hoá một số quan lại sĩ phu yêu nước thức thời đã mạnh dạn đưa ra những đề nghị cải cách và điều này được coi như là một giải pháp hữu hiệu cho tình hình cụ thể ở nước ta lúc bấy giờ,
Đây là những con người thông thái ,đi nhiều, biết nhiều ,từng chứng kiến sự phồn thịnh của phương tây .
Tiêu biểu nhất là Nguyễn trường Tộ (1828-1871)
trong một gia đình nho học theo đạo thiên chúa. từ nhỏ ông đã nổi tiếng thông minh ,nhưng do chính sách kỳ thị những người theo đạo nên không được dự thi .
-Hệ thống đề nghị cải cách của Nguyễn Trường Tộ rất toàn diện ,đề cập đến nhiều vấn đề kinh tế ,chính trị ,pháp luật ,tôn giáo ,trong số những đề nghị đó có đề nghị có thể thực hiện nay được như thay đổi chính kiến ,quan niệm ,khai thác nguồn lực của đất nước ,của nhân dân ,vấn đề này không đòi hỏi nhiều tiền của mà chỉ cần lòng quyết tâm cao vì sự nghiệp đổi mới đất nước .
Cải cách là một tất yếu khách quan ,tuy nhiên cá những đề nghị đã vượt quá khả năng thực tế ,nhưng cũng có những đề nghị không phải là không thể thực hiện được .vậy các đề nghị cải cách đó có được thực hiện thắng lợi hay không, chúng ta tìm hiểu tiếp phần III
Qua chuẩn bị bài ở nhà ,em có nhận xét gì về những cải cách của các sĩ phu yêu nước ?
Một số sĩ phu ,quan lại đã vượt qua những luật lệ hà khắc sự nghi kị ,gen ghét ,thậm chí nguy hiểm cả đến tính mạng mình để đưa ra những đề nghị cải cách nhằm canh tân đất nước
Như vậy ,chúng ta có thể thấy các đề nghị cải cách đều mong muốn đưa đất nước tiến bộ và có thể thoát khỏi tình thế hiển nghèo lúc bấy giờ .
Theo em ,vì sao các đề nghị cải cách đó không thực hiện được .
- Do mang tính lẻ tẻ ,rời rạc
- Triều đình nhà nguyễn bảo thủ ,bất lực trong việc thích nghi với hoàn cảnh .
Một số số đề nghị cải cách vượt quá khả năng có thể thực hiện lúc bấy giờ ,đặc biệt là do có khó khăn về vấn đề tài chính ,ngoài ra trong khi thực dân pháp đang âm mưu dần dần từng bước chia cắt nước ta ,triều đình đang bị uy hiếp thì việc nghiên cứu một cách nghiêm túc các đề nghị cải cách rồi tìm cách áp dụng là điều khó khăn .đây cũng chính là nguyên nhân mà các đề nghị cải cách không thực hiện được .
Ngoài những hạn chế của nội dung các đề nghị cải cách :chưa hợp thời thế ,dập khuôn hay mô phỏng theo nước ngoài trong khi điều kiện nước ta chưa cho phép thì lý do chính khiến các đề nghị cải cách không thể trở thành hiện thực là CĐPK bảo thủ cự tuyệt ,đối lập với sự thay đổi .
-Mặc dù các đề nghị cải cách không thực hiện được nhưng nó có ý nghĩa rất to lớn đối với nước ta lúc bấy giờ
Em hãy cho biết trào lưu duy tân cuối thế kỷ
XIX có ý nghĩa gì ?
-Gây tiếng vang lớn
-Tấn công vào tư tưởng bảo thủ
-Phản ánh trình độ nhận thức ,thức thời của người Việt Nam .
-Góp phần vào sự ra đời phong trào duy tân ở Việt nam vào đầu thế kỷ XX.
Mặc dù các đề nghị cải cách không thực hiện được hoặc chỉ được thực hiện một phần rất nhỏ do có nhiều lý do chi phối nhưng nó đã phản ánh một nhu cầu thực tại khách quan của xã hội ,góp phần tấn công vào những tư tưởng lỗi thời ,bảo thủ dang cản trở bước tiến của dân tộc ta.
I / tình hình Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX
+Chính trị :Nhà nguyễn thực hiện chính sách nội trị ,ngoại giao lạc hậu ,bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương mục ruỗng .
+ Kinh tế: nông nghiệp ,thủ công nghiệp đình trệ ,tài chính kiệt quệ .
+Xã hội :Nhân dân đói khổ ,mâu thuẫn dân tộc và giai cấp sâu sắc .
+Khởi nghĩa nông dân nổ ra ở nhiều nơi .
- Các trào lưu cải cách duy tân ra đời .
II / những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỷ XIX
-Để đưa đất nước thoát khỏi tình trạng nguy khốn , một số quan lại, sĩ phu yêu nước đưa ra những đề nghị ,yêu cầu đổi mới công việc nội trị ,ngoại giao ,kinh tế ,văn hoá của nhà nước phong kiến
-Những cải cách tiêu biểu :
+Năm 1868 Trần Đình Túc, Nguyễn Huy Tế xin mở cửa biển Trà Lý .
+Đinh Văn Điền xin mở rộng khai hoang ,phát triển buôn bán
+Năm 1872 viện thượng bạc xin mở 3 cửa biển để thông thương với bên ngoài .
+1863-1871 Nguyễn Trường Tộ gửi triều đình 30 bản điều trần .
+1877 và 1882 Nguyễn Lộ TRạch dâng 2 bản “Thời vụ sách”
lên vua Tự Đức .
III / kết cục của những đề nghị cải cách
-Các đề nghị nhằm đáp ứng được phần nào yêu cầu cảu nước ta thời đó .
-Các đề nghị mang tính chất lẻ tẻ,rời rạc ,chưa đúng chạm đến vấn đề cơ bản của thời đại .
-Triều đình phong kiến nhà nguyễn đã không chấp nhận ,từ chối mọi sự cải cách .
*/ Ý nghĩa :
-Những tư tưởng cải cách đã gây tiếng vang lớn ,phản ánh trình độ nhận thức của người dân Việt Nam.
- Góp phần vào sự ra đời các phong trào cải cách duy tân
c/ củng cố , Luyện tập 
 ? Em hãy kể tên những sĩ phu tiêu biểu trong phong trào cải cách cuối thế kỷ xix và những nội dung chính của các đề nghị cải cách đó ?
Bài tập : Hạn chế của những đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX là gì ?
Mang tính rời rạc lẻ tẻ 
Rập khuôn ,Mô phỏng nước ngoài ,chưa xuất phát từ những cơ sở bên trong 
chưa đề cập đến những vấn đề cơ bản là lật đổ chế độ phong kiến nhà nguyễn 
Tất cả các câu trên đều đúng
d /Hướng dẫn học ở nhà 	
-Học thuộc bài ,trả lời câu hỏi 1,2 trang 36
-Đọc thuộc bài 29
$ $ $............................