Giáo án môn Hóa học lớp 11 - Tiết 16: Photpho

Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 16 Đ10 PHOTPHO
i. mục tiêu bài học
 1. kiến thức
 + Biết được:
 - Vị trớ trong bảng tuần hoàn , cấu hỡnh electron nguyờn tử của nguyờn tố photpho.
 - Cỏc dạng thự hỡnh, tớnh chất vật lớ (trạng thỏi, màu sắc, khối lượng riờng, tớnh tan, độc tớnh), ứng dụng, trạng thỏi tự nhiờn và điều chế photpho trong cụng nghiệp .
 + Hiểu được: 
 - Tớnh chất hoỏ học cơ bản của photpho là tớnh oxi hoỏ (tỏc dụng với kim loại Na, Ca...) và tớnh khử (tỏc dụng với O2, Cl2).
2. Kĩ năng:
- Dự đoỏn, kiểm tra bằng thớ nghiệm và kết luận về tớnh chất của photpho.
- Quan sỏt thớ nghiệm, hỡnh ảnh .., rỳt ra được nhận xột về tớnh chất của photpho.
- Viết được PTHH minh hoạ.
- Sử dụng được photpho hiệu quả và an toàn trong phũng thớ nghiệm và thực tế 
 3. Giáo dục:
ii. phương pháp dạy học
- Sử dụng phương phỏp đàm thoại nờu vấn đề kết hợp với phương tiện trực quan
iii. chuẩn bị cho bài học
 1. Giỏo viờn
 - Chuẩn bị nội dung kiến thức.
 - Hoỏ chất và dụng cụ làm thớ nghiệm biểu diễn.
 2. Học sinh
- Cần chuẩn bị trước nội dung bài học ở nhà.
iv. tiến trình bài học
tổ chức lớp: kiểm tra sĩ số, ổn định lớp
kiểm tra bài cũ:
 viết phương trình nhiệt phân các muối sau: NaNO3, Al(NO3)3, Fe(NO3)3, Zn(NO3)2, Hg(NO3)2
3. tiến trình bài học
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
Hoạt động 1 
- GV yờu cầu HS viết cấu hỡnh electron nguyờn tử từ đú suy ra vị trớ trong bảng hệ thống tuần hoàn?
-GV yêu cầuHS cho biết hóa trị và số oxi hoá của photpho ?
I. vị trí và cấu hình electron nguyên tử
Photpho ở ụ thứ 15 thuộc chu kỳ 3, nhúm VA. 
Cấu hình electron: 1s22p63s23p3
có 5e ở lớp ngoài cùng trong đó có 3e độc thân
Photpho cú hoỏ trị III hoặc V , số oxi hoá -3, 0, +3, +5
Hoạt động 2 
GV cho HS quan sát 2 lọ đựng P đỏ và P trắng, nghiên cứu SGK và hoàn thành bảng sau:
P trắng
Pđỏ
- cấu tạo
- trạng thái, màu sắc
- tính tan
- độ bền
- độc tính
Hs hoàn thành
GV bổ sung: P trắng không tác dụng với nước nên được ngâm trong nước tránh bị oxi hoá. P trắng rất độc hít nhiều hơi P trắng dẫn đến mục xương, ăn một lượng nhỏ P cũng có thể bị tử vong 
- Sự chuyển hoỏ của 2 dạng thự hỡnh photpho như thế nào ?
ii. tính chất vật lí
P trắng
P đỏ
- cấu tạo
- trạng thái, màu sắc
- tính tan
- độ bền
- độc tính
- tinh thể phân tử P4
- rắn, màu trắng hoặc hơi vàng
- tan trong dm hữu cơ: CS2, C6H6 
- kém bền dễ bốc cháy ở nhiệt độ 400C
-độc, phát quang
- cấu trúc polime của P trắng(P4)n 
- bột đỏ
- không tan trong dung môi thường
- bền, khó nóng chảy, bốc cháy ở 2500C
- không độc, không phát quang
 250-340
P trắng 	 P đỏ
 để nguội
Hoạt động 3 
- Từ cấu tạo, độ õm điện và cỏc mức oxi hoỏ của photpho yờu cầu học sinh dự đoỏn tớnh chất hoỏ học của photpho ? So sỏnh mức độ hoạt động của hai dạng thự hỡnh photpho ?
0
- GV yêu cầu hs hoàn thành ptpư. xỏc định số oxi hoỏ và vai trũ của photpho trong cỏc pư đó.
 P + Ca 
0
 P + Na 
 P + H2 
- HS hoàn thành
- GV hướng dẫn học sinh gọi tờn một số muối photphua.
- Photpho tỏc dụng với hiđro tạo thành photphin là một chất độc.
- Chỳ ý muối photphua thuỷ phõn mạnh dựa vào tớnh chất này người ta làm thuốc diệt chuột.
III. Tính chất hóa học
- P trắng hoạt động hoá học hơn P đỏ
- Cỏc mức oxi hoỏ của photpho
-3 0 +3 +5
Tớnh oxi Tớnh khử
 hoỏ
1. tính oxi hoá
-3
2P + 3Ca Ca3P2
 Canxi photphua
-3
0
 P + 3Na Na3P
 natri photphua
-3
2P + 3H2 2PH3
 photphin
Hoạt động 5 
- GV yêu cầu HS hoàn thành ptpư, xỏc định số oxi hoỏ và vai trũ của photpho trong cỏc pư đú.
P + O2 t 
P + O2 dư
P + Cl2 t 
P + Cl2 dư 
HS hoàn thành
GV hướng dẫn HS gọi tờn cỏc sản phẩm phản ứng.
2. Tớnh khử
- Chỏy trong oxi
+ Thiếu oxi
+3
0
4P + 3O2 2P2O3
 điphotpho trioxit
+ Thừa oxi
+5
0
4P + 5O2 2P2O5
 điphotpho pentaoxit
+ Tỏc dụng với clo
+3
0
 Thiếu clo
2P + 3Cl2 2PCl3
 photpho triclorua
+ Thừa oxi
+5
0
2P + 5Cl2 2PCl5
 photpho pentaclorua
P + KClO3 P2O5 + KCl
Hoạt động 6 
- Photpho cú những ứng dụng nào ?
Giỏo viờn cung cấp thờm một số thụng tin.
IV. ứng dụng
- Photpho được sử dụng làm diờm, phõn lõn, thuốc bào vệ thực vật.
- Dựng trong quõn sự.
Hoạt động 7 
Photpho tồn tại trong tự nhiờn ở dạng nào ?
Giỏo viờn cung cấp thờm một số thụng tin về photpho cú liờn quan đến tư duy.
v. trạng tháI tự nhiên
- Photpho tồn tại ở dạng hợp chất chủ yếu là photphorit và apatit.
Hoạt động 8 
- Photpho được sản xuất như thế nào ?
- Giỏo viờn bổ sung thờm một số thụng tin về quy trỡnh sản xuất photpho
VI. sản xuất
Ca3(PO4)2 + 3SiO2 + 5C 3CaSiO3 + 5CO + 2P
Hoạt động 9
- GV yêu cầu HS làm BT2 SGK trang 49
- GV yêu cầu HS về nhà làm bài tập trong SGK
Củng cố
V. rút kinh nghiệm sau bài dạy
Ngày.tháng.năm 2010
Ký duyệt của tổ trưởng
Nguyễn thị mai quỳnh