Giáo án môn Hóa học lớp 11 - Tiết 1: Ôn tập đầu năm

Tiết 1
Ngày soạn: 16/8/2008
Ngày dạy: 18/8/2009
ÔN TẬP ĐẦU NĂM
I/ Mục tiêu
1, Kiến thức
- Hệ thống toàn bộ kiến thức Hoá học lớp 10 một cách khái quát, cơ bản nhất.
- Chú ý khắc sâu kiến thức trọng tâm Hoá 10, đặc biệt kiến thức liên quan đến Hoá học 11.
2, Kỹ năng
- Rèn luyện cho học sinh khả năng tư duy về các khái niệm trừu tượng, phân biệt được các loại liên kết hoá học, các loại phản ứng hoá học (chú ý phản ứng oxi hoá-khử).
- Rèn luyện kỹ năng viết và cân bằng các phương trình phản ứng hoá học, kỹ năng giải các bài tập tính toán.
3, Thái độ
- Học sinh có ý thức chủ động tư duy nhớ lại kiến thức đã học và hiểu tầm quan trọng của việc ôn tập trước khi vào chương trình Hoá học 11.
II/ Chuẩn bị
- Gv hệ thống kiến thức Hoá học 10 cùng với việc chuẩn bị các bài tập ứng dụng cho các mảng kiến thức trọng tâm.
- Hs ôn tập kiến thức cơ bản Hoá học 10.
III/ Phương pháp
Vấn đáp, thảo luận nhóm.
IV/ Các hoạt động dạy và học:
1. Khởi động (5’)
- Mục tiêu: Tạo hứng thú cho học sinh khi bước vào vài mới, tạo điều kiện để thầy trò làm quen khi bước vào năm học.
-GV: Giới thiệu về mình rồi lần lượt yêu cầu lớp trưởng, bí thư, các tổ trưởng giới thiệu. Khi giới thiệu xong yêu cầu một HS hát một bài tặng cả lớp.
2. Bài mới
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Hoạt động 1 (10’)
Mục tiêu: 
- Củng cố kiến thức về nguyên tử, các bài toán xác định các loại hạt trong nguyên tử.
- Học sinh viết thành thạo cấu hình electron.
GV: Nguyên tử được cấu tạo bởi mấy phần? Gồm những loại hạt nào? biểu thức liên hệ giữa các loại hạt? kí hiệu nguyên tử như thế nào?
HS: thảo luận, trả lời. 
GV: Viết cấu hình electron nguyên tử dựa trên những nguyên tắc nào?
Hoạt động 2(10’)
Mục tiêu: 
- Hệ thống hoá kiến thức về bảng tuần hoàn.
- HS nắm được các quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố, xác định được vị trí của một nguyên tố trong bảng tuần hoàn dựa vào cấu hình electron.
GV:
+ Nêu nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học?
+ Cho biết số nhóm và số chu kỳ nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học?
HS: Quan sát bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học và trả lời.
GV: Nêu sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn? Từ đó phát biểu nội dung định luật tuần hoàn?
- HS: Quan sát bảng tuần hoàn kết hợp tư duy kiến thức đã học để trả lời câu hỏi.
GV: đưa ra 2 ví dụ:
+ Cho 1 nguyên tố có số thứ tự 11, thuộc chu kỳ 3, nhóm IA. Hãy nêu cấu tạo của nguyên tố đó?
+ Cho 1 nguyên tố mà nguyên tử của nó có 7e, 2 lớp e, 5e lớp ngoài cùng. Xác định vị trí của nguyên tố đó?
- HS: thảo luận trả lời ví dụ rồi tổng quát thành lý thuyết chung.
Hoạt động 3(10’)
Mục tiêu: 
- Hệ thống hóa kiến thức về các loại liên kết hoá học.
- yêu cầu HS xác định được loại liên kết trong phân tử chất bất kì.
GV: yêu cầu 1 hs nhắc lại các loại liên kết hoá học đã học ở lớp 10.
HS: trả lời.
GV: yêu cầu hs: 
+ nhắc lại khái niệm hoá trị
+ nêu các qui tắc xác định số oxi hoá (có ví dụ kèm theo)
HS: thảo luận và trả lời.
Hoạt động 4 (10’)
Mục tiêu: Hệ thống hoá kiến thức về phản ứng oxi hoá khử.
- Yêu cầu HS biết xác định số oxi hoá, chất khử, chất oxi hoá và biết cách cân bằng phương trình phản ứng oxi hoá khử theo phương pháp thăng bằng electron.
GV: cho sơ đồ phản ứng oxi hoá - khử:
 H2 + O2 → H2O
Yêu cầu hs xác định chất oxi hoá, chất khử, quá trình oxi hoá, quá trình khử. Từ đó nêu các khái niệm liên quan đến phản ứng oxi hoá - khử.
HS: Xác định sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố, viết các quá trình trao đổi electron để tìm ra chất oxi hoá và chất khử.
GV: Để lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá khử ta phải làm theo phương pháp nào? thực hiện những bước như thế nào?
- HS: dựa vào ví dụ cụ thể vừa nêu trên để hình dung ra các bước lập phương trình hoá học, từ đó nêu lý thuyết chung cho tất cả các phản ứng oxi hoá - khử.
I/ Nguyên tử
1, Thành phần
- Nguyên tử: 
+ Vỏ: các e (qe = 1-)
+ Hạt nhân: proton (qp = 1+) và nơtron (qn = 0)
- Kí hiệu nguyên tử: X
Trong đó: X: kí hiệu hoá học của nguyên tố
 A: số khối
 Z: số hiệu nguyên tử, số đơn vị điện tích hạt nhân
- Lưu ý: Z = số p = số e; A = Z + N (N là số hạt nơtron)
2, Cấu hình electron
- Cấu hình electron của nguyên tử biểu diễn sự phân bố electron trên các phân lớp thuộc các lớp khác nhau.
- Qui tắc viết cấu hình e nguyên tử:
+ Bước 1: Xác định số electron trong nguyên tử. 
+ Bước 2: Phân bố các electron vào các phân lớp tuân theo thứ tự mức năng lượng và qui tắc số electron tối đa của phân lớp.
1s22s22p63s23p64s23d104p65s2
+ Bước 3: Viết cấu hình electron:
1s22s22p63s23p63d104s24p64d104f145s2
II/ Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
1, Cấu tạo
- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố:
+ theo chiều tăng dần của Z
+ các nguyên tố có cùng số lớp electron xếp cùng 1 hàng
+ các nguyên tố có cùng số electron hoá trị xếp cùng 1cột
(electron hoá trị: electron lớp ngoài cùng)
- Cấu tạo bảng tuần hoàn:
+ có 7 chu kỳ ứng với 7 hàng
+ có 8 nhóm A và 8 nhóm B ứng với 18 cột
(riêng nhóm VIIIB có 3 cột)
2, Sự biến đổi tính chất
- Theo chiều Z tăng dần:
+ trong 1 chu kỳ, số electron hoá trị tăng từ 1 → 8, tính kim loại giảm dần, tính phi kim tăng dần.
+ trong 1 nhóm A, tính kim loại tăng dần, tính phi kim giảm dần.
- Định luật tuần hoàn: Tính chất của các nguyên tố và đơn chất, cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử.
3, Quan hệ giữa vị trí nguyên tố và cấu tạo nguyên tử của nó
Vị trí nguyên tố Cấu tạo nguyên tử
 Số thứ tự nguyên tố ↔ Số proton, số electron
 Số thứ tự chu kỳ ↔ Số lớp electron
Số thứ tự nhóm A ↔ Số electron lớp ngoài cùng
III/ Liên kết hoá học
1, Các loại liên kết
- Liên kết ion
- Liên kết cộng hoá trị:
 + liên kết cộng hóa trị có cực.
 + liên kết cộng hoá trị không cực 
2, Hoá trị và số oxi hoá
SGK HH lớp 10.
IV/ Phản ứng oxi hoá - khử
1, Khái niệm
- Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng hoá học có sự thay đổi số oxi hoá của 1 số nguyên tố.
- Chất oxi hoá (chất bị khử) là chất nhận electron. Quá trình nhận electron là quá trình khử.
- Chất khử (chất bị oxi hoá) là chất nhường electron. Quá trình nhường electron là quá trình oxi hoá.
2, Lập phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá - khử 
- Cơ sở lý thuyết:
Cân bằng phương trình phản ứng oxi hoá - khử bằng phương pháp thăng bằng electron: tổng số electron do chất khử nhường bằng tổng số electron do chất oxi hoá nhận.
- Các bước lập phương trình phản ứng oxi hoá - khử:
+ Bước 1: Xác định số oxi hoá của các nguyên tố, tìm chất oxi hoá, chất khử.
+ Bước 2: Viết quá trình oxi hoá, quá trình khử (có cân bằng).
+ Bước 3: Đặt hệ số thích hợp cho chất oxi hoá và chất khử.
+ Bước 4: Đặt hệ số của các chất vào và hoàn thành phương trình phản ứng.
V. Tổng kết (3’).
- Ôn tập các kiến thức trọng tâm Hoá học 10 và 1 số nội dung bổ trợ cho các kiến thức đó.
- Hs tự làm các bài tập theo từng chủ đề đã ôn tập (bài tập ở SGK, sách bài tập,).
Duyệt của nhóm CM Duyệt của tổ CM Duyệt của BGH