Giáo án Lịch sử lớp 8 - Tiết 28 đến tiết 52

 học :
- Học sinh cần nắm được : nguyên nhân và diễn biến vụ biến kinh thành Huế 5-7-1885 đó là sự kiện mở đầu của phong trào Cần Vương chống Pháp cuối XIX ,những nét khái quát nhất của phong trào Cần Vương giai đoạn đầu từ 1858-1888 ,vai trò của các văn thân sỹ phu yêu nước trong phong trào Cần Vương.
- Rèn kỹ năng sử dụng bản đồ để tường thuật các trận đánh, biết chọn lọc những tư liệu lịch sử để tường thuật những cuộc khởi nghĩa và sự kiện tiêu biểu .
- Giáo dục cho học sinh lòng yêu nớc, tự hào dân tộc. Tôn trọng và biết ơn những văn thân sỹ phu yêu nước đã hy sinh cho độc lập dân tộc.
B . Chuẩn bị :
* Giáo viên : phương pháp giảng dạy ,SGK, tài liệu tham khảo: lược đồ Việt Nam cuối thế kỉ XIX
* Học sinh : Đồ dùng học tập ,SGK
C . Tiến trình bài giảng :
1 . Tổ chức : 8A : 8B :
2 . Kiểm tra :
* Nêu nội dung cơ bản của điều ước Hác-măng và điều ước Pa-tơ-nốt ?
3 . Bài mới :
Hoạt động 1 :
- GV gọi HS đọc mục 1I SGK .
(?) Em hãy trình bày bối cảnh của vụ binh biến ở kinh thành Huế ?
(?) Trình bày diễn biến của vụ binh biến ở kinh thành Huế 5 / 7 / 1885 ?
(Gv gọi HS lên bảng trình bày bằng lược đồ – GV nhận xét , giải thích thêm )
- GV gọi HS đọc mục 2I SGK .
- GV cho HS quan sát H89 ( Hàm Nghi ) H90 ( Tôn Thất Thuyết ) và giới thiệu vài nét về 2 ông .
(?) Nguyên nhân nào dẫn đến sự bùng nổ của phong trào Cần Vương ?
(?) Trình bày diễn biến của phong trào Cần Vương ?
(?) Tại sao phong trào chỉ nổ ra ở Bắc – Trung Kì mà không nổ ra ở Nam Kì ?
 ( Gv hướng dẫn HS trả lời - GV minh hoạ , bổ xung )
- GV dùng lược đồ hướng dẫn HS trình bày diễn biến giai đoạn I của Phong trào Cần Vương .
(?) Em hãy cho biết thái độ của dân chúng đối với phong trào Cần Vương như thế nào ?
( Phong trào đã được đông đảo quần chúng nhân dân ủng hộ )
(?) Kết cục của giai đoạn I của phong trào Cần Vương như thế nào ?
I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “ Chiếu cầu vương”
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885
* Bối cảnh :
+ Triều đình :
- Sau hai điều ước Pa-tơ-nốt và Hác-măng phe chủ chủiến vẫn hi vọng giành lại quyền thống trị từ tay TD Pháp khi có điều kiện .
- Xây dựng lực lượng , tích trữ lương thực , khí giới.chuẩn bị khởi nghĩa
- Đưa Hàm Nghi lên ngôi vua chuẩn bị khởi nghĩa.
+ Pháp :
- Lo sợ , tìm cách tiêu diệt phe chủ chiến .
* Diễn biến :
- Đêm 4 rạng 5 / 7 / 1885 vụ binh biến kinh thành bùng nổ.
- Tôn Thất Thuyết chủ động hạ lệnh tấn công đồn Mang Cá và Hoàng thành.
- Lúc đầu Pháp hoảng hốt , rối loạn ; sau đó chúng đã chiếm lại Hoàng thành; tàn sát , cướp bóc dã man, giết hại hàng trăm người dân vô tội.
2 . Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
* Nguyên nhân :
- Vụ binh biến kinh thành thất bại .
- Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương một phong trào kháng Pháp lan rộng , gọi là phong trào Cần Vương.
* Diễn biến :
- Chia làm 2 giai đoạn :
+ Giai đoạn I : 1885 1888 phong trào sôI nổi , phát triển rộng khắp Bắc – Trung Kì .
+ Giai đoạn II : 1888 1896 phong trào phát triển mạnh tụ lại thành các cuộc khởi nghĩa lớn : Ba Đình , Bãi Sậy , Hương Khê .
- Giai đoạn I ( 1885 – 1888 ) :
+ Khởi nghĩa nổ ra ở khắp Bắc – Trung Kì ( từ Thanh Hoá đến Bình Định )
+ Điển hình : Mai Xuân Thưởng , Nguyễn Xuân Thưởng , Nguyễn Xuân Ôn , Lê Trung Đình 
* Kết quả :
- 1886 Tôn Thất Thuyết lên đường sang Trung Quốc cầu viện .
- 1 / 1888 vua Hàm Nghi bị bắt và đầy sang An-giê-ri .
Hoạt động 2 : Củng cố 
1 . Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phong trào Cần Vương ?
2 . Trình bày tóm lược giai đoạn I của phong trào Cần Vương ?
Hoạt động 3 : Hướng dẫn HS về nhà 
1 . Ghi chép nghe giảng trên lớp .
2 . Trả lời câu hỏi SGK .
3 . Đọc chuẩn bị bài 26 “Phong trào kháng Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX” mục II.
Tiết 41Tuần 24
Ngày soạn : / / 
Ngày giảng : / / 
Bài 26 : Phong trào kháng Pháp
trong những năm cuối thế kỷ XIX
A. Mục tiêu bài học : 1. Kiến thức: 
- Học sinh cần nắm được : nguyên nhân và diễn biến vụ biến kinh thành Huế 5-7-1885 đó là sự kiện mở đầu của phong trào Cần Vương chống Pháp cuối XIX ,những nét khái quát nhất của phong trào Cần Vương giai đoạn đầu từ 1858-1888vai trò của các văn thân sỹ phu yêu nước trong phong trào Cần Vương .
B . Chuẩn bị :
* Giáo viên : phương pháp giảng dạy ,SGK, tài liệu tham khảo: lược đồ Việt Nam cuối thế kỉ XIX
* Học sinh : Đồ dùng học tập ,SGK
C . Tiến trình bài giảng :
1 . Tổ chức : 8A : 8B :
2 . Kiểm tra :
* Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phong trào Cần Vương ? Trình bày tóm lược giai đoạn I của phong trào Cần Vương ?
3 . Bài mới :
Hoạt động 1:
- GV gọi HS đọc mục 1II SGK .
- GV cho HS quan sát H91 SGK , giới thiệu về đặc điểm căn cứ Ba Đình .
(?) Em hãy trình bày về căn cứ của cuộc khởi nghĩa Ba Đình ?
( HS trả lời , GV nhận xét , minh hoạ thêm )
(?) Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa là ai ?
( GV minh hoạ cho HS rõ hơn về Phạm Bành và Đinh Công Tráng )
(?) Thành phần tham gia gồm những tầng lớp nào ? 
 (?) Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa ?
- GV hướng dẫn HS xem lược đồ căn cứ Mã Cao .
(?) Quan sát trên bản đồ , em hãy cho biết điểm mạnh và điểm yếu của căn cứ ?
 ( Căn cứ hiểm yếu , phòng thủ tốt nhưng chỉ có đường độc đạo vào căn cứ, ,khi bị bao vây dễ bị tiêu diệt )
- GV gọi HS đọc mục 2II SGK .
(?) Em hãy trình bày về căn cứ Bãi 
Sậy ?
 ( HS dựa SGK trả lời , GV nhận xét minh hoạ , bổ xung )
(?) Lãnh đạo nghĩa quân là ai ?
( GV giới thiệu cho HS rõ hơn về Đinh Gia Quế và Nguyễn Thiện Thuật )
(?) Cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy đã diễn ra như thế nào ?
(?) Em hãy nêu điểm khác nhau giữa hai cuộc khởi nghĩa Ba Đình và Bãi 
Sậy ?
( Khởi nghĩa Ba Đình địa thế hiểm yếu , phòng thủ là chủ yếu , khi bị bao vây tấn công dễ bị dập tắt ; khởi nghĩa Bãi Sậy địa bàn rộng lớn khắp các tỉnh Hưng Yên , Hải Dương , Bắc Ninh , Hải Phòng , Quảng Ninh nghĩa quân dựa vào dân đánh du kích , đánh vận động , địch khó tiêu diệt . Cho nên khởi nghĩa Bãi Sậy tồn tại lâu dài hơn ( gần 10 năm )
- GV gọi HS đọc mục 3II SGK , cho HS quan sát H94 và giớ thiệu vài nét về Phan Đình Phùng .
 (?) Em biết gì về Phan Đình Phùng ?
(?) Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Hương Khê ?
(GV hướng dẫn và gọi HS trình bày bằng lược đồ GV nhận xét , minh hoạ )
(?) Để đối phó với lực lượng nghĩaquân , TD Pháp đã làm gì ?
II . Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương 
1 . Khởi nghĩa Ba Đình(1886-1887)
* Căn cứ :
- Thuộc huyện Nga Sơn - Thanh Hoá
- Là chiến tuyến phòng thủ gồm 3 làng:
Thượng Thọ, Mậu Thịnh , Mỹ Khê 
* Lãnh đạo :
- Phạm Bành và Đinh Công Tráng .
* Thành phần tham gia :
- Người Mường , Kinh , Thái .
* Diễn biến :
- Cuộc chiến diễn ra quyết liệt từ 12 / 1886 1 / 1887 .
- Nghĩa quân đã đẩy lùi nhiều cuộc tiến công của địch, cầm cự trong 34 ngày đêm .
- Giặc Pháp đã dùng súng phun lửa và đại bác bắn dữ dội để triệt hạ cuộc khởi nghĩa .
- Xoá tên 3 làng trên bản đồ nghĩa quân phải mở đường máu rút lui lên căn cứ Mã Cao .
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy(1883-1892)
* Căn cứ :
- Bãi sậy(Hưng yên) là vùng đầm lầy, lau sậy um tùm. Thuộc các huyện: Văn Lâm, Khoái Châu, Mỹ Hào, Yên Mỹ .
* Lãnh đạo :
- Từ 1883 1885 là Đinh Gia Quế
- Từ 1885 1892: Nguyễn Thiện Thuật
* Diễn biến :
- 1883 khởi nghĩa bùng nổ .
- Nghĩa quân thực hiện chiến thuật “chiến tranh du kích” khống chế địch trên đường số 5 , 1 , 39
- Từ 1885 1889 TD Pháp phối hợp với bọn tay sai Hoàng Cao Khải nhiều lần bao vây tiêu diệt nghĩa quân nhưng đều thất bại .
- Tuy vậy lực lượng nghĩa quân cũng hao mòn dần .
- 1889 Nguyễn Thiện Thuật sang Trung Quốc cầu viện .
- 1892 khởi nghĩa chấm dứt .
3. Khởi nghĩa Hương Khê(1885-1895)
* Lãnh đạo :
- Phan Đình Phùng làm quan ngự sử trong triều; tính tình cương trực , phản đối việc phế lập của phe chủ chiến, ông bị cách chức đuổi về quê ; 1885 hưởng ứng phong trào Cần Vương ông chiêu mộ nghĩa quân khởi nghĩa . 
- Cao Thắng ( 1864- 1893 ) : trợ thủ đắc lực của Phan Đình Phùng .
* Diễn biến :
- giai đoạn I :
+ 1885 1888 xây dựng căn cứ ,chuẩn bị lực lượng , rèn đúc vũ khí .
- giai đoạn II :
+ 1888 1895 nghĩa quân dựa vào rừng núi hiểm trở tấn công địch , chỉ huy thống nhất , đẩy lùi nhiều cuộc càn quét lớn của chúng .
- TD Pháp tập trung binh lực bao vây , cô lập nghĩa quân và tấn công vào căn cứ Ngàn TrươI .
- 28 / 12 / 1895 Phan Đình Phùng hi sinh, nghĩa quân tan rã .
Hoạt động 2 : Củng cố 
1 . Trình bày diễn biến của khởi nghĩa Bãi Sậy ?
2 . Tại sao nói cuộc khởi nghĩa Hương Khê là tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương ?
3 . Em có nhận xét gì về phong trào kháng Pháp cuối thế kỉ XIX ?
Hoạt động 3 : Hướng dẫn HS về nhà 
1 . Ghi chép nghe giảng trên lớp .
2 . Trả lời câu hỏi SGK .
3 . Đọc chuẩn bị bài 27 “Khởi nghĩa Yên Thế và phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi cuối thế kỉ XIX”.
Tiết 42 Tuần 25 
Ngày soạn :
Ngày giảng :
Bài 27 : Khởi nghĩa yên thế và phong trào chống pháp của đồng bào miền núi cuối thế kỉ XIx .
A . Mục tiêu bài học :
- HS nắm được một loại hình đấu của nhân dân ta cuối rhế kỉ XIX là phong trào tự vệ vũ trang kháng Pháp của quần chúng mà điển hình là cuộc khởi nghĩa Yên Thế, đây là cuộc khởi nghĩa có thanh thế nhất lúc bấy giờ , TD Pháp đã hai lần phảI hòa hoãn với Hoàng Hoa Thám .
- Rèn kĩ năng sử dụng bản đồ , so sánh , đối chiếu 
- GD cho HS lòng biết ơn các vị anh hùng dân tộc, điểm tích cực cũng như hạn chế của các cuộc đấu tranh giai đoạn này .
B . Chuẩn bị :
* Giáo viên : phương pháp giảng dạy ,SGK, tài liệu tham khảo: lược đồ Việt Nam cuối thế kỉ XIX
* Học sinh : Đồ dùng học tập ,SGK
C . Tiến trình bài giảng :
1 . Tổ chức : 8A : .. 8B : 
2 . Kiểm tra :
* Tại sao nói cuộc khởi nghĩa Hương Khê là tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương ?
3 . Bài mới :
Hoạt động 1 :
- GV gọi HS đọc mục I SGK .
- Gv chỉ cho HS Căn cứ Yên Thế trên lược đồ Việt Nam .
(?) Em hãy cho biết đặc điểm của căn cứ Yên Thế ?
( HS trả lời – GV nhận xét bổ xung )
(?) Dân cư Yên Thế có đặc điểm gì ?
( HS trả lời – GV nhận xét bổ xung minh họa thêm)
(?) Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Yên Thế ?
(?) Em có nhận xét gì về cách đá