Giáo án Lịch sử Lớp 6 - Tiết 4, Bài 4: Các quốc gia cổ đại phương Đông

Ngày soạn : 06/10/2009
Ngày dạy: 10/10/2009
Tiết :4 Bài 4 :
CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG
 1 . MỤC TIÊU 
 a. Về kiến thức 
Giúp HS
 - Sau khi xã hội nguyên thuỷ tan rã, XH có giai cấp ra đời 
 - Những nhà nước đầu tiên đã được hình thành ở phương Đông : Ai Cập, Lưỡng Hà, ấn Độ,Trung Quốc từ cuối thế kỉ IV-đầu thế kỉ III TCN
 - Nền tảng kinh tế,thể chế nhà nước ở các quốc gia này 
b. Về kĩ năng
 - Rèn kĩ năng quan sát lược đồ,tranh ảnh,phương pháp so sánh
	c. Về thái độ
- XH cổ đại phát triển cao hơn XHNT bước đầu ý thức dược sự bất bình đẳng, sự phân chia giai cấp trong XH về nhà nước chuyên chế 
 2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS
 a. Chuẩn bị của GV : Nghiên cứu tài liệu+soạn giảng + tranh ảnh lược đồ các quốc gia cổ đại 
 - Soạn giáo án
 b. Chuẩn bị của HS : Đọc và tìm hiểu bài theo câu hỏi SGK
 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
1 .Câu hỏi : Con người xuất hiện như thế nào ? Người tối cổ sống như thế nào ? Sự khác nhau giữa người tối cổ và người tinh khôn ? Vì sao XH nguyên thuỷ tan rã ?
 2 . Đáp án : 
 - Con người xuất hiện cách đây hàng triệu năm loài vượn cổ trong quá trình 
 Kiếm sống lâu dài dần dần giải phóng hai chi trước =>Người tối cổ 
 - Người tối cổ sống theo bầy, hái lượm săn bắt,dùng đá làm công cụ lao động 
 - Sự khác nhau giữa người tói cổ và người tinh khôn : hình dáng 
 - Sản xuất phát triển =>Sản phẩm dư thừa =>Người giàu, người nghèo =>XHNT tan rã .
*Giới thiệu bài : 
Nhờ công cụ lao động bằng kim loại ,con người có thể khai phá đất hoang, tăng diện tích trồng trọt, của cải làm ra ngày càng nhiều, không những đủ ăn mà còn dư thừa .một số người do có khả năng lao động hoặc chiếm đoạt sản phẩm thừa của XH trở nên giàu có XHNT dần dần tan rã nhường chỗ cho XHcó giai cấp và nhà nứôc đã xuất hiện đầu tiên ở phưông đông .vậy các quốc gia cổ đại phương Đông được hình thành ở đâu ? Từ bao giờ ? XHPĐ có đặc điểm gì ? Đó là những vấn đề chúng ta nghiên cứu trong bài hôm nay 
b. Dạy nội dung bài mới (36’)
H
G 
? 
H
 ?
H
 ?
H 
? 
H
 ?
G
?
? 
 H
?
G
H
 ?
?
 ?
H
?
H
H
 ?
H
?
H
 ?
H 
?
H
?
H
 G
?
H
?
H
?
H
 ?
H
Đọc phần 1
Giới thiệu trên bản đồ châu á hoắc lược đồ các quốc gia cổ đại 
=>Vào cuối thời nguên thuỷ ở lưu vực những dòng sông lớn như ;sông Nin (Ai Cập ),sông hằng, sông ấn (ấn độ ),sông hoàng hà, Trường Giang (Trung Quốc ) cư dân nguyên thuỷ tập trung về đây ngày càng đông 
Tại sao ở các lưu vực các con sông lớn này cư dân nguyên thuỷ tập trung về đây ngày càng đông ?
=>Do điều kiện tự nhiên thuận lợi : lắm nắng nhiều mưa đông bằng sông hàng năm mùa mưa đến nước sông dâng cao, sau khi nước rút đã phủ lên các chân ruộng 1 lớp phù sa màu mỡ làm cho đất tơi xốp, màu mỡ lại dễ làm với các loại hình công cụ :đá tre, gỗ, kim loại 
Với điều kiện tự nhiên thuận lợi này thì phù hợp với nền kinh tế nào ?
=>Phù hợp với nghề nông trồng lúa nước, sản xuất nông nghiệp trở thành nền kinh tế chính 
Để đảm bảo cho ngành khinh tế nông nghiệp phát triển thì cư dân nguyên thuỷ phải làm gì?
=>Thuỷ lợi 
Tại sao muốn có năng suất nông nghiệp họ phải làm thuỷ lợi 
=>Các con sông thường xuyên gây bão lũ, hạn hán để đảm bảo mùa màng họ phải đắp đê,đào kênh 
Các QGCĐPĐ được hình thành ở đâu ? Ngành kinh tế nào là chính ?
=> Trị thuỷ và thuỷ lợi là việc làm thường xuyên và cần thiết với SX nông nghiệp đảm bảo đời sống => muốn làm thuỷ lợi phải liên kết với các bộ lạc mới tạo sức mạnh ,mới có khả năng àm thuỷ lợi =>Muốn vậy phải có 1 tổ chức đứng ra quản lý 
Nguyên nhân nào dẫn đến nhà nước ra đời ?
=>Khi năng suất lao động tăng , cuộc sống ổn định nhờ thế một số người do có khả năng lao động hoặc do chiếm 1 phần sản phẩm thừa của công xã trở nên giàu có . XH bắt đầu xuất hiện kẻ giàu người nghèo =>Mâu thuẫn giai cấp nẩy sinh =>Nhà nước ra đời 
Các QGCĐPĐra đời thời gian nào ? Tại sao khi giai cấp xuất hiện nhà nước lại ra đời 
=>Nhà nước ra đời nhằm bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị 
Kể tên các quốc gia cổ đại PĐ đầu tiên ?
HS lên bảng chỉ vị trí trên bản đồ các QGCĐPĐ
GV : chuyển ý 
Đến đây loài người đã giã từ một thời kì mông muội với cuộc sống thấp kém, bấp bênh để bước vào thời đại văn minh đó là XH có giai cấp đầu tiên 
Đọc phần in nghiêng chữ to SGK
Trên cơ sở hiểu biết về những điều kiện dẫn tới sự hình thành các QGCĐPĐ ở mục 1, em hãy phát biểu XH đó có những tầng lớp nào ?
Em hãy nêu và phân tích đời sống địa vị XH của từng tầng lớp XHCĐPĐ ?
Quan sát (H8 )người nông dân có vai trò gì trong XH CĐPĐ? mô tả nội dung bức tranh ?
=>Bức tranh mô tả cảnh lao động sản xuất nông nghiệp : Cảnh lao động sản xuất sôi nổi thuận lợi,có sự phân công lao động . Nông nghiệp trở thành ngành kinh tế chính 
- Hàng dưới từ trái sang phải là cảnh đập lúa và gánh thóc về . Hàng trên từ phải sang trái cảnh đập lúa và cảnh nông dân nộp thuế cho quý tộc 
Nông dân họ canh tác như thế nào ? Đời sông của họ ?
- SGK
Đọc hai điều luật 42-43
Qua hai điều luật trên người cày thuê phải làm như thế nào ? So với ngày nay có điểm gì giống và khác ?
=>Giống nhau :KT nông nghiệp phát triển 
 Khác vì quyền lợi XH
- Nhà nước quan tâm hơn khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp buộc người nông dân phải tích cực cày cấy không bỏ ruộng hoang =>Họ là lực lượng lao động chính của XH =>XH phát triển 
Tầng lớp nào nắm quyền chính tri đất nước 
Nhận xét về tầng lớp này 
=>Sống giàu sang ,sung sướng bằng bóc lột lao động của nông dân, nô lệ, là những người cai tri đật nước 
Tầng lớp nô lệ có cuộc sống như thế nào ?
=>Không có quyền hành sống khổ cực 
Tại sao nô lệ và nông dân nổi dậy đấu tranh ?
=>Nô lệ thân phận không khác gì những con vật 
Có những cuộc đấu tranh nào ?
=>SGK
Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của nô lệ và nông dân nghèo ở Ai Cập 1750 (SGV T25)
Chuyển ý 
Do nền tảng kinh tế nông nghiệp nên đã ảnh hưởng dến thể chế XH của các QGCĐPĐ đó là nhà nước chuyên chể cổ đại PĐ
Mặc dù quá trình hình thành ở mỗi nước khác nhau nhưng nhà nước QGCĐPĐ vẫn có chung một thể chế đó là thể chế gì ?
=>Chể độ quân chủ chuyên chế 
Em hiểu như thế nào là quân chủ chuyên chế ?
=>Vua là người nắm quyền hành quyết định mọi việc định luật pháp, chỉ huy quân đội, xét sử người có tội được cha chuyền con nối 
Quan sát H9 em có nhận xét gì ?
=>Tấm bia khắc bộ luật, phần dưới nội dung bộ luật . Phần trên : chúa trời vị thần Sa- mát vị thần mật trời của Ba -bi -lon cổ đang trao bộ luật cho vua Ham – mu –ra – bi
=>Nói lên vị trí của nhà vua : người được trao quyền trị vì dân chúng 
ở QGCĐPĐ vua có vai trò NTN với đất nước 
- SGK
Vua dựa vào đâu để trở thành người đứng đầu =>Dựa vào bộ máy chính quyền, người giúp việc 
1 / Các quốc gia cổ đai phương đông đã đựơc hình thành ở đâu và từ bao giờ ? (14 / )
- ở lưu vực dòng sông lớn 
Ngành nông nghiệp là ngành kinh tế chính 
Làm thuỷ lợi 
- Giai cấp xuất hiện nhà nước ra đời cuối thiên niên kỷ IV đầu thiên niên kỉ III TCN
- Ai Cập, Lưỡng Hà , ấn Độ ,Trung Quốc 
2 / xã hội cổ đại phương đông bao gồm những tầng lớp nào ? 
 ( 12 / )
- Có 3 tầng lớp XH :
 Nhận ruộng CX
 + Nông dân: Nộp thuế 
 Lao dịch 
 Giàu có
 - Quý tộc quan lại Quyền thế
	Cai trị đất 
	nước
 Phục dịch hầu hạ 
- Nô lệ 
 Nghèo khổ 
3- Nhà nước chuyên chế cổ đại phương đông ( 10’)
Vua có quyền cao nhất 
Bộ máy hành chính :người giúp việc cho vua 
c. Củng cố, luyện tập (3’)
1 / Các QGCĐPĐ xuất hiện sớm (đánh dấu X vào đáp án đúng ) ?
 A .ấn Độ 
 B . Ai Cập 
 C . Lưỡng Hà 
 D . Trung Quốc 
 E . Cả 4 quốc gia trên 
 => Đáp án E
 2 / Vẽ sơ đồ nhà nước cổ đại phương Đông 
vua
Quý tộc, quan lại 
Nông dân
Nô lệ
 -Làm bài tập 1 + 2 trong vở bài tập LS
 GV khái quát toàn bài - 
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
 - Nắm chắc nội dung bài sự hình thành , XH, nhà nước 
 - Đọc lại SGK 
 - Làm bài tập trong vở bài tập LS
 - Tìm hiếu bài 5 các quốc gia cổ đại phương Tây theo câu hỏi SGK