Giáo án Lịch sử Khối 7 - Năm học 2011-2012

Trần đã được khôI phục và phát triển.
H: Nói tới sự phát triển kinh tế là nói tới những mặt sản xuất nào?
-Nông nghiệp, TCN, TN.
 Theo dõi SGK và TLCH.
H: Sau chiến tranh nhà Trần đã thực hiện các chính sách gì để phát triển nông nghiệp ? 
GV giảng tích hợp với môi trường về công cuộc khôi phục kinh tế sau chiến tranh : Sau chiến tranh nhà Trần thực hiện nhiều chính sách khuyến khích sản xuất, mở rộng diện tích trồng trọt. Nhờ vậy mặc dù bị chiến tranh tàn phá, nền nông nghiệp được phục hồi nhanh chóng. Công cuộc khai khẩn đất hoang, lập làng xã , đê điều được củng cố 
GV giải thích các từ: “ điền trang”, thái ấp, vương hầu, quý tộc
H: So với thời Lí ruộng tư dưới thời Trần có gì khác ?
- Ruộng tư có nhiều hình thức : Ruộng tư của nông dân , địa chủ , quý tộc 
 GV giảng : Mặc dù ruộng đất tư hữu ngày càng nhiều nhưng ruộng đất công , làng xã vẫn chiếm phần lớn ruộng đất trong nước và là nguồn thu của cả nước . 
H: Em có nhận xét gì về tình hình kinh tế nông nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh ? Qua đó em có nhận xét gì về nguyên nhân sự phát triển nông nghiệp ( các biện pháp khuyến nông)
TL: Nông nghiệp ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn trước, Các biện pháp phù hợp)
GV giảng : Thủ công nghiệp rất phát triển , do nhà nước trực tiếp quản lý được mở rộng , nhiều ngành nghề ra đời.
H: Tại sao TCN lại có sự phát triển?
HSTL nhóm nhỏ 2p- báo cáo, gv nhận xét, chốt. 
H: Em hãy kể tên các nghề thủ công nghiệp dưới thời Trần ?
TL;Nghề dệt, nghề gốm, đúc đồng, đóng tàu, chế tạo vũ khí .
HS quan sát H 35 , 36 đối chiếu với H 23 / 45 rồi nhận xét về sự phát triển của nghề thủ công thời Trần?
- Đồ gốm thời Trần đạt trình độ kĩ thuật tinh xảo hơn 
 GV giảng : Thời Trần ngoài các ngành thủ công truyền thống còn có 2 ngành thủ công đặc sắc 
+ Đóng thuyền bè lớn để đi biển hoặc chiến đấu . Thuyền có 2 lớp , lớp dưới từ 20 đến 25 người chèo . lớp trên dành cho người đánh cá hoặc chiến sĩ 
+ Chế tạo các loại súng lớn 
H:Em có nhận xét gì về tình hình thủ công nghiệp thời Trần ?
 GV giảng :Nông nghiệp và thủ công nghiệp phát triển mạnh mẽ đã làm cho thương nghiệp phát triển 
- Buôn bán tấp nập , chợ mọc lên nhiều nơi 
+ Thăng Long là trung tâm kinh tế khá sầm uất của cả nước như : Trên sông san sát thuyền bè . Mỗi thuyền có tới 30 người chèo , có khi tới hàng trăm người .
+ Vân đồn là nơi trao đổi buôn bán với thương nhân nước ngoài 
GV kết luận : Mặc dù bị chiến tranh tàn phá nhưng nền kinh tế dưới thời Trần luôn được chăm lo phát triển và đạt được nhiều kết quả rực rỡ
 HĐ2 : Tìm hiểu tình hình xã hội sau chiến tranh ( 18’)
*Mục tiêu: HS biết được sau chiến tranh xã hội nước ta có sự phân hóa ngày càng sâu sắc hơn.
GV yêu cầu HS nhắc lại các tầng lớp xã hội thời Lý 
 Gọi HS đọc đoạn 2 
H: Thời Trần có các tầng lớp xã hội nào ?
TL; Vua
Vương hầu quý tộc
Địa chủ quan lại
TTC, TN
Nông dân tá điền
Nô tì
H: Vẽ sơ thể hiện sự phân hóa tầng lớp trong xã hội?
 HSTL nhóm lớn trong 4p- báo cáo- GVNX, chốt.
H: Sự phân hoá các tầng lớp xã hội dưới thời Trần có nét gì khác so với thời Lý ?
- Phân hoá sâu sắc hơn , địa chủ ngày càng đông , nông nô và nô tì ngày càng nhiều 
1.Nền kinh tế sau chiến tranh
a. Nông nghiệp :
- Công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng, xã được mở rộng, đê điều được củng cố. Các vương hầu, quý tộc chiêu tập dân nghèo đi khai hoang lập điền trang. Nhà Trần ban thái ấp cho quý tộc 
=> Nông nghiệp ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn trước. 
b. Thủ công nghiệp :
- Thủ công nghiệp rất phát triển do nhà nước trực tiếp quản lí. 
- Có nhiều ngành nghề khác nhau: làm đồ gốm tráng men, dệt vải, chế tạo vũ khí, đóng thuyền bè đi biển Các sản phẩm làm ra ngày càng nhiều , trình độ kĩ thuật ngày càng cao. 
b. Thương nghiệp :
- Việc trao đổi buôn bán trong nước và các thương nhân nước ngoài được đẩy mạnh 
- Nhiều trung tâm kinh tế được mở ra trong cả nước , tiêu biểu là Thăng Long , Vân Đồn 
2.Tình hình xã hội sau chiến tranh
- Xã hội ngày càng phân hoá sâu sắc
Tầng lớp thống trị :
Vương hầu , quý tộc là tầng lớp có nhiều đặc quyền , đặc lợi 
Địa chủ là người giàu có 
 Tầng lớp bị trị :
Thợ thủ công , thương nhân 
Nông dân tá điền 
Nông nô , nô tì bị bóc lột nặng nề 
4. Củng cố ( 2’) 
- GV chốt nội dung bài học : Yêu cầu HS vẽ sơ đồ phân hoá các tầng lớp trong xã hội
5. Hướng dẫn học bài (1’):
 - Về nhà học bài , soạn bài giờ sau : Sự phát triển văn hoá
Ngày soạn: 19 / 11 / 2011
Ngày giảng: 22 / 11 / 2011
 Bài 15 Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời trần
Tiết 29 
 II- Sự phát triển văn hoá
I. Mục tiêu 
1. Kiến thức :
- Đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân ta dưới thời Trần rất phong phú đa dạng 
- Một nền văn học phong phú mang đậm bản sắc dân tộc làm rạng rỡ cho nền văn hoá Đại Việt 
- Giáo dục khoa học kĩ thuật thời Trần đạt tới trình độ cao , nhiều công trình nghệ thuật tiêu biểu 
- Một số thành tựu phản ánh sự phát triển của văn hoá thời Trần
2. Kĩ năng :
- Giúp học sinh nhìn nhận sự phát triển xã hội và văn hoá qua phương pháp so sánh với thời kì trước 
- Phân tích đánh giá nhận xét những thành tựu văn hoá đặc sắc 
3. Thái độ :
- Bồi dưỡng ý thức dân tộc và niềm tự hào về một thời lịch sử có nền văn hoá riêng mang đậm bản sắc dân tộc 
II.Chuẩn bị:
	 GV : SGK + tài liệu tham khảo 
	 HS :Chuẩn bị bài 
III. Phương pháp : Vấn đáp, nhận biết, đánh giá.
IV. Tổ chức giờ học:
1.ổn định tổ chức. ( 1’)
2. Kiểm tra 15’
H:- Tình hình kinh tế thời Trần sau chiến tranh có gì mới ?
 Nông nghiệp :
- Công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng, xã được mở rộng, đê điều được củng cố. Các vương hầu, quý tộc chiêu tập dân nghèo đi khai hoang lập điền trang. Nhà Trần ban thái ấp cho quý tộc 
=> Nông nghiệp ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn trước. 
Thủ công nghiệp :
- Thủ công nghiệp rất phát triển do nhà nước trực tiếp quản lí. 
- Có nhiều ngành nghề khác nhau: làm đồ gốm tráng men, dệt vải, chế tạo vũ khí, đóng thuyền bè đi biển Các sản phẩm làm ra ngày càng nhiều , trình độ kĩ thuật ngày càng cao. 
 Thương nghiệp :
- Việc trao đổi buôn bán trong nước và các thương nhân nước ngoài được đẩy mạnh 
- Nhiều trung tâm kinh tế được mở ra trong cả nước , tiêu biểu là Thăng Long , Vân Đồn 
 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
 *Giới thiệu bài ( 1’)
 ở bài học trước chúng ta đã thấy dưới thời Trần mặc dù phải trải qua các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm nhưng nền kinh tế rất phát triển . Vậy trên lĩnh vực khác như văn hoá , giáo dục , khoa học , nghệ thuật như thế nào ? các em sẽ tìm hiểu nội dung bài hôm nay 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung chính
HĐ1 :Tìm hiểu về đời sống văn hoá ( 10’)
*Mục tiêu: HS biết được những nét chính về đời sống văn hóa dưới thời Trần 
GV giảng :Thời Trần những văn hoá cổ truyền vẫn phổ biến trong nhân dân và có phần phát triển hơn như tục thờ tổ tiên , thờ các anh hùng dân tộc , những người có công với làng nước 
GV tích hợp môi trường.
H: Em hãy kể một vài tín ngưỡng trong nhân dân ?
HSTL.GVKL.nhấn mạnh liên hệ
- Thờ tổ tiên , thờ các anh hùng dân tộc có công với nước 
-Đền Thượng ( Lào cai) thờ Trần Hưng Đạo
HS đọc từ : Đạo phật phát triển - cũng có chùa 
H : Đạo phật thời Trần có gì khác so với thời Lý?
TL: Đao phật có phát triển nhưng không mạnh bằng thời Lý 
- Nhiều người đi tu kể cả những người thuộc giai cấp thống trị 
- Chùa chiền mọc nên khắp nơi 
GV giảng : Thời Trần nho giáo ngày càng phát triển do nhu cầu xây dựng bộ máy nhà nước của giai cấp thống trị . Các nhà nho được bổ nhiệm giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước 
- Các nhà nho giữ vị trí cao trong bộ máy nhà nước, nhiều nhà nho được triều đình trọng dụng :Trương Hán Siêu , Chu Văn An -Từ vua đến người lao động đều yêu thích ccác hoạt động văn nghệ thể thao .
GV giảng : Tập quán sống giản dị của nhân dân như đi chân đất , quần áo đơn giản áo đen hoặc áo tứ thân , cạo trọc đầu .Bên ngoài rất giản dị nhưng ẩn chứa bên trong con người họ là tinh thần thượng võ , lòng yêu quê hương đất nước .Đặc biệt là các nhà nho như:Trương Hán
H: Em có nhận xét gì về các hoạt động sinh hoạt văn hoá dưới thời Trần ?
HSTL nhóm theo kĩ thuật khăn trảI bàn 4p- báo cáo- GV chốt.
HĐ2: Tìm hiểu về văn học ( 8’)
*Mục tiêu: HS biết được dưới thời Trần văn học cũng rất phát triển với các tác giả nổi tiếng.
 HS đọc phần 2 SGK / 71
H:Văn học thời Trần có gì đặc điểm gì ?
-Phong phú , mang đậm bản sắc dân tộc , chứa đựng lòng yêu nước tự hào của nhân dân .. 
GVKL:
H: Em hãy kể tên một số tác phẩm mà em biết? Nội dung của các tác phẩm đó?
TL: Hịch tướng sĩ 
- Phò giá về kinh 
- Phú sông Bạch Đằng 
HĐ3 :Tìm hiểu về giáo dục và khoa học kĩ thuật ( 9’)
*Mục tiêu: HS biết được GD, KHKT thời Trần có sự phát triển rất mạnh với sự mở rộng của các trường lớp,..
GV giảng : Do yêu cầu ngày càng cao của nhân dân và nhu cầu tăng cường đội ngũ trí thức cho đất nước , giáo dục thời Trần rất được quan tâm: Quốc tử giám được mở rộng cho con em các quan lại , các trường công tư mở ra càng nhiều các kì thi tổ chức thường xuyên hơn 
 HS đọc chữ in nghiêng trong SGK/ 72
GV giảng về tác phẩm Đại Việt sử kí của Lê Văn Hưu
-Quốc sử viện là cơ quan viết sử của nước ta do Lê Văn Hưu đứng đầu .Năm 1272 ông biên soạn bộ Đại Việt sử kí gồm 30 quyển và được coi là bộ sử đầu tiên ở nước ta 
- Về quân sự tác phẩm nổi tiếng là :Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo 
- Về y học người thầy nổi tiếng là Tuệ Tĩnh .
GV giới thiệu về Tuệ Tĩnh
Hỏi :Em hãy trình bày vài nét về tình hình giáo dục thời Trần ? 
 HS đọc từ :Cơ quan – hết 
H:Hãy trình bày vài nét về khoa học- kĩ thuật thời Trần .Em có nhận xét gì về tình hình đó ?
HĐ4 :Tìm hiểu về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc ( 8’)
*Mục tiêu: HS biết được sự phát triển của NTKT và ĐK thời Trần với các lăng mộ, các công trình nghệ thuật,..
 GV giảng kết hợp cho ghi: nhiều công trình kiến trúc mới có giá trị ra đời như tháp Phổ Minh , thành Tây Đô - một số công trình được tu sửa lại có quy mô hơn như cung điện và Hoàng thành ở Thăng Long .
GV giới thiệu cho HS H37 & H38 
H: Qua đó em có nhận xét gì